Коллажды жасаған – Зәуреш СМАҒҰЛ, «EQ»
1992 жылы Алматы қаласында Бірінші дүниежүзілік рухани келісім конгресі өткен болатын. Сол жиын соңында манифест қабылданып, конгресстің ашылған күнін, яғни 18 қазанды «Рухани келісім күні» деп жариялау ұсынылды. Бұл – түрлі шиеленіс пен қақтығысқа мораторий жариялау, татуласу жолдарын іздеу, адамдар арасындағы өзара түсіністік орнату, жақындарыңа мейірім мен жәрдем беру күні ретінде күнтізбеге енді. Сол кезден бері елімізде жыл сайын Рухани келісім күні атап өтіліп келеді.
«Рухани келісім – қазіргі қоғамдық татулық пен бірліктің негізі» тақырыбында өткен халықаралық конференцияға мемлекеттік органдардың, дипломатиялық корпустардың өкілдері, діни қайраткерлер, отандық және халықаралық сарапшылар қатысып, сөз сөйледі. Жиынды жүргізген Рухани келісім күнінің бастамашысы, еліміздің еңбек сіңірген қайраткері, композитор Төлеген Мұхамеджанов әлемдегі және еліміздегі тыныштық пен бейбітшіліктің гүлденуі үшін бірлік пен ынтымаққа шақыратын осындай атаулы күндердің маңызы зор екеніне тоқталды.
– Бұл мерекенің тарихы 1992 жылдан бастау алады. Сол іс-шараға тұңғыш рет барлық діннің, бітімгершілік қозғалыстар мен қоғамдық ұйымдардың өкілдері, руханият пен адам өмірінің мәселелеріне алаңдайтын белгілі ғалымдар мен мәдениет қайраткерлері қатысып, бір үстел басында пікір алмасты. Міне, 30 жылдан аса уақыттан бері елімізде 18 қазан өзара түсіністік пен рухани үндестік мейрамы ретінде атап өтіліп келеді. Мемлекет басшысы «Қазақстан барлық күрделі мәселені БҰҰ Жарғысы негізінде үстел басындағы келіссөздер арқылы шешуге шақырады. Біз пікірталастарды күшпен, қорқытумен немесе санкция салу арқылы шешу мүмкін еместігіне сенімдіміз» деп атап өткен еді. Қазіргі күні дәстүрлі діндер гуманистік идеялардың сақтаушысы болып отыр. Адамзат баласын татуластыруда да дін қайраткерлерінің ықпалы орасан. Біздің елімізде 100-ден аса ұлт және 18 конфессия өкілдері тату-тәтті өмір сүріп жатыр. Әрқайсысының өз тілі, діні, дәстүрі бар. Біздің бірлігіміз – барлық жетістігіміздің кілті, – деді ол.
Астана қалалық мәслихатының төрағасы Ерлан Каналимов елімізде діни сенім еркіндігіне кепілдік берілгенін атап өтті. «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген нақыл сөз қанша ғасыр өтсе де өз мәнін жоғалтпай келеді. Қазақ жерінде бас қосқан барлық ұлт өкілі осы нақылды басшылыққа алып, бірлік пен ынтымақтың ерен үлгісін сақтап отыр. Рухани келісім – біздің баға жетпес байлығымыз. Еліміздің экономикалық-әлеуметтік дамуы жерімізді мекендеген халықтардың достығына тікелей байланысты. Белгісіздік белең алған қазіргі заманда бүгінгі басқосудың айрықша мәні бар», деп атап өтті ол.
Мәдениет және ақпарат министрлігі Дін істері комитетінің төрағасы Ержан Нүкежанов рухани келісімнің еліміз үшін маңызын айта келе, бір апта бұрын ғана елордамызда өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезі хатшылығының ХХІ отырысы барысында көтерілген маңызды бастамаларға тоқталды. Сондай-ақ ол еліміздің дін саласында жүргізіліп жатқан келелі істер туралы кеңінен әңгімеледі.
Астана қаласы әкімінің орынбасары Есет Байкен мемлекет тарапынан түрлі дін өкілі қатысатын маңызды жиындарға, соның ішінде әлемдік діндер съезіне, басқа да халықаралық іс-шаралар мен қайырымдылық акцияларына айрықша көңіл бөлініп отырғанын жеткізді. Өйткені халықты бірлікке шақыруда, өзара түсіністікке үндеуде дін қайраткерлерінің рөлі орасан. «Бұл бізден зайырлы мемлекет ретіндегі сипатымызды сақтай отырып, діни бірлестіктермен тығыз жұмыс істеуді талап етеді», деп атап өтті ол.
Өркениетаралық және конфессия-аралық диалогті дамыту жөніндегі Н.Назарбаев орталығының басқарма төрағасы Болат Сәрсенбаев жуырда Сенат спикері Мәулен Әшімбаевтың төрағалығымен өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезі хатшылығының отырысына тоқталып, 23 елден келген дін мамандарының әлемдегі бейбітшілікті сақтауға үн қосқанын атап өтті. «Бұл жиында Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырысымен дайындалған Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезінің 2023-2033 жылдарға арналған даму тұжырымдамасын елімізде және шетелде кеңінен насихаттаудың маңыздылығы айтылды. Ғаламдық қатерлер мен халықаралық қауіпсіздік негіздерінің шайқалған заманында еліміз түрлі өркениетті, мәдениет пен халықты жақындастыруда дін факторын алға тартуға өз үлесін қосып келеді. Сонымен қатар әлемдік діндер съезі түрінде өз тәжірибесін әлемге таратуға қадам жасайды. 20 жылдан бері үзбей өтіп келе жатқан осынау іргелі жиын арқылы еліміз өзара тіл табысу мен үн қатысудың үлгісін көрсетті», деді ол.
Халықаралық конференция барысында еліміздегі діни бірлестіктер өкілдері, БҰҰ тұрақты үйлестірушісі Скендер Сыла, БҰҰ Даму бағдарламасының еліміздегі тұрақты өкілі Катаржина Вавьерниа, Үндістанның Қазақстан Республикасындағы төтенше және өкілетті елшісі Нагендра Прасад, т.б. қонақтар сөз алып, ой-пікірлерін ортаға салды. Конференция жұмысы аяқталғаннан кейін Бейбітшілік және келісім сарайының «Опера» залында концерт өтті.
