Облыс әкімінің айтуынша, Алматы өңірі экономиканың негізгі салаларында оң динамикасын сақтай алды. Бүгінгі таңда 981 өзекті мәселені шешу жұмыстары атқарылып жатыр. Бұлардың орындалуы туралы ақпарат әр ауыл әкімдігіндегі стендте, ресми сайтында орналасқан. Әр азамат өз ұсынысын осы тізбеге енгізуіне болады. Бұл – биліктің халықпен тікелей байланысының бір түрі.
Өңірдің ірі 5 ауданы Алматы қаласын айнала орналасқан. Сондықтан маятниктік миграция, көлік инфрақұрылымына, әлеуметтік нысандарға салмақ артуы сынды сұрақтар күн тәртібінде ерекше орын алады.
«Алдымен осындай жүйелі мәселелерді шешетін ірі жобаларға тоқталсам деймін. Бірінші, Қонаев пен Алматы арасында «G4 City» жобасын жүзеге асыру қайта қолға алынды. «G4 City» арнайы экономикалық аймағының құрылуымен тамақ өнімдерін, тоқыма, былғары, қағаз бұйымдарын, құрылыс материалдарын өндіру, логистикалық жобалар іске асады. Нәтижесінде, құны 3,7 трлн теңге көлемінде инвестиция тартылып, 3,2 трлн теңге салық түсімдері, сондай-ақ 34 мың жұмыс орны құрылады. Арнайы экономикалық аймақ аумағы 30-дан 96 мың гектарға дейін ұлғайтылады. «G4 City» қаласының жобасы Іле, Талғар аудандары мен Қонаев қаласы аумағын қамтуы инвесторларға қолайсыздық туғызып тұр. Сондықтан «G4 City» қаласын жеке әкімшілік бірлік ретінде құруға бекіндік. Оның аумағы 88 мың гектарды құрайтын 4 аймаққа бөлінеді: іскерлік және қаржы орталығы, өнеркәсіп және логистикалық хабы, ғылым және медицина хабы, туризм және ойын-сауық орталығы. Онда 2050 жылға қарай 2 млн-нан аса адам тұрады деп болжадық.
Екінші, маятниктік миграция мәселесін шешу үшін еңбек ресурстарын бөлуді қолға алдық. Экспортқа бағытталған өндірістерді орналастыру мақсатында аумағы 1,3 мың гектар болатын 4 индустриялдық аймақ құрып жатырмыз. Жамбыл («Қазбек бек»), Іле («Береке»), Талғар («Кайрат»), Еңбекшіқазақ («Шелек») аудандарындағы бұл аймақтарда 130-ға жуық кәсіпорын ашып, 10 мыңнан аса адамды жұмыспен қамту көзделді. Инфрақұрылымы дайын жерлерде зауыттар ашу басталып кетті. Оның әрбірі туралы нақты ақпаратты сайттан көруге болады.
Үшінші, Алматы агломерациясын дамытуда 66 километрлік Үлкен Алматы айналма автомобиль жолын айтайық. Көлік кептелісін азайтқан жоба инвестиция тартуға да мүмкіндік берді. Қазір 5 ірі халықаралық компания жалпы құны 695 млн доллар болатын өндіріс орындарын ашпақшы. Атап айтқанда, «PepsiCo» компаниясы (АҚШ) – «Lay’s» чипсілерін шығару өндірісі, құны – 200 млн доллар. «Focus Logistics» компаниясы «OZON» компаниясымен бірге – A санатындағы қоймалар, бағасы – 151 млн доллар. «Строитель 98» компаниясы – А санатындағы логистикалық кешен, құны – 100 млн доллар. «KT&G» (Оңтүстік Корея) компаниясы – темекі өнімдерін өндіру, бағасы – 204 млн доллар. «Outlet Center» – киім-кешек пен тұрмыстық заттарды сату орталығы, құны – 40 млн доллар. Бұл жобалар – біздің аймақ инвестициялық тартымды өңір екенінің нақты дәлелі. Тек бірінші жартыжылдықта тікелей шетелдік инвестициялардың көлемі 484,2 млн долларға жетті. Құйылған қаржының 45%-ы өңдеу өнеркәсібіне жұмсалған. Жалпы, 10 айда 519 млрд теңгеден аса инвестиция келді. 2030 жылға дейін есептелген инвестициялық қоржында 24,6 мың жұмыс орнын ашуды көздейтін, құны 3 трлн теңгеден асатын 209 жоба бар», деді М.Сұлтанғазиев.
