Ақмола облысы Қосшы қаласының мәдениет үйіне қарасты ұлттық аспаптар музейінің қорында сақталған көне аспаптардың ұзын саны 1600-ден асатын көрінеді. Музей басшысы Азамат Бақия әдетте көзіміз көріп үйренген ұлттық аспаптардан бөлек, желбуаз, уілдек, тастауық, үскірік, құссайрауық, шыңырау, қоссаз, қосуілдек, тұлыпсырнай, керней, ұра, бұғышақ аспаптарының әрқайсысының ерекшелігіне тоқталды. Көбі көрмек түгілі, атын естімеген саз бұйымдары. Айтуынша, кез келген адам сазсырнайда 5-7 минутта ойнап үйрене алады. «Сазсырнай аспабы жас балалар үшін өте пайдалы. Мұнда 6 ойық – 6 нота бар. Ал балалар қолынан тастамайтын смартфонда бұдан да көп комбинация жасайды. Біріншіден, үрмелі аспап өкпеге пайдалы. Екіншіден, қолдың маторикасын дамытуға өте ыңғайлы», дейді этнограф.
Көрмедегі ең көне жәдігерлердің бірі – 223 жыл бұрын жасалған домбыра. Оның бет тақтайы 1960 жылдары ауыстырылған екен. Ал академик Қаныш Сәтбаев ұстаған домбыраның көшірмесі әйгілі жерлес ғалым туралы фильмде пайдаланылған.
Келушілерді ерекше қызықтырған жәдігер – жолбарыстың үнін айнытпай келтіретін ерекше аспап. Бұл – кәдімгі қауақ деген көкөніс. Қауақтың екі жақ шетін кесіп тастап, ішін тазалайды. Бетін ешкінің терісімен қаптайды. Ортасын тесіп, қалыңдығы бір елі қылды бекітеді. Қылды сулап тартқан кезде аспаптан айбат шеккен жолбарыстың үні шығады. Осы дыбысты естіген өзге аңдар қамыс ішінде жолбарыс бар екен деп жақындамайды екен.
Көрменің ұйымдастырылуына «Шаңырақ» облыстық орталығы мен «Jebe» қоғамдық бірлестігі ұйытқы болды.
ПАВЛОДАР
