Сенат спикері Мәулен Әшімбаевтың төрағалығымен өткен бұл маңызды іс-шараға ислам, христиан, буддизм, иудаизм, индуизм, даосизм және синтоизм секілді құрметке ие дін жетекшілері алыстан ат терлетіп келді. Сонымен қатар жиынға 32 елден келген халықаралық ұйымдардың өкілдері де белсене қатысты.
Іргетасы 2003 жылдың қыркүйегінде қаланған съездің негізгі мекемесі атанған Хатшылық осы айтулы Форумның басты жұмыс органына айналды. Жыл сайын тұрақты түрде ұйымдастырылып, съезд қарарларының орындалуын бақылайды. Күн тәртібін қалыптастырады, ұйымдастырушылық мәселелерді қарастырады және съезд жұмысына қатысты қорытынды құжаттардың жобаларын әзірлейді.
Әлемнің рухани астанасы ретінде өзін дәйекті түрде дәлелдеп келе жатқан Астана әлемдік көшбасшылар арасындағы конфессияаралық диалог пен түсіністікті жеңілдетуде маңызды рөл атқаруын жалғастыра береді. Әртүрлі діни дәстүрлер мен халықаралық ынтымақтастық саналатын съезд үнемі өзгеретін жаһандық алаңдағы үміт пен ынтымақтастықтың шамы болып қала береді.
Дін басшылары Астанаға жиналды
Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайында Қазақстан Парламенті Сенатының төрағасы, Съезд Хатшылығының меңгерушісі Мәулен Әшімбаевтың төрағалығымен Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі хатшылығының ХХІ отырысы өтті.
Кездесуге Әзербайжан атынан Кавказ мұсылмандары басқармасының төрағасы Шейх-уль Ислам Аллахшүкір Пашазаде қатысты. Ашылу салтанатында сөйлеген сөзінде М.Әшімбаев осындай кездесудің игі дәстүрге айналғанын атап өтті. Сондай-ақ халықаралық қоғамдастық съезд бастамаларына ерекше қолдау көрсетіп отырғанын жеткізді.
«Біздің кездесулеріміз әрқашанда қағидаттарымыз бен сенімге адалдыққа негізделген. Баршаңызды осы жиында көргенімізге қуаныштымыз», деді М.Әшімбаев.
Жиынға Әзербайжан, Қытай, Мысыр, Үндістан, Иран, Израиль, Жапония, Моңғолия, Пәкістан, Ұлыбритания, АҚШ, Ватикан секілді 24 елден келген әлемнің діни көсемдері мен дәстүрлі діндерінің жетекшілері қатысты. Атап айтқанда, олардың қатарында ислам, христиан, буддизм, иудаизм, индуизм, даосизм, синтоизм және тағы басқа дін өкілдері бар.
Отырыстың күн тәртібінде Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VII съезінің қорытындылары бойынша пікір алмасу шығарылды. Сондай-ақ Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезін дамытудың 2023-2033 жылдарға арналған тұжырымдамасы талқыланды.
Хатшылық отырысы 2003 жылғы 23-24 қыркүйекте Астана қаласында өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының бірінші съезіне қатысушылардың шешіміне сәйкес ұйымдастырылған.
Үміт отын тұтатқан жиын
Алауыздық өршіген әлемге Қазақстандағы Астана қаласында өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі хатшылығының XXI отырысы бірліктің шырағын жақты. Жиырмадан аса елдің дін көшбасшылары көпжақты дінаралық диалогті нығайтуға және рухани дипломатияны ілгерілетуге баса назар аударып, алдағы онжылдыққа арналған даму тұжырымдамасын белгіледі.
2003 жылы құрылған Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съезі конфессияаралық диалогті дамытуда маңызды рөл атқарды. Съездің басты мақсаты – көпжақты дінаралық татулықты нығайту. Алғашқы жиырма жылда бұл миссия сәтті орындалып, болашаққа берік іргетас қалады.
Съездің келесі кезеңі 2023-2033 жылдар аралығын қамтиды. Сессияда бекітілген даму тұжырымдамасында хатшылық мүшелерінің ұсыныстары ескерілді. Құжатта диалог пен сенімді нығайту, рухани-адамгершілік құндылықтарды ілгерілету, діни және мәдени әртүрлілікті сақтау бойынша бірлескен күш-жігердің маңызы атап көрсетілген. Тұжырымдама өткен съезд нәтижелеріне сүйеніп қана қоймай, диалог алаңын жаһандық деңгейде дінаралық байланыстарды нығайтудың нақты механизміне айналдыруға бағытталған.