Өңір аграрлы саналғанымен Алматы облысында өнімді қайта өңдеу өндірісі де өркендеп жатыр. Республикада шырындардың 85%-ы, сусындар мен балмұздақтың 60%-ы, шараптың жартысынан астамы сонда шығарылады. Құрылыс материалдарын өндіруде танымал «Кнауф» компаниясы елдегі гипсокартонның 81%-ын өндіреді. Сэндвич-панельдердің 48%-ы, болат құбырлар мен профильдердің 27%-ы да аталған аймақта жасалады. Трансұлттық «Технониколь» компаниясы құны 100 млн долларды құрайтын жылу оқшаулағыш материалдар шығаратын зауытын салып жатыр. 217 жаңа жұмыс орны құрылып, өндірілетін өнім ішкі нарықтың 20% қажеттілігін қамтамасыз етеді. Елімізде дамып жатқан фармацевтика саласында өндірілетін дәрі-дәрмек және медициналық бұйымдардың төрттен бірі де сол өңірге тиесілі. 7 зауытта кейінгі 5 жылда өндіріс көлемі 1,3 есеге артып, 33 млрд теңгеге жетіпті. Нәтижесінде, 10 айда өнеркәсіп өндірісі 7,7%-ға өсті. 34 жоба іске асырылып, 1 087 жұмыс орны ашылды. Ауылды жерде тұрып, еңбек етуге қолайлы жағдай жасау ішкі көші-қонды тұрақтандырады. Сондықтан ауылды дамытуға негізгі күш салынды. Салада Алматы облысы 9,6% үлеспен елде 3-орынға ие. Өңір өрік, алма, алмұрт, жүгері, жүзім, картоп, көкөніс, соя және күріш өсіруден алғашқы үштікке кіреді. Жылыжай кешендері мен сақтау қоймалары көбейтілді. Жалпы ауданы 85 га 55 жылыжай, қуаты 130 мың тонна 71 сақтау қоймасы бар. Егіс алқаптары 3 мың гектарға ұлғайып, 457 мың гектар болды.
«Өкініштісі, 9,4 мың км суару жүйелері, гидротехникалық нысандардың 60-70%-ы тозған. Содан судың жартысы жоғалды. Облыстағы суармалы жерлердің көлемі – 263,8 мың га. Былтыр бюджеттен 8 млрд теңге бөлініп, 7 ауданда тиісті жұмыс жүргізіліп жатыр. 1,8 мың км желілерді жөндеу нәтижесінде 107 мың га суармалы жер санатына енді. Ирригация мәселесін түбегейлі шешу мақсатында құны 106 млрд теңге болатын 2024-2026 жылдарға жоспар әзірленді. Жүйелеу үшін «Алматыоблводхоз» мекемесін құрдық. Бұл делдалдардан құтқарып, суды бекітілген тарифпен беруге мүмкіндік туғызды. Мал шаруашылығында облыс ет, сүт, жұмыртқа өндіруден көш ілгері, сондай-ақ қой мен ешкі, ірі қара және құс басының саны артып жатыр. 7 құс фабрикасы елдегі құс етінің 27%-ын өндіреді. Ауыл шаруашылығына биыл 36,6 млрд теңге инвестиция тартылып, 8 жоба іске асырылды. 472 жұмыс орны ашылды. «Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамыту» өңірлік бағдарламасы аясында 6 млрд теңге бөлініп, 30 шаруашылық 13 мың бас ірі қара және ұсақ мал сатып алды. 5 жылда асыл тұқымды ірі қара малдың үлесін 22%-ға, қойдың үлесін 20%-ға жеткізу көзделді. «Ауыл аманаты» бағдарламасы үшін облысқа 8,3 млрд теңге көлемінде қаражат қарастырылған. Бүгінде 9,5 млрд теңгеге 1 337 өтінім түсті. 369 өтінімге 2,6 млрд теңге несие берілді. Аграрлық салаға 37 млрд теңге мемлекеттік қолдау көрсетілді», деді өңір басшысы.
