Әр сәуір айында Қаныш Сәтбаев атындағы су арнасынан Шідерті өзенінің сағасымен су босату соңғы 15-20 жылда жақсы жолға қойылып отыр. Күнкөрісі төрт түлік малға қарап отырған ауылдағы жұрттың үмітпен күтетін оқиғасы бұл. Бұған дейінгі бір мақаламызда Ақкөл – Жайылма аумағы мен Ақтоғай ауданының қыр жақ бөлігі жазда құрғақ келетінін, су жіберілмесе, өсімдік біткен жаздың басында-ақ қурап қалатыны туралы жазған едік. Мамандардың сөзіне сүйенсек, су жіберу өзен бассейніне іргелес аумақтардың табиғи балансы мен экологиялық тепе-теңдігін сақтау мақсатында жүргізіледі және Әулиекөл көлдер жүйесін толықтыруға, балық ресурстарын қалпына келтіруге оң әсерін тигізеді.
– Оңтайлы ауа райы мен топырақ ылғалының жай-күйін ескере отырып, 6 сәуірден су арнасынан Шідерті өзенінің сағасы арқылы су босатыла бастады. Биыл жалпы көлемі 120 млн текше метр су жіберіледі. Бұл өткен жылғы межемен тең әрі су жіберу шаралары әдеттегідей үш бірдей гидроқұрылғы арқылы жүзеге асатынын ескерткім келеді. Негізгі №112 гидроқұрылғы арқылы 85 млн текше метр су өтеді. Өзге бөлігі №108 және №109 су шығару жүйелерінен түседі. Бұл көлемдер жаратылыстану ғылымының негіздемелерімен есептелген және Шідерті мен Өлеңті аумақтарын толығымен суландыруға мүмкіндік береді деп күтілуде. Биылғы жылдың ерекшелігі, Ақтоғай ауданындағы Шығанақ көліне алғашқы рет 15 млн текше метр су ағып баратыны белгілі болуда. Осылайша, ол жердегі экожүйені жақсарта түсу көзделіп отыр. Су босату шараларының нәтижесінде Екібастұздың ауылдық аймағы мен Ақтоғай ауданының аумағында жалпы көлемі 21 мың гектардан астам шабындық алқаптарды су басатын болады. Осы екі аймақтың іргелес қонған елді мекендерінде 50 мыңнан астам мал бар. Тұрғындар қолдағы түліктеріне жаз бен күзде мал азығын жеткілікті жинап алады, – деп атап өтті Павлодар облысының Жер қойнауын пайдалану, қоршаған орта және су ресурстары басқармасының басшысы Әйгерім Қабылтаева.
Сай-салаға жөңкілген мол су Екібастұз өңірінің Екібастұз, Ақкөл ауылдық округтері аумағындағы және Ақтоғай ауданының Жалаулы, Жолболды ауылдық округтері аумағындағы лимандарды суға толтыратынын айтады жергілікті жұрт. Шідерті өзеніне жіберілген суға мониторинг жасаумен шұғылданатын «Центр экологического проектирования и мониторинга» ЖШС-ның бас гидрогеологы Владимир Никельдің айтуынша, былтыр Шығанақ көліне небәрі 5 миллион текше метр су ғана жетіпті. Биыл аталмыш көлге айрықша назар аударылып отырғаны қуантады. Әрине, ол үшін құзырлы мекемелер бақылауды күшейткені абзал. Себебі қазіргі заманда әркім өз мүддесін ойлап, көлтабанды шабындығы бар шаруа қожалықтары иелігіндегі лимандарын сумен толтырып алуға ұмтылатыны анық. Сондықтан арнадан келетін судың барлығына бірдей жетуі маңызды.
Ал «Қазсушар» РМК Павлодар филиалы учаскесінің бастығы Бағадат Апаханов: «Осы жолы Бәсентиін көліне 8 миллион текше метр су жіберілуі тиіс. Ол үшін қашықтығы 12 шақырым арықтың арнасын тазалап, су қабылдауға дайындап қойдық. Бәсентиін көлінің айдыны толған соң, су өзге көлдерге құяды», дейді.
Павлодар облысы
