Обыр диагностикасы

Вице-министрдің айтуынша, елі­мізде онкологиялық көмекті жаң­ғырту жоспары пысықталып және па­циенттерге диагностика жасау мүм­кіндіктері күшейе түседі.

«Онкологиялық науқастар мәселесі әлемдік денсаулық сақтау саласындағы маңызды түйткіл болып қала береді. ДДҰ-ның мәліметі бойынша, ерте ме, кеш пе әлемнің әрбір бесінші тұрғыны обырға шалдығуы мүмкін. Обыр – жүрек-қан тамырлары ауруларынан кейін екінші орында тұрған қатер. Елімізде кейінгі 20 жылда онкопатологиямен ауырғандардың саны 25%-ға ұлғайып отыр», деді В.Дудник.

Статистикаға сүйенсек, елімізде жыл сайын 30 мыңға жуық онкологиялық ауруға шалдыққан адам анықталады. Қазір бұл сырқатқа шалдыққан 217 мың­нан аса пациент бар. Обыр ауруы әйел­дер арасында жиі кездеседі. Алдыңғы орында сүт безі обыры (13%) тұр. Жыл сайын орта есеппен 5 мың әйелге осындай диагноз қойылады. Екінші орын­да – өкпе обыры (10%), үшінші орында – ішек обыры (9%). Елімізде жыл сайын 13 мыңнан аса адам обырдан қайтыс болады.

В.Дудниктің айтуынша, ересектерге онкологиялық көмек үш деңгейде жүзеге асырылады.

«Алғашқы көмек тұрғылықты жері бойынша МСАК ұйымдарында көр­сетіледі. Онда 2 мыңнан аса тексе­ру кабинеті және 500-ден аса он­ко­лог дәрігердің кабинеті жұмыс іс­тейді. Онкопатологияның алғаш­қы диагностикасы (0-I кезең) – онко­ло­гия­лық қызметтің тиімді жұмысын си­паттайтын негізгі көрсеткіштердің бірі», деді вице-министр.

Сондай-ақ ол кейінгі жылдарда осы көрсеткіштің өсуі байқалып отыр­ға­нын және қазір шамамен 30%-ды құрайтынын, бұл 5 жылдық өмір сүру ұзақ­тығын 90%-ға дейін арттыруға мүм­кіндік беретінін жеткізді. Үкі­мет қабылдаған онкологиялық ауру­лар­мен күрес жөніндегі 2023-2027 жылдарға арналған кешенді жос­пар аясында 5 негізгі бағыт іске асы­ры­лады. Бірінші бағыт – қауіпті фак­тор­ларының профилактикасы және басқару. Оның аясында онкологиялық ауруларды алғашқы сатысында анық­таудың және емдеуді уақтылы бастау үшін тексерістен өтудің маңызы жө­нінде халық арасында түсіндіру жұ­мыстары белсенді жүргізілмек. Жас­өспірім қыздар арасында 2024 жыл­дан бастап кезең-кезеңімен өкпе вирусына қарсы вакциналау басталады. Мысалы, Швеция, Аустралияда HPV вак­цина­лауын енгізгеннен кейін, вакцина ал­ғандар арасында жатыр мойны обыры жағдайы тіркелмегені байқалған.

Ал екінші бағыт – дерттің алдын алу диагностикасы. Мұнда да уақтылы тексеру жүргізу үшін емханалар мен онкологиялық орталықтарда диаг­ностикалық және зертханалық жаб­дық­тарды жаңарту көзделген. Сондай-ақ әрбір өңірлік онкологиялық орталықта мамандандырылған зертханалар мен диаг­ностикалық блокті қажетті жаб­дықтармен жабдықтау жоспарланып отыр. Онкологиялық науқастарды сәу­лелі терапиямен қамтуды 33%-дан ДДҰ ұсынған 50%-ға дейін ұлғайту үшін кешенді жоспар жүзеге асырылып жатыр. Соның аясында барлық өңірде «Қазақстан халқына» қоғамдық қорының қатысуымен сәулелі терапия жүргізу үшін 16 желілік үдеткіш, сондай-ақ брахитерапия үшін 13 аппарат және жақын фокустық терапия үшін 17 аппарат орнату жоспарланған. Бұған қоса химиялық және иммундық-онкологиялық препараттар желісі ке­ңейтіледі, гендік инженерияны, радио­фар­мацевтикалық дәрілік заттарды пайдалана отырып терапия енгізіледі.

Республикалық бюджет есебінен Қостанай, Ақтөбе қалаларында радио­логиялық және реанимациялық-опера­циялық блокті реконструкциялау көз­делген. «Паллиативтік көмек және оңалту» бағыты бойынша жылжымалы паллиативтік бригадалар, оңалту көме­гіне арналған төсектік орынның са­нын ұлғайту және ауырсынуды басатын дәрілердің ауқымы кеңейтіледі.

«Бұл көлемді онкология бағдарла­ма­сы алғаш рет әзірленіп отыр. Біз онкологиялық аурулардан болатын өлім-жітімнің көрсеткішін азайтуды және осы ауруға шалдыққан адамдардың өмірін 60%-ға дейін ұлғайтуға бар күшімізді саламыз», деді вице-министр.