Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметінше, «Ата жолы» картасын шетел қазақтарына берудегі мақсаты – тарихи Отанмен байланысты нығайту, олардың әлеуетін арттыру үшін біздің елімізге кәсіпкерлер мен табысты бизнесмендерді тарту. Карта шетелде тұратын этностық қазақтарға азаматтығын сақтай отырып беріледі. Сондай-ақ олар ел аумағында 10 жыл мерзімге тұруға рұқсат алады.
«Ата жолы» картасы бар шетел қазақтары басқа елдің азаматы бола тұра Қазақстан азаматтарымен және репатрианттармен тең құқыққа ие. Бұл картаның мүмкіндіктері мол. Атап айтқанда, медициналық көмек, әлеуметтік төлемдер мен қызмет көрсету, Еңбек кодексіне және «Халықтың көші-қоны туралы» заңға сәйкес ел аумағында жұмысқа орналасу, Кәсіпкерлік кодекске және Қазақстанның өзге де құқықтық актілеріне сәйкес кәсіпкерлікпен айналысуға, «Білім туралы» заңға сәйкес мемлекеттік білім беру ұйымдарында тегін орта білім немесе жоғары оқу орындарында конкурстық негізде оқуға және жеке оқу орындарында ақылы білім алуға, «Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» заңға сәйкес мемлекет кепілдік берген заң көмегін алу, халықаралық шарттарға және заңнамалық құқықтық актілеріне сәйкес жеңілдетілген тәртіппен Қазақстан Республикасының азаматтығын алу құқығын пайдалана алады», дейді ведомство өкілдері.
Олардың айтуынша, «Ата жолы» картасы бар шетел қазақтары тек мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына сайлауға, сайлануға, республикалық референдумға қатысуға құқығы жоқ және мемлекеттік қызметке кіре алмайды. Ал «Ата жолы» картасының иесі Қазақстан азаматтығын алған жағдайда оның картасы жарамсыз деп танылады екен.
Ресми деректерге сүйенсек, 2023 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша 8 034 этностық қазақ тарихи Отанымен табысып, қандас мәртебесін алған. Елімізге келген этностық қазақтар негізінен Алматы (27,8%), Маңғыстау (12,8%), Түркістан (6,4%) және Жамбыл (4,8%) облыстарына, сондай-ақ Астана (10,7%), Алматы (8,8%) және Шымкент (7,1%) қалаларына қоныстанған.
Естеріңізге сала кетейік, қандастарды қоныстандыруға еңбек күші тапшы өңірлер анықталды: Ақмола, Абай, Қостанай, Павлодар, Шығыс және Солтүстік Қазақстан облыстары.
«Өңірлерге қоныстандыру 2023 жылға арналған қандастарды қабылдау квотасы 1 925 адамды құрайды. 2023 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша өңірлерге 787 қандас қоныс аударды. Қандастардың келуі көбейген кезде ол аймақтарда қабылдау үшін квота мөлшері ұлғайтылуы мүмкін. Жоғарыда аталған өңірлерде қоныстанған қандастарға көшуге субсидия түрінде мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады – бір мезгілде отағасына және отбасының әрбір мүшесіне 70 АЕК (241,5 мың теңге) мөлшерінде; тұрғын үй жалдауға және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге – бір жыл ішінде 15-тен 30 АЕК (51,7-ден 103,5 мың теңгеге дейін) мөлшерінде», дейді Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі.
