Коллажды жасаған Зәуреш СМАҒҰЛ, «EQ»
Азық-түлік бағасының шарықтай беруіне байланысты жуырда осы қызметтің қаншалықты тосқауыл қойып жатқанын білмек ниетпен Солтүстік Қазақстан облысындағы департаментінің басшысы Марлен Хамзинге жолыққан едік.
2022 жылды тұтастай алғанда департамент әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын қант, тауық жұмыртқасын көтерме сату, көмір нарығы, автокөлікке арналған мұнай өнімдері, сұйытылған газ сату, т.б. бағалар бойынша 39 талдау жасаған екен. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің ішінен қарақұмық жармасының, барлық санаттағы тауық жұмыртқасы мен макарон өнімдерінің бағасына 8 талдау жүргізген. Сондай-ақ отын сүрегін көтерме және бөлшек саудада сату, санитарлық қызметтер көрсету, скринингтік зерттеулер қызметтерінің бағасына да шолу жасаған.
Бүгінгі таңда нарық субъектілерін бәсекелестік тәртіпке ынталандыратын жағдайлар жасалған, соған сүйенген монополияға қарсы орган ескертулерге жүгіне алады, ал нарық субъектілері бұзушылықтарды жою, бәсекелестікті қалпына келтіру бойынша міндеттемелерді өз еркімен қабылдай алатынын айта кеткен жөн.
Жүргізілген талдаулардың нәтижелері бойынша монополияға қарсы орган 2022 жылы 46 хабарлама жасапты, оның 44-і толық көлемде орындалған.Мысалы, «Қант-СК» ЖШС және «Козлова Н.А.» ЖК-ге қант бағасын белгілеу мен қолдауда көрсетілген бұзушылық белгілерінің бар екендігі туралы хабарлама берілген. Осы екі хабарлама толық көлемде орындалып, «Қант СК» ЖШС қанттың бағасын 333 теңгеден 313 теңгеге, яғни 6%-ға, ал «Козлова Н.А.» ЖК қант бағасын 333 теңгеден 316 теңгеге дейін, яғни 5%-ға төмендеткен. Сондай-ақ «Беркат» ЖШС, «Богатырский продукт «Север» ЖШС, «Петропавл нан-тоқаш комбинаты-диірмен» еншілес ұйымы» ЖШС кебек бағасын белгілеу кезінде келісілген іс-әрекеттер бөлігінде бұзушылық белгілерінің болуы туралы хабарламалар енгізілген екен, олар ескертуді ескеріп, кебектің бағасын бір тонна өнім үшін былай төмендеткен:
- «Беркат» ЖШС 70000 теңгеден 57000 теңгеге дейін;
- «Богатырский продукт «Север» ЖШС 80000 теңгеден 50000-77000 теңгеге дейін;
- «Петропавл нан-тоқаш комбинаты-диірмен» еншілес ұйымы» ЖШС 68000 теңгеден 57000 теңгеге дейін;
Ал үстіміздегі жылдың ақпан айында «Сұлтан» АҚ-на нарықтағы үстемдік жағдайын пайдаланып өз өнімдерін негізсіз сатпағандығы үшін ескерту берілген, осыдан кейін кәсіпорын өзінің міндетін дереу толық орындаған.
Сонымен қатар департамент былтыр астыртын сөз байласу арқылы қатысушылар медициналық жарақтарды мемлекеттік сатып алу конкурсының қорытындысында «РА» ЖШС-на, сондай-ақ тұқымды сараптау қызметі бойынша конкурста «ЗерноАгроЭкспорт» ЖШС-на жеңісті алып бергендігін анықтаған. Осы істер бойынша қазір сот үдерістері жүруде. Ал бірінші категориялы жұмыртқа сатумен айналысатын «Фирма Алекра» ЖШС мен «Әділ құс» ЖШС-на қарсы бағаны анықтау мен ұстауда бұзушылыққа жол бергені үшін 2 тергеп-тексеру ісі қозғалған. Оның қорытындысы бойынша осы екі кәсіпорын әкімшілік жауапкершілікке тартылып, айыппұл төледі.
Солтүстік Қазақстан облысы аумағында автокөліктерге сұйытылған газ сататын «Рока», «Райгаз», «Промгаз», «Аль-НҰР Газ» ЖШС-на қатысты облыс прокурорының берген ұйғарымына сәйкес тексеріс жүргізіліп, осы кәсіпорындардың бұзушылық жасағаны анықталған, соның нәтижесінде әкімшілік жауапкершілікке тартылып, бәрі де айыппұл төледі, артық табыстары қайтарып алынды.
Барлық тексерістердің нәтижесінде монополияға қарсы орган 132 млн теңгенің айыппұлын салған, оның негізгі бөлігі қазірдің өзінде бюджетке түскен. Агенттіктің биылғы жұмыс жоспарына сәйкес «Солтүстік-Қазақстан әкімдігінің муниципалдық телерадиоканалы» ЖШС, «Карат-Прогноз» ЖШС, Петропавл қаласының тұрғын-үй қызметі» ЖШС бәсекелестік ортаға беріледі. Марлен Хамзиннің айтуына қарағанда БҚДА департаменті қолдан келгенінше бәсекелестікті арттыру ісіне қамқорлық жасап келеді. Соның бір мысалына кедергілермен күрес кеңесінің, яғни краудсорсинг алаңының құрылғанын айтуға болады. Оның құрамына азаматтық қоғам мүшелері, кәсіпкерлер, «Атамекен» ҰКК өкілдері және монополияға қарсы күрес органының қызметкерлері енген. Былтырғы 7 отырысында кеңес Мемлекеттік сатып алу және Кәсіпкерлік кодексіне көптеген өзгертулер мен түзетулер ұсынған еді.
Солтүстік Қазақстан облысы
