Конференцияның ашылуында Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ғылым, коммерцияландыру және интернационалдандыру жөніндегі проректоры Жанна Құрманғалиева Түркия Республикасының 100 жылдығына арналған байыпты басқосудың маңызы өте жоғары екенін айтты.
– Алдымен конференцияға қатысып отырған мәртебелі қонақтарды Түркияның ғасырлық тойымен құттықтаймын. Осыдан тура екі жұма бұрын елордада Түркі мемлекеттері ұйымының X саммиті өтті. Сонда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев: «Бабалар өсиетін орындап, түркі мемлекеттерінің ынтымағын нығайтып келеміз. Ендігі мақсат – өзара сенімге және бауырластыққа негізделген бірлігімізді сақтап, өскелең ұрпаққа табыстау» деген болатын. Сондықтан бүгінгі іс-шараның жөні бөлек. Шынында да, екі ел арасындағы бауырластығымызды, бірлігімізді жастарға үлгі ете білсек, көп нәрсеге қол жеткіземіз. Сондай-ақ аталған саммитте ғылыми әріптестік арқылы білім мен ғылым саласындағы ынтықмақтастықты нығайту туралы да айтылды, – деп конференция жұмысына сәттілік тіледі.
Одан кейін сөз алған Халықаралық Түркі академиясының президенті Шаһин Мұстафаев Түркия Республикасының 100 жылдық тарихи белесіне тоқталып, бүгінде Түркі ынтымақтастығы аясында бауырластық байланыстарын нығайта түскен тамырлас мемлекеттер үшін ауқымды мүмкіндік ашылғанын жеткізді.
«Түркі әлемінің геосаясат пен геоэкономика тұрғысынан маңызы бірте-бірте артып келеді. Тұрақсыздық күшейіп жатқан аласапыран әлемде Түркі әлемінің бейбітшілік пен өркендеу аймағына айналу мүмкіндігі өте жоғары. Алдағы кезеңде Түркі әлемінің өзара келісімге берік, бауырластық байланысқа бекем, мызғымас достық қатынасқа негізделген, қауіпсіздік пен тұрақтылық сақталған аймақ болуын тілейміз», деді академия басшысы.
Сондай-ақ Түркия Республикасының Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Мұстафа Капуджу осы қарашаның басында Астанада өткен Түркі мемлекеттері ұйымының мерейтойлық Х саммитінің жоғары деңгейде өткенін, бұл басқосу ынтымақтастықтың жаңа кезеңіне бетбұрыс болғанын атап өтті. Сонымен қатар елші мырза Түркияның 100 жылдығына арналған іс-шараны ұйымдастырған Түркі академиясы мен Еуразия ұлттық университетіне алғысын білдірді.
Сыртқы істер министрлігінің Ерекше тапсырмалар жөніндегі елшісі Оңталап Оңалбекұлы Түркия жұртшылығын ғасырлық мерейтойымен құттықтап, Түркияның жетістіктері – бүкіл Түркі әлемінің мақтанышы екенін баяндады.
– Түркия Республикасы 100 жылдық белесінде қарыштап дамып, жаһандық деңгейде көшбасшы және қуатты мемлекет ретінде танылды. Түркияның сан-саладағы дамуын түркі әлемінің мақтанышы деп санаймыз. Әсіресе Түркияның сыртқы саясат, ғылым, технология және тағы басқа бағыттағы қол жеткізген жетістіктері өте көп. Түркия – Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып таныған мемлекет. Біз оны ешқашан ұмытпаймыз. Әрқашан есімізде тұрады. Тамыры тереңнен бастау алатын екі ел арасындағы бауырластық жыл сайын қарқын алып, дамып келеді. Бұл екі мемлекет басшысының достық және үндестік саясатының арқасында деп білеміз. Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың былтырғы мамыр айында Түркияға барған ресми сапары аясында екі ел арасындағы қарым-қатынастар кеңейтілген әріптестік деңгейіне көтерілді. Бұл да екі мемлекет арасындағы сенімді серіктестіктің дәлелі болады. Қазақстан мен Түркия арасындағы қарым-қатынас тек саяси бағытта ғана емес, экономика және гуманитарлық бағытта да дамып отыр. Мәселен, Қазақстан – Түркияның экономикалық серіктесі. Түркия – біздің еліміздің ең ірі төрт сауда серіктесінің бірі. Сондай-ақ бауырлас екі елдің білім және мәдениет саласындағы байланыстары да ерекше. Бұл байланыс екі халық арасындағы достық пен өскелең ұрпақтың білімге құштарлығын нығайтуға мүмкіндік береді, –деді О.Оңалбекұлы.
Бұдан соң Түркиядан ат арытып келген профессор Ильбер Ортайлы түрік тарихын зерттеу бағыты бойынша мазмұнды баяндама оқыды. Содан кейін профессор Ильбер Ортайлы мырзаға Түркі әлемінің ынтымақтастығын арттырудағы үлесі үшін Түркі академиясының арнайы медалі табысталып, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университінің Құрметті профессоры атағы берілді. Назарбаев университеттің Қазақ тілі және түркітану кафедрасының меңгерушісі Юлай Шамилоғлудың конференция тақырыбына байланысты жасаған баяндамасын да жиылған қауым жылы қабылдады.
Сондай-ақ жиын аясында Халықаралық Түркі академиясының қолдауымен белгілі түрік тарихшысы Афет Инанның «Кемал Ататүрікті еске алғанда» атты кітабы таныстырылды. Оқырманға қазақ тілінде жол тартқан жинақта түрік зиялы қауымының көрнекті өкілі Афет Инан ханымның түркі әлемінің ұлы қайраткері, Түркия Республикасының негізін қалаушы Мұстафа Кемал Ататүрік туралы естеліктері мен ойлары топтастырылған.
