Тұлға • 24 Қыркүйек, 2023

Толғауы тоқсан Тарази

185 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Астанадағы Қалибек Қуанышбаев атындағы Мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық-драма театрында көрнекті жазушы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, Қазақстанның Еңбек Ері Әкім Таразидің 90 жасқа толуына арналған «Толғауы тоқсан Тарази» атты салтанатты кеш өтті. Жиынға Парламент Сенатының төрағасы Мәулен Әшімбаев, Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева, Астана қаласының әкімі Жеңіс Қасымбек, мемлекет және қоғам қайраткерлері, халық қалаулылары, зиялы қауым өкілдері, өңірден келген жазушының жерлестері, қаламгер шығармасын құмартып оқитын оқырманы қатысты.

Толғауы тоқсан Тарази

Әкім Тарази – әдебиетке 50-жыл­дардың соңын ала, 60-жылдардың басында келген тегеу­рінді толқынның өкілі. Әде­биет­ке ешкімге ұқсамайтын қолтаң­ба­сы­мен келген қаламгер сол кездегі жүйе­нің қалыбына сыймайтын шығар­маларымен, кейіпкерлерімен әдеби орта мен оқырманын бірден мойындатты. Саңлақ суреткер әдебиетте ғана өнімді еңбек еткен жоқ, ұлттық драматургия мен кино өнерінің дамуы­на да зор үлесін қосты. Қабырғалы қаламгердің осы сан қырлы таланты әдеби-сазды кеш барысында айшықты көрініс тауып, жиналған қауымға жылы әсер сыйлады.

Салтанатты кеште алдымен сөз алған Парламент Сенаты­ның төрағасы Мәулен Әшім­баев көрнекті қалам­гер­дің мерей­тойы – қазақ әдебиеті мен ру­ханиятының үлкен тойы екенін айтып, жазушыға және жиналған қауымға Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың арнайы құттық­тауын оқып берді.

«Халқымыз өзіңізді кемел ойлы, аса көрнекті қаламгер, дарынды драматург, ғажайып еңбегімен, асыл қасиеттерімен абыройға бөленген қоғам қайраткері ретінде жақсы біледі және құрметтейді. Еңбек жолы­ңызда отандық әдебиеттің алтын қорына қомақты олжа салып, ұлт­тық мәдениет пен кино өнері­нің кең қанат жаюына сүбелі үлес қостыңыз. Көрікті ой­дан нәр алып, кестелі сөзбен өрілг­ен клас­сикалық үлгідегі тар­тымды туын­дыларыңызда уақыт өлшемімен шексіз кеңіс­тікке жаңа тұрғыда зер сала­тын философиялық ой-толғам­дарыңыз өте көп. Қоғамға сыни көзқараспен қарап, замандас­тары­ң­ыздың кескін-келбетін шынайы суреттеп, барша адамзатты толғандырған мәселелерге жұрт назарын тудыра білдіңіз. Алдағы уақытта да халқыңыздың құрметі мен ыстық ықыласына бөленіп, ғибратты ғұмыр кеше беруіңізге тілектестігімді біл­діремін. Сізге зор денсаулық, отбасыңызға амандық пен бақ-береке тілеймін!» делінген Президент  құттықтауында.

Одан кейін сөзін қайта жал­ғаған Мәулен Әшімбаев тұ­ғыр­лы тұлғаның ұлт әдебие­тіндегі орны мен шығар­ма­ларына тоқталып, ізгі лебізін білдірді.

Жақында «Egemen Qazaq­stan» газетінен Нұрлан Ораза­линнің сіз туралы жазған «Дәуір­текті тұлға» атты мақаласын оқып, тәнті болдым. Мақаланың аты да, мазмұны да көңілімнен шық­ты. Мұнда жазушының еліміз тәуел­сіздік алғанға дейінгі ұлт санасын оятуға қосқан үлесі туралы керемет ай­тылған. Сол себепті де, қабырғалы қалам­гер­дің тәуелсіздігіміздің рухани не­гізін қалыптастыруға қосқан үле­сін айрықша айтып өткен орын­ды. Қазіргі алмағайып заман­да әртүрлі үрдістер бой алып тұрған кезде өзінің өмірлік жолымен, адами қасиеттерімен жастарға үлгі, өнеге көрсететін ақ­сақалдар ауадай қажет. Сон­дай қарияның бірі ғана емес, бірегейі – Әкім аға­мыз», дей келіп, Мәулен Әшім­баев қазақы дәстүрмен әдебиет абызының иығына шапан жауып, сый-құрмет көрсетті.

Көрнекті жазушының іс-шара­сынан кейін Сенат төрағасы Мәу­лен Әшім­баев Facebook және Instagram әлеу­меттік желі­­леріндегі парағында Әкім Тара­зи­дің 90 жасқа толған мерей­то­йына қатысты жазба жария­ланғанын атап өткіміз келеді.

Бұл жолғы әдеби-сазды кеш мүл­де жаңаша сипатта өт­ті. Кеш­ті жүргізген танымал театр және кино актері Ерке­бұлан Да­йыров пен танымал актриса Сая Тоқманғалиева бір отбасында өмір сүріп жатқан қос қаламгердің кейпіне еніп, сөз зергерінің өткен өмірі мен шығармашылығына барлау жасады. Әдебиетте «бес тапал» атанған достары – Қалихан Ысқақов, Сайын Мұратбеков, Ра­ма­зан Тоқтаров, Бек Тоғыс­баев туралы естелік айтылды. Қаллеки теат­ры­ның әртістері драматургтің «Ма­хамбет» пен «Жолы болғыш жігіт» атты дра­малық шығармалары мен «Анд­рей» әңгімесінен шағын қойы­лым қойды. Белгілі режиссер Са­ты­балды Нарымбетов түсір­­ген, сценарийін Әкім Тара­зи жазған «Мұстафа Шоқай» фильмінен үзінді көр­сетілді. Дәстүрлі ән өнерінің байрағын көтеріп жүрген Клара Төлен­баева, Өзгеріс Шерікбай, Жақ­сы­келді Маясаров, Ардақ Бала­жанова секілді әншілердің әуеле­тіп салған әндері мен күйші Нұр­­кен Әшіровтің күмбірлетіп төк­кен күйі кештің ажарын ашып, сәнін кіргіз­ді. Сонымен қатар жазушының өмір жолын қам­тыған фотокөрме ұйым­дас­ты­ры­лып, жұртшылыққа әде­бие­­ті­­міз­дегі тұтас бір дәуірді көз ал­дымызға әкелгендей әсер берді.