Кең өріске маман тапшылығы айтарлықтай кедергі келтіреді. Онымен қоса зауыт, кәсіпорын басшыларының басты мәселесі – тендердің уақытында өтпеуі.
Қазіргі уақытта жұмыссыздықпен күрес мемлекеттік деңгейде қарқынды жүріп жатыр десек те, кәсіпорындардың көбі жұмысшыларға жарымай отырған жайы бар. Бірнеше түзілген бағдарламаның өндіріс саласындағы маман тапшылығын шеше алмай келе жатқанына қынжылады. Ал мыңдап жұмыс іздегендер мекемелердің табалдырығын тоздырып жүр.
«КазПласт» кәсіпорны жұмыстарын бастағаннан бері осы мәселемен бетпе-бет келіп отыр. Мұндағы өндіріс мекемесінің ең төменгі жалақысы – 250 мың теңге.
– Жұмыстың жеңілі болмайды. Бізде өндіріс автоматтандырылған. Ең төменгі жалақы 250 мың теңгеден басталады. Солай болса да, маман тапшылығы сезіледі. Оқып диплом алған жастар өндіріске неге келгісі келмейтіні түсініксіз. Жеңіл ақша табуға құмар болып кеткен бе? Құзырлы органдармен бірлесіп, осы мәселені шешуді де ойластырсақ екен, – дейді «КазПласт» ЖШС директоры Александр Иванов.
Мұндай кадр тапшылығы «Энергосистемы ЭЛТО» мекемесінде де бар. Серіктестік басшысы Александр Ларионов «Еңбек» сайтына бос орын ұсынсақ та, маман жетіспеушілігі жолға қойылмай келе жатқанын айтады.
– Біздің зауытта 120 адам жұмыс істейді. Дегенмен басқа кәсіпорындардағыдай бізде де кадр жетіспеушілігі бар. Әрдайым мемлекеттік «Еңбек» сайтына бос орындарды ұсынып келеміз. Иә, жұмыс істеймін деп келушілер көп, орнығып қалушы жоқ десек те болады. Мысалы, соңғы екі-үш жылда еңбекке аралассам деген ниетпен 100-ге тарта адам келді. Солардың екеуі ғана бізде қалды, – дейді А.Ларионов.
Мысалы, «Қарағандыавтотранссигнал» ЖШС-да жүргізуші, электрожөндеуші, дәнекерлеуші секілді жұмыс түрлеріне бос орын бар.
«Maker-KLMZ» ЖШС-на да фрезерлік оператор, компьютермен басқарылатын машина операторы, металл конструкцияларды құрастыру жөніндегі слесарь, электр және газбен дәнекерлеуші, автоматты және жартылай автоматты қондырғыларға электр дәнекерлеушілер қажет.
Отандық өнім шығарып, тәп-тәуір салық төлеп отырған кәсіпорын басшыларының бұл мәселесіне бас ауыртып, қолдау көрсету керек-ақ. Жақсы білесіздер, Қарағандыдағы компаниялардың дені тендерге тәуелді. Тендер кеш ойнатылғандықтан, қаражаттың жырым-жырым болып берілетіні де көп кәсіпорынның жұмыс күшін тежейді.
– Біздің өнім бүкіл Қазақстанға тарайды. Дегенмен тендердің жұмысқа келтіретін зиянын да айтуымыз керек. Мысалы, оңтүстік облыстарда құрылыс жыл он екі ай салынады, ал солтүстіктің жұмыс маусымы – жаз бен күз айлары. Тендер тұзағы осы уақытта білінеді. Неге екені белгісіз, мемлекеттік сатып алу конкурстары тек көктем шыққанда ойнатылады да, қаражат жаз уақытының ортасында бөлінеді, жырым-жырым қылып, бөліп береді оны. Тендер ұтып алған компания өзіне керек затқа тапсырыс беріп, оған қол жеткізгенше тағы айлар өтеді. Қыс та келеді осы уақытта, басталған жұмыс келесі жылға қалады. Сонымен қатар тендер ақшасы жазда берілгеннен кейін өнім өндіретін кәсіпорынға кесірі тиіп жатады. Яғни мердігер компаниялар мен делдалдар белгілі бір өнімге бір уақытта тапсырыс беріп, жұмысты тежеп тастайды, – дейді «Энергосистемы ЭЛТО» ЖШС бас директоры Александр Ларионов.
Осылайша, кәсіпорын басшылары мемлекеттік тендер неге жыл аяғында ойнатылмайтынын білмей дал.
Қарағанды облысы
