Тасқынға байланысты Абай, Ақмола, Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Ұлытау облыстарында төтенше жағдай жарияланды. Бірер күн бұрын ғана Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев үндеу жариялап, су тасқынынан зардап шеккен азаматтардың ескерусіз қалмайтынын айтты. Яғни апат аймағында қалған қауымға қаржылық және басқа да көмек көрсетіліп, материалдық шығындар толық өтеледі. Президент апаттың алдын алудағы кемшіліктен бастап, су шаруашылығы мамандарының тапшылығы, тағысын тағы олқылықтарды түзеу керек екенін ескертті.
Қазір жедел іс-шаралар қабылданып, Үкімет қарғын судың салдарын жоюға мықтап кірісті. Жалпы, тасқын судың астында қалған өлкелерге атқарушы билік қана емес, тұтас ел алаңдаулы. Жомарт, қалталы азаматтар, кәсіпкерлер, ондаған мың волонтер қарайласып, бір жағына шығысып жатыр. Көрші Қырғызстаннан да гуманитарлық көмек келді.
Ақпараттық штаб апат аймақтарында мемлекет қабылдап жатқан іс-шаралар жөнінде күні-түні жедел әрі үздіксіз хабар таратып отыр. Мысалы, осы баспасөз жиынына Су ресурстары және ирригация министрлігінің ресми өкілі Мөлдір Әбдуәлиева қатысып, қазіргі ахуал жайында баяндады. Министрліктің хабарлауынша, су қоймаларындағы қазіргі жағдай 1980 жылдан беріге дейін ең көлемді саналады. Ақмола облысындағы 2 ірі су қоймасы орта есеппен 99% толған. Екеуі де транзиттік режімде жұмыс істеп тұр. Ал Ақтөбе облысындағы 2 ірі қойманың су жинау көрсеткіші орта есеппен 95%-ды құрайды екен. Сол секілді Шығыс Қазақстан облысындағы 5 ірі су қойманың орташа су жинау көрсеткіші 62%-ды құраған. Олардың барлығы штаттық кестеге сай жұмыс істеп тұр. Батыс Қазақстан облысында 4 ірі су қоймасы орта есеппен 59% толған. Қарағанды облысындағы 4 ірі су қойма да толуға шақ тұр. Ондағы су қоймаларының су жинау көрсеткіші 98%-ды құрапты. Абырой болғанда, қазір бұл өңірде су тасқынының кезеңі өтті. Осыған қоса Қостанай облысындағы 2 ірі су қоймасы орта есеппен 95% толса, Солтүстік Қазақстан облысының 2 ірі су қоймасы 100% толыпты.
– Су объектілерінде жедел іс-шаралар қабылдау үшін тәулік бойы кезекшілік ұйымдастырылып, су шаруашылығы жағдайына үздіксіз мониторинг жүргізіледі. Министрліктің мыңдаған маманы мен 280 бірлік теxникасы жұмылдырылды. Сондай-ақ Қазақстан мен Ресей су тасқыны және гидротеxникалық ұйымдарының жұмысы туралы өзара жедел ақпарат алмасып отыр. Су ресурстары және ирригация министрі Нұржан Нұржігітов Ресей Федерациясы Су ресурстары федералды агенттігінің басшысы Дмитрий Кирилловпен телефон арқылы тұрақты байланыста. Тараптар гидротеxникалық нысандардың апатсыз жұмысын қамтамасыз ету үшін екі елдің шекаралас аймақтарындағы су тасқыны жағдайын жіті бақылауда ұстап отыр, – деді М.Әбдуәлиева.
Фото:Atyrau Press
Су астында қалған ауыл-аймақтардың тұрғындарына жедел медициналық көмек көрсетіледі. Жағдайды Денсаулық сақтау министрлігі бақылауға алған. Өңірлердегі барлық медициналық ұйым медициналық көмекке мұқтаж адамдарға жәрдем беру үшін күшейтілген режімде жұмыс істеп тұр. Су басқан аудандарға 300-ге жуық жедел жәрдем бригадасы тартылған. Денсаулық сақтау министрлігінің ресми өкілі Әйгерім Оразалиеваның хабарлауынша, төтенше жағдай кезінде медициналық мекемелер тәулік бойы жұмыс істейді.
– Су тасқыны кезінде психологиялық көмек көрсету жұмысы ұйымдастырылды. Жедел штаб құрылып, 30 психолог жұмыс істеп жатыр. Жүкті әйелдер мен балалардың жағдайына ерекше назар аударылады. Мәселен, өткен тәулікте Атырау облысы Құлсары қаласында перзентханадағы жүкті әйелдер медициналық ұйымдарға эвакуацияланды. 39-40 апта мерзіміндегі жүкті әйелдердің бірі жедел медициналық жәрдем көлігінде босанған. Салмағы – 3 610 гр, бойы 55 см қыз дүниеге келді. Қазір босанған әйел мен бала – Бейнеу аудандық ауруханасында. Олардың жағдайы – қанағаттанарлық. Су тасқыны басталғалы барлығы 84 жүкті әйел эвакуацияланды. Оның ішінде босану мерзімі жақын 31 әйел ауруханаға жатқызылды. Уақытша орналастыру пункттерінде 990 бала бар. Дәрігерлер әр баланың денсаулығын үнемі тексеріп бақылайды, – дейді Ә.Оразалиева.
