Жаңа экономикалық көрсеткіштер

Жеткіліктілік шегі

2024 жылға арналған зейнетақы жи­нақ­тарының ең төменгі жеткіліктілік ше­гі­­нің мөлшері бұрынғы деңгейде қал­ды. Әлеу­меттік кодекске сәйкес, «БЖЗҚ» АҚ жыл сайын келесі қаржы жылына ар­налған республикалық бюджет туралы заң ресми жарияланғаннан кейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей, бұқаралық ақпарат құралдарында, сондай-ақ өзінің интернет-ресурсында алдағы жылға есептелген зейнетақы жинақтарының ең төменгі жеткіліктілігі шегін (ТЖШ) жариялауға міндетті.

ТЖШ – бұл ай сайынғы зейнетақы­ның мөлшерін ең төменгі зейнетақы мөл­ше­рінен кем емес деңгейде қам­та­ма­сыз етуге қажетті зейнетақы жинақ­та­рының (міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған) ең төменгі мөлшері. Басқаша айтқанда, ең төменгі жеткіліктілік шегі – бұл са­лымшының зейнет жасына жеткенде ең төменгі зейнетақы мөлшерінен кем емес зейнетақы төлемдерін (ең төменгі базалық зейнетақы төлемін ескере отырып) алуы үшін шотта қалуға тиіс ең төменгі көрсеткіш.

Базалық пайыздық мөлшерлеме

Ұлттық банктің инфляциямен күрес­тегі жалқы қаруы болып саналатын база­лық пайыздық мөлшерлемесінің қазіргі деңгейі – 15,75 пайыз. Ендігі шешім қаңтардың соңына таман жарияланады.

Биыл Ұлттық банк базалық мөл­шер­­лемеге қатысты шешімді 8 рет жа­рия ете­ді. Оның төртеуі болжамды раунд нәти­же­лерінің негізінде қабылданады. Биыл базалық мөлшерлемеге қатысты шешім­дердің барлығы аптаның соңғы күндеріне сәйкес келіп тұр. Нақтылап айтқанда база­лық мөлшерлеме күнтізбесі былай қалып­тастырылды:

• 19 қаңтар; • 12 шілде;
• 23 ақпан; • 29 тамыз;
• 12 сәуір; • 11 қазан;
• 31 мамыр; • 29 қараша.

Бірыңғай жиынтық төлем:

азаматтар 2024 жылы не істейді?

Осыған дейін бір жыл ішіндегі кірісі 4,1 млн теңгеден (1175 АЕК) аспаған, жеке тұлғаларға ғана қызмет көрсеткен аза­маттар үшін бірыңғай жиынтық төлем (БЖТ) енгізілген болатын. БЖТ 5 жылға (2019 жылдан 2023 жылға дейін) уақытша енгізілген және оны қолдану кезеңі 2023 жылғы 31 желтоқсанда аяқталады.

Осыған байланысты, БЖТ төлейтін азаматтар 2024 жылдан бастап жеке кәсіпкер болып, тиісті салық режімін таңдауы тиіс. Мұндай азаматтар үшін ең қолайлысы «E-Salyq Вusiness» арнаулы мобильді қосымшасын пайдалана отырып жүзеге асыратын арнайы салық режімі болып саналады.

Бұл режімнің ыңғайлылығы мынада: жеке кәсіпкер ретінде тіркеу салық органдарына бармай-ақ «E-Salyq Вusiness» арнаулы мобильді қосымшасы арқылы жүргізіледі. Сонымен қатар мобильді қосымша алынған кірістердің есебін автоматты түрде жүргізуге мүмкіндік береді. Оған қоса мобильді қосымша арқылы бақылау-касса машинасының (БКМ) чегін алмастыратын мобильді қосымша чегі беріледі, тиісінше БКМ сатып алудың қа­жеті болмайды.

Кәсіпкерге кедергі жоқ

2024 жылы бизнесті тексеруге жа­рия­ланған мораторий  созылмайтын болды. Үкімет басшысы Әлихан Сма­йыловтың  айтуынша, шағын және орта бизнес үшін қолайлы орта қалыптастыру – басты міндет.

«Біз бизнес қауымдастықпен бір­ле­сіп, кәсіпкерліктің дамуына кедергі кел­тіретін шектен тыс талаптарды анық­тау бойынша үлкен жұмыс атқардық. Нә­ти­­же­сінде, 10 мыңнан астам негізсіз та­лап­ты анықтадық. Бүгінде оның 9 мы­ңы­­ның күші жойылды. Қалғаны келер жыл­­дың басында Парламентте тиісті заң қа­был­данғаннан кейін алынып тасталады. Тәуекелдерді басқару жүйелерін автомат­тандыру бойынша да жұмыстар жүргізілді. Бұл адами факторды жоя отырып, тексерулерді жоспарлауға мүмкін­дік береді. Нәтижесінде, олардың саны 2 есе қысқарады. Жалпы, заңға бағынатын кә­сіп­керлерге әкімшілік қысым азаяды. Осы­лайша, мораторий аяқталғаннан кейін ел­де жаппай тексерулер болмауы керек. Адал кәсіпкерлердің алаңдауына еш негіз жоқ», дейді.

Қазіргі уақытта шағын және орта биз­нестің экономикадағы үлесі ІЖӨ-нің 36,5 пайызына дейін өсті. Биылдың өзінде бұл секторда жұмыспен қамтылғандар саны 500 мыңға артып, 4,3 млн адамға жетті. Өсу қарқыны шамамен 14 пайызды құрады.