Жалпы, экономиканың нақты секторындағы жетістіктердің септігімен 54 мың жаңа жұмыс орны ашылды. 24 мың адамға арнайы қолдау көрсетілді. Нәтижесінде, жұмыссыздық деңгейі 4,7%-ға дейін төмендеді. Өңір – маңызды туристік өлкелердің бірі. Туристік картадағы әрбір оныншы нысан – Алматы облысында. Осы жылы 15 туристік аумақта 337 км таулы соқпақтар мен бағыттарды абаттандыру жүргізілді. Көлсай көлдерінің инфрақұрылымын дамыту, кәріз жүйелері мәселесін шешуді қолға алған. Биыл демеушілердің есебінен тегін Wi-Fi нүктесі қосылып, бейнебақылау камералары орнатылды. Көлсай жанындағы Саты ауылы жақында Өзбекстанда өткен Дүниежүзілік туристік ұйымның кеңесінде «Ең үздік туристік ауылдардың» қатарына енгізілді. Бұл – туризмді дамыту жұмысына берілген жоғары баға. 2023-2026 жылдарға арналған туристік мастер-жоспары әзірленді.
Тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсарту үшін инфрақұрылымды дамыту маңызды. Әкімнің айтуынша, биыл өңірде электрмен, сумен, газбен қамтамасыз етуге, кәріз жүйесіне, жылумен жабдықтауға, жарықтандыруға, абаттандыруға 55,1 млрд теңге бөлінген. Жол салуға және жөндеуге 50,4 млрд теңге қарастырылған. 384 елді мекеннің 356-сы орталық су жүйесіне қосылған. Осы жылы 477 шақырым сумен жабдықтау желілері салынып, 3 ауылға бір орталықтан су беріледі, 17 ауылда судың сапасы жақсарады. 156 елді мекен көгілдір отынға қол жеткізген. Облыста тұрғын үй салу өсті. Жоспарланған 811 мың шаршы метрдің 10 айда 808 мыңы пайдалануға берілді. Бүгінде үй кезегінде 40 мың адам тұр. Биыл 750 отбасы үймен қамтамасыз етілмек. 450 жалдамалы пәтер әлеуметтік осал топтар санаттарына арналған. 300-і кезекте тұрғандарға беріледі.
Жылдың басында 52 үш ауысымды мектеп болды. Биыл 14,4 мың орынға 10 мектеп тапсырылды. Бесеуі жылдың соңына дейін беріледі. Келер жылы үш ауысымды мектептер 39-ға дейін қысқарады. «Жайлы мектеп» ұлттық жобасымен 2024-2025 жылдары 54,6 мың орындық 53 мектеп салынады. «Білім-инновация» және «Қазақстан халқына» қорларымен бірлесіп «Табысты 50 мектеп» атты бірегей жобаны жүзеге асыруға бюджеттен 756 млн теңге бөлінген.
«Биыл Қонаев қаласының Бас жоспары бекітілді. Әкімшілік ғимараттар қаланың қазіргі аумағында салынады. 19 мың га аумақта орналасатын қала халқының саны 2050 жылға қарай 200 мың адамды құрайды. 2-кезеңде «Жаңа Іле» алаңы игеріледі. Жақында 5 жылға арналған Қонаев қаласын дамытудың кешенді жоспары қабылданады», деді М.Сұлтанғазиев.