Денсаулық сақтау министрлігі су басқан өңірлерде санитарлық-эпидемиологиялық саламатты қамтамасыз етуге де көңіл бөледі. Қазір сумен жабдықтау нысандарында, мал қорымдары, кәріздерге және зираттарға мониторинг күшейтілген. Санитарлық-химиялық және микробиологиялық көрсеткіштерге су сынамаларын зерттеу жүргізіледі. 4 мыңнан аса су сынамасының 133 сынамасы гигиеналық нормативтерге сәйкес келмейді екен. Жалпы, сәйкес келмейтін сынамалар бойынша көрсеткіш өткен екі жылдың қорытындысы бойынша орташа республикалық жылдық көрсеткіштен аспайды. Эвакуациялық пункттерде ауызсу режімін және қауіпсіз тамақтануды ұйымдастыру жайы да назарда. Санитарлық-дезинфекциялық режім сақталған. Министрлік апат аймақтарында осы бағыттағы үйлесімді жұмысты үзбейді.
Орталық коммуникациялар қызметі алаңында Төтенше жағдайлар министрлігінің таратқан ақпаратына зер салсақ, апат аймақтарында 12 әуе кемесі жауынгерлік кезекшілікте болады. Министрлік тұрғындарды тек ресми деректер мен мемлекеттік органдардың ресми өкілдері таратқан ақпаратқа ғана сенуге шақырды. Министрлікке қарасты Төтенше жағдайларды жою департаментінің басшысы Қахарман Оразалин хабарлағандай, Ақтөбе, Қостанай, Павлодар, Ақмола, Атырау, Солтүстік Қазақстан облыстарында 3 391 жеке тұрғын үй, 1 059 саяжай үйі, түрлі мақсатта қолданылатын 79 ғимарат су астында қалыпты. Апат аймақтарынан 63 927 адам эвакуацияланған. Оның ішінде 15 283 бала бар.
– Уақытша орналастыру пункттерінде 13 328 адам, оның ішінде 6 842 бала бар. Олар қажетті тұрмыстық заттармен қамтылған. Сонымен қатар 10 068 бас ірілі-ұсақ мал қауіпсіз аумаққа шығарылды. Төтенше жағдайлар министрлігі, Қорғаныс министрлігі, Ұлттық ұлан ұшқыштары шеберлігінің арқасында 2 607 адам құтқарылды. Оның ішінде 760 бала бар. Орта есеппен тәулігіне 243 адам құтқарылған. Айта кетерлігі, құтқару операциясы өте қиын жағдайда өтті. Тұрғындарды үйлердің шатырынан эвакуациялау үшін арнайы техниканы, жүкшығырларды пайдалану қажет болды. 96 тоннадан аса гуманитарлық жүк жеткізілді. 7,3 млн текше метр еріген су тартылды, 921 мыңнан аса қап және 970 мың тонна инертті материал төселді. Авариялық-құтқару жұмыстарына 8 789 адам, 1 756 бірлік техника, 415 су айдау және 65 жүзу құралы жұмылдырылды. 12 әуе кемесі жауынгерлік кезекшілікте жүр. Еліміздің 10 өңірінде әкімдіктер жергілікті төтенше жағдай жариялады. Сенім телефонына 973 қоңырау түсті. Барлық өңірде тәулік бойы жедел штабтар жұмыс істейді, – деп Қ.Оразалин қазіргі ахуалды баяндады.
«Қазгидромет» РМК баспасөз хатшысы Алина Исмагулованың айтуынша, қазір елдің қар жамылған аумағы 21%-ды құрады. Болжамға сәйкес 6-12 сәуір аралығында еліміздің басым бөлігінде ауа райының тұрақсыз сипаты сақталады. Жауын-шашынды болады.
– Ауа температурасының біртіндеп төмендеуі елдің солтүстік-батысында, солтүстігінде, шығысында және орталығында болжанады. Түнде -5-тен 6 градусқа дейін аяз болады. Күндіз -12-ден 10 градусқа дейінгі температура сақталады. Батыста ауа температурасы күндіз 10-нан 25 градусқа дейін көтеріледі. Ауа температурасы оңтүстікте, оңтүстік-шығыста түнде 3 градустан 10 градусқа дейін, күндіз 12-ден 25 градусқа дейін, таулы жерлерде түнде 2 градус аяздан 3 градусқа дейін ауытқиды деген болжам бар, – деді А.Исмагулова.
Гидрологиялық және метеорологиялық ахуал күрт өзгерген жағдайда «Қазгидромет» мекемесі су тасқыны қаупі туралы дабылды ескерту жасап, атқарушы органдар мен тұрғындарға алдын ала хабарлап отырады.
Елдегі су тасқынