Еңбек ауылының 10 гектарға жуық алаңында екі күн бойы өткізілетін көрмеге биыл әлемнің 19 елінен 150 аграрлық кәсіпқой компания келіп қатысқанын бұған дейін хабарлағанбыз. Оның сыртында алаңның бір беткейінде жарқыраған көл жатса, қалған үш жағында түрлі ауылшаруашылық дақылдары біркелкі тәртіппен гектарлап егілген. Олардың жанынан жаңа техника мен заманауи технологияларды сынақтан өткізетін бос жер алаңдарына да орын берілген.
Көрмеде мың сан жаңа техникалар мен ауыл шаруашылығына қажетті түрлі құрал-жабдықтың бәрі бар. Арамшөп пен зиянкестерге дәрі шашатын озық үлгідегі ұшқыш дрондардан бастап, құлашы 50-60 метрді қамтитын егісті суғару техникалары, дәнді дақылдар мен басқа да ауылшаруашылық өнімдерін қайта өңдейтін құрылғылар мен диірмен, сан алуан аппарат самсап тұр. Көл жақ беткейде шетелден әкелінген және өз фермерлеріміздің асыл тұқымды малдары байланыпты. Олар жеке-жеке қораларда тұр.
Мал басын аралап көрген Ақмола облысының әкімі Ермек Маржықпаев, «Біздің облыста да асыл тұқымды мал фермаларын көбейтуге күш салу керек» деді. Солтүстік Қазақстан облысынан келген қазақтың әйгілі ақ бас ірі қарасы мен қостанайлық Әулиекөл тұқымына тамсана қарамаған жан баласы болмады. Әлі мұндай асыл тұқымды ірі қараға қолы жете қоймаған малсақ қазақтар сол арадан айналшықтап шыға алмай жүрді.
«Ақмола жерінде өтіп жатқан «Jańa dala/Green day-2023» бесінші мамандандырылған көрмесінің қазақ халқы үшін маңызы аса зор. Ақмола облысы – елдің астықты, аграрлы аймақтарының бірі. Сондықтан біз үшін «Жаңа дала» – ерекше, сүйікті мерекелердің бірі. Маңызды шараға құрметті қонақтардың қатысуы қуантады. Аустрия мен Францияның Төтенше және Өкілетті Елшілері Доктор Вилли Кемпел Дидье Канесс мырзаға алғысымыз шексіз. Айта кету керек, бұл шараға қатысушылардың саны жылдан-жылға артып келеді», деді облыс әкімі.
Ақкөл жерінде бесінші рет өтіп жатқан көрме облыс шаруаларына көптеген мүмкіндіктің есігін ашыпты. Бұған дейінгі іс-шараларға қатысқан шетелдік жетекші компаниялардың бірқатарымен байланыс орнатқан шаруа қожалықтары мен фермерлер өз ісіне басқа көзбен қарай бастаған.
«Көрмеге қатысушы компаниялардың көпшілігімен тығыз байланыс орнаттық. Мәселен, биыл біздің сыртқы сауда айналымымыз Франциямен 61 млн АҚШ долларын құрады. Өткен жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш 47 еседен астам өсті. Аустриямен арадағы сауда айналымы 4 еседен асты. Бұл айтып отырғандарым қаңтар-мамыр аралығы ғана. Облысымыз бұл екі елмен сауда байланысын одан әрі нығайтып, сауда-саттықтың жоғары деңгейіне қол жеткізеді деп үміттенемін», деді Е.Маржықбаев.
Әкім Ақмола облысының агроөнеркәсіптік кешен саласындағы жетістіктеріне арнайы тоқталды. «Мемлекет басшысының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі тапсырмаларын орындау шеңберінде, айтарлықтай нәтижелерге қол жеткіздік. Республиканың ірі астықты аймақтарының біріміз. Облыс елдегі ауыл шаруашылығы өнімдерінің 15%-ын өндіреді. Қазақстанда өсірілетін бидайдың төрттен бірінен астамы әлемдік нарықта жоғары бағаланады», деп сөзін түйіндеді ол.
Ауыл шаруашылығы вице-министрі Рүстем Құрманов Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенін дамыту еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін және ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспорттық әлеуетін қамтамасыз етудің және тұрақты дамуының ең маңызды факторы екенін айтты.
«Қазақстанның агроөнеркәсіптік секторы – елдегі тұрғындардың жартысына жуығы үшін негізгі табыс көзі. Сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеп сақтаудан тұрады. Бұлармен бірге өндіріс құралдарымен қамтамасыз етеді. Міне, осының бәрі бір-бірімен тығыз байланыста. Елдегі ауыл шаруашылығы осындай салалардан тұрады.
Көрменің мақсаты – жетістіктерді көрсету. Көрме фермерлерге қысқа мерзімде техника мен материалдардың кең ауқымымен танысуға мүмкіндік беретініне сенімдімін. Әр қайсыңыз бизнесіңіз үшін дұрыс технологияны таңдаңыздар. Осында келген мүдделес барлық іскер серіктестермен танысыңыздар. Аграрлық секторды одан әрі дамыту көбінесе біздің ауыл шаруашылығы өндірушілерінің өзгермелі жағдайларға, қазіргі шындыққа қалай бейімделуіне, жаһандық сын-қатерлер мен трендтер бізге жасап жатқан мүмкіндіктерді тиімді пайдалана алатындығына байланысты болады», деп атап өтті Р.Құрманов.
