Астана халықаралық форумында адамзатқа қатысты түрлі проблемамен қатар кейбір елдердің жетістіктерін де атап көрсеткен дұрыс. Мәселен, Қазақстан цифрландыру бойынша керемет прогреске қол жеткізгенін айтқым келеді.
Қазіргі экономиканың өркендеуіне әсер ететін маңызды факторлардың бірі цифрлық байланыс екені анық. Бүгінде адамдар цифрлық технологияның арқасында қашықтан жұмыс істей алды. Балалар үйде отырып-ақ сабақ оқи алады. Сондай-ақ, үйде жүріп дәрігерден ақыл-кеңес алуға мүмкіндік бар. Дегенмен, бір өкініштісі, цифрлық технологияларға қолжетімділік интернеті барлар мен интернеті жоқтар арасын алыстатып жіберді.
Қазақ елінің цифрландыруда ғажайып прогреске жетіп, аймақта интернетті ену көрсеткіштері ең жоғары екенін атап айтқым келеді. Онда интернетке қосылудың салыстырмалы түрде төмен құны және цифрлық сауаттылықтың жоғарылауы негізгі фактор болып отыр.
Интернетке қолжетімділіктің жақсы деңгейі Үкіметке мемлекеттік қызметтердің көпшілігін цифрландыруға мүмкіндік берген. Оған қоса, 2025 жылға дейін мемлекеттік қызметтердің 100 пайызын «е-үкімет» мобильдік қосымшасымен қамту жоспарланғанына өте қуанып отырмыз. Қазақстан осы прогреске сүйене отырып, экономика саласын цифрлық трансформациялауда. Технологияны пайдалануды кеңейте алады. Сондай-ақ, цифрлық экономиканы дамытудағы серпіліс пен алдағы төртінші өнеркәсіптік революцияға дайындық жұмысын жалғастыра алады.
Дегенмен, бұл жерде мүмкіндіктер де, сын-қатерлер де баршылық. Екі жыл бұрын Қазақстандағы инновацияның жай-күйіне жүргізген зерттеуіміз өте қызықты кезеңдерді анықтады.
Алдымен, тұтастай алғанда кәсіпорындарды цифрландыру процесіне басшылықты қамтамасыз етуде Үкіметке шешуші рөл беріледі. Менің білуімше, қазір 4 министрлік электр, су және жылыту үшін ақылды есептегіштерді енгізіп жатыр. Осыларды қаперге ала отырып, ұлттық стандарттар әзірленіп жатқан кезде «ақылды» есептегіштерді стандарттауды үйлестіру мүмкіндігі туды.
Тағы бір міндет – энергетикалық секторда цифрлық технологияларды қолдануды кеңейтуге, Үкіметтің электр желілеріндегі қуат шығынын азайтуға күш салуға және 2060 жылға дейінгі декарбонизация стратегиясының өршіл мақсаттарына жетуге қатысты. Егер интеллектуалды және энергетикалық жүйені, былайша айтқанда «ақылды» электр желілерін құруда көшбасшылық көрсетілмесе, жоғарыда аталған мақсаттарға қатер төнуі мүмкін.
Қазақстанның бәсекеге қабілетті, әртараптандырылған, ғылыммен қамтылған экономикаға көшуін қолдау үшін ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерге жәрдемдесуде Үкіметтің шешуші рөл атқаратынын айрықша айтқым келеді. Бұған ғылыми зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға бөлінетін бюджеттің тұрақты өсуі ықпал етеді.
Азия Даму банкі Қазақстанның даму саласындағы сенімді серіктесі ретінде инновацияларды енгізуге ықпал ететін жағдайды одан әрі жақсарту бойынша жұмыс істеуге дайын. Осылайша біз Қазақстанға цифрлық алшақтықты қысқартуға, экономикалық даму жолында кейбір кедергілерді еңсеруге және ешкімнің артта қалмауын қамтамасыз етуге көмек қолын созамыз.
Масатсугу Асакава,
Азия Даму банкінің президенті
