Суретті түсірген – Игорь БУРГАНДИНОВ
Жиын барысында еліміздегі балалар құқықтарын қорғаудың өзекті мәселелері және олардың шешу жолдары, сондай-ақ Экология және табиғи ресурстар министрлігінің азаматтардың қолайлы қоршаған ортада өмір сүру құқықтарын қамтамасыз ету жөніндегі қызметі талқыланды. Осы мәселелер бойынша Оқу-ағарту министрі Ғани Бейсембаев, Экология және табиғи ресурстар вице-министрі Мансұр Ошурбаев баяндама жасады. Комиссия жұмысына Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева, мемлекеттік органдардың өкілдері, Парламент депутаттары, омбудсмендер, халықаралық және үкіметтік емес ұйымдардың, адам құқықтарын соттан тыс қорғау институттарының, білім беру және денсаулық сақтау ұйымдарының өкілдері қатысты.
Комиссия отырысында балалар құқын қорғаудың өзекті аспектілері, оның ішінде білім алу, қосымша білім беру арқылы баланың дамуы, ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың және жетім балалардың мемлекет тарапынан қамқорлық алу құқықтары талқыланды. Балалардың қауіпсіздігі мен олардың әлеуметтік кепілдіктерін талқылау отырыстың негізгі тақырыбына айналды.
– Елімізде 6,8 миллион бала бар және бұл көрсеткіш үнемі өсу үстінде. Әр жылы 400 мыңнан астам сәби дүниеге келеді. Қазір еліміздегі 7 мыңнан астам мектепте 3,8 млн бала білім алып жатыр. Олардың ішінде қамқорлыққа мұқтаж балаларға айрықша көңіл бөлінеді. Оқу-ағарту министрлігі балалардың қолайлы және қауіпсіз білім алулары үшін барлық жағдайды жасап отыр. Соңғы 3 жылда үш ауысымды оқу және орын жетіспеу мәселесін шешу үшін елімізде 626 жаңа мектеп салынды. Биыл тағы да 130 мың оқушыға арналған 154 мектеп салынып жатыр, – деді Ғани Бейсембаев.
Бұдан бөлек, оқу-ағарту министрі елімізде «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында 740 мың орындық 369 мектеп құрылысы жоспарланып отырғанын жеткізді. Сондай-ақ министрлік «Білім берудегі өзгерістің 1000 көшбасшысы» жобасы аясында жайлы мектептер үшін директорлар корпусын әзірлеу жұмыстарын жүргізіп жатқанын айтты. «Ұлттық жобаны іске асыру, ең алдымен, жаңа форматтағы мектептерді құруға, жайлы және қауіпсіз жағдай тудыруға, білім беру қызметтерінің сапасын арттыруға бағытталған. Салынып жатқан мектептерді құрал-жабдықтармен, жиһаздармен жабдықтауда отандық өнімдерге басымдық беріледі. Бұл шаралар ұлттық жобада қарастырылған», – деді ол.
Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, Үкімет балаларды зорлық-зомбылықтан қорғау, суицидтің алдын алу, олардың құқықтары мен саламаттылығын қамтамасыз етудің 2023-2025 жылдарға арналған кешенді жоспарын қабылдады. Оқу-ағарту министрі Ғани Бейсембаев атап өткендей, мемлекеттің басты міндеттерінің бірі – балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. «Жоспарды әзірлеу кезінде балалар ортасындағы жағдайға егжей-тегжей талдау жасалды. Біз статистиканы зерттедік, балаларға қатысты зорлық-зомбылық туралы деректерді жинадық, қауіп факторларын анықтадық және зорлық-зомбылық жағдайында балаларға қандай ресурстар бар екенін білдік. Бұл талдау бізге басым бағыттарды нақтырақ анықтауға мүмкіндік берді», – деді министр.
Балаларға қатысты зорлық-зомбылық пен суицидтің тиімді алдын алу үшін құжатта 53 шара қарастырылған. Оқу-ағарту министрі осы бағыттағы профилактикалық жұмыстарды жүзеге асыру туралы егжей-тегжей айтып берді, сондай-ақ кешенді жоспар шеңберінде өткізілетін негізгі іс-шараларға тоқталды.
Адам құқықтары жөніндегі комиссияның төрағасы Игорь Рогов балабақшаларда, мектептер мен колледждерде балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шаралар білім беру ұйымдарының жұмысындағы бірінші кезектегі міндеттер болуға тиіс екенін атап өтті. Сонымен бірге балаларды буллинг пен қорқытудан қорғаудың өзекті мәселелеріне, ата-аналармен, тиісті мемлекеттік құрылымдармен, қоғамдық ұйымдармен тығыз қарым-қатынас жасау қажеттігіне ерекше назар аударды.
Азаматтардың қолайлы қоршаған ортада өмір сүру құқықтарын қамтамасыз ету мәселелері шеңберінде Мансұр Ошурбаев ластаушы заттар қалдықтарын азайту, 94 кәсіпорында кешенді технологиялық аудит жүргізу бойынша атқарылып жатқан жұмыстар туралы баяндады. Осы бағытта заңнамалық деңгейде инфрақұрылымды жолға қою мәселелерін шешу бойынша қабылданған шараларға тоқталды.