Франция Елшісі Д.Канесс екі ел арасындағы ынтымақтастықты одан әрі нығайту керектігіне тоқталды. Сөйтіп, француз компаниялары мен қазақстандық фермерлер үшін өзара экономикалық тиімділік қажет екенін атап өтті.
«Франция Еуропалық одақтың жетекші ауыл шаруашылығы державасы және ауылшаруашылық және азық-түлік өнімдерін әлемдегі ең ірі экспорттаушылардың бірі. Қазақстанда – аграрлық сектордағы үшінші ірі инвестормыз және бұл ұстанымдарды одан әрі нығайтуды көздеп отырмыз. Тұрақты және әртараптандырылған өндірісті құрдық. Біз – сиыр етін өндірушілер қатарында біріншіміз. Майлы дақылдар, дәнді дақылдар, ауылшаруашылық тұқымдары мен жұмыртқалардың ең ірі өндірушісіміз. Франция қант қызылшасын өндіру бойынша Еуропада екінші орында. 215-тен астам AgriTek стартаптары мен компанияларына қатысамыз. Қазақстанмен ауыл шаруашылығы саласындағы табысты ынтымақтастық бар. Бүгінде сүт өнімдерін өндіру үшін нарықта бірлесіп өндірілетін Danone және Laktonis компанияларының ісі соның дәлелі. AgriTek саласында Қазақстанның француздық технологиялық шешімдерге деген қызығушылығы өткен жылы Астанада өткен халықаралық форумда ерекше айтылды. Оның алаңы екі елдің аграршылары арасындағы ынтымақтастықтың жаңа кезеңінің бастамасы болды», деді елші мырза.
Көрменің алғашқы күнінде облыстың бірқатар шаруалары мен мал дәрігерлері алғыс хаттармен және медальдармен марапатталды. Делегация ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциялық жетістіктері бар учаскелерді, ауыл шаруашылығы техникалары мен жабдықтары мен ауыл шаруашылығы жануарларының көрмелерін аралады.
«Жыл сайын бұл ауқымды шараға қатысушы жергілікті және халықаралық өнім өндірушілер саны артып келеді. Бұл жәрмеңке ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге өз жеткізушілері мен техникаларын табуға мүмкіндік береді. Климат өзгеруде, бірақ ғылымдағы ілгерілеушілік те бір орында тұрған жоқ», деді «ҚазАгроҚаржы» АҚ басқарма төрағасы Айдар Прашев.
Оның айтуынша, отандық шаруалар мен диқандардан кейінгі жылдары өз еліміздің техникаларына сұраныс көбірек туындай бастаған. Осыдан бес-алты жыл бұрын елдегі фермерлер мен шаруа қожалықтарының 15-20 пайызы ғана отандық ауыл шаруашылық техникаларына мойын бұрса, бүгінде олардың 55 пайыздан астамы отандық техника мен технологияларға ден қойыпты. «Біз техникаларды 24 пайыздық несиемен берсек, диқандар мен шаруалар оны 6 пайыздан ғана төлейді. Қалғанын лизинг жүйесі бойынша мемлекет өтейді», деді ол.
«Негізгі ерекшелік – бізде биыл алғаш рет асыл тұқымды мал шаруашылығы бөлімшесі жұмыс істеп тұр. Жалпы, біздің іс-шараның ұраны – «Ең үздік технологиялар осында». Ал бүгін бізде ең жақсы технология бар. Шынымды айтсам, бұл көрмені бір күнде айналып өту мүмкін емес», деді «EXPO TIME» ЖШС директоры Әділхан Сағымбаев.
Көрменің іскерлік бағдарламасы аясында отандық және шетелдік сарапшылардың қатысуымен фермерлерге арналған шеберлік сабақтары, семинарлар және «Инновацияларды енгізу және сүт-тауарлы фермалардың құзыреттілігін арттыру» атты халықаралық конференция өтті. Оған қоса мал бағу мен қора күзетуге арнайы дайындалған иттер көрмесі де жиналған жұртшылық назарына ұсынылды.
Көрменің бірінші күнінен екінші күнге алмасар түнде жақын тұстан өрт шығып, төтенше жағдай орын алды. Әйтседе мамандардың біліктілігі мен тәжірибелерінің арқасында көрме орнына көлденең келген қатер сейілді. Дегенмен дала өрті мен дауылды жел Ақмола облысындағы ауқымды ауыл шаруашылығы көрмесінің жұмысын тоқтата жаздады.
Екі күн аралығындағы түнде «Jańa Dala/Green Day-2023» көрме алаңының шатырлары мен ауыл шаруашылығы техникаларына қатты жел қауіп төндірді. Найзағайдан туындаған дала өрті жағдайды одан сайын ушықтыра түсті. Желдің қатты екпінімен басталған өрт мамандандырылған көрменің құрылыстары мен техникаларына қарай бет алды. Дала күнін ұйымдастырушылардың айтуынша, ТЖМ өңірлік қызметтеріне жүгінгеннен кейін, компания мен оның күзет бөлімшесінің қызметкерлері экспозиция конструкцияларын бекіту, қойылған ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтарын қауіпсіз қашықтыққа көшіру бойынша жедел шаралар қабылдады. Сондай-ақ электр энергиясын беруді шектеген.
Ақмола облысы ТЖД деректері бойынша өңірде сол күні 5 табиғи өрт болғаны белгілі болды. Департамент қызметі өрт сөндіруге 40 рет шыққан. Қолданған тиімді іс-шаралардың нәтижесінде қауіп жойылды және «Jańa Dala/Green Day-2023» көрмесі өз жұмысын одан әрі жалғастырды.