Кездесуге шартараптан ислам, христиан, иудаизм, буддизм, индуизм, даосизм, синтоизм басқа діндердің діни жетекшілері жиналды. Халықаралық ұйымдардың өкілдері де қатысып, съезді шын мәнінде жаһандық оқиға ретінде бағалады. Сессия барысында жаһандық сын-қатерлерді шешуде және бейбітшілік пен тұрақтылықты ілгерілетуде конфессияаралық диалог пен ынтымақтастықтың маңызы атап өтілді.
Жиын барысында коммюнике қабылданып, онда қатысушылар Қазақстан Президентінің жаңа халықаралық қауіпсіздік жүйесін дамыту және бейбітшілік пен ынтымақтастықты ілгерілету жөніндегі үндеуін қолдайтынын білдірді. Қазіргідей жер-жаһан түрлі қиындыққа тап келгенде, съездің диалогке, түсіністікке және бірлікке деген ұмтылысы үміт сәулесін береді.
Діни сенімге кедергі жоқ
Қазақстанда өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі хатшылығының XXI отырысына Король Хамадтың Бейбіт қатар өмір сүру жаһандық орталығының Қамқоршылар кеңесінің төрағасы Шейх Абдалла бен Хамад Әл Халифа қатысты.
«Жоғары мәртебелі король Хамад бен Иса әл-Халифаның гуманитарлық көзқарасы бейбіт қатар өмір сүру мен адамзат бауырластығын ілгерілетуге негізделген. Сондай-ақ Бахрейннің бейбітшілік пен диалогтің орталығы және ашықтық пен төзімділік үйі ретіндегі мәртебесін нығайтады», деді доктор Шейх Абдулла.
Осы орайда, спикер діни бостандықтардың жаһандық құжаты ретінде «Бахрейн корольдігінің декларациясын» ұстануын, корольдіктің көптеген халықаралық конференциялар мен іс-шараларды өткізуінің маңызына назар аударды. Соның ішінде «Адамзаттың қатар өмір сүруіне керек Шығыс пен Батыс Бахрейн диалогі форумын» мысал ретінде атап өтті.
Төраға Бахрейн-Қазақстан байланыстары мен екі елдің мәдениетін, диалогпен қатар өмір сүруге деген қамқорлығын, әлемде қауіпсіздік пен өркендеуге ұмтылуын жоғары бағалады.
«Когнитивті надандық экстремизм мен зорлық-зомбылықты қоздырады, ал толеранттылық діни бостандық пен келісімді насихаттайды. Бахрейн мешіттерді, шіркеулерді, храмдарды, ғибадатханаларды үйлесімді түрде қабылдайды», деді ол.
Доктор Шайх Абдулла жаһандық мәселелер тұрақты сенім дағдарысы арқылы шиеленісіп, төзімсіздікке, нәсілшілдікке және өшпенділікке шақырудың күшеюіне әкеліп соғатынын және тиімді шешімдерге кедергі келтіретініне тоқталды. Оның айтуынша, дін толеранттылықты, жанашырлық пен теңдікті уағыздайды. Ал дін көшбасшыларының сана мен өзара сыйластықты арттырудағы жауапкершілігі орасан.
«Король Хамадтың Бейбіт қатар өмір сүру жаһандық орталығы халықаралық қағидат пен моральдық құндылықтарды ұстана отырып, мәдениеттер арасында түсіністік пен сенімділікті насихаттайды», деді Әл Халифа.
Діни өшпенділікті тарату немесе экстремизмді қоздыруға еркіндік бермей, БАҚ платформаларын теріс пайдалану қажетіне назар аударды. Қауіпсіз, бейбіт және гүлденген әлем құру үшін бірлескен күш-жігерге шақырып, жеккөрінішті сөздерді қылмыстық жауапкершілікке тартуға шақырды.
Дайындаған –
Абай АСАНКЕЛДІҰЛЫ,
«Egemen Qazaqstan»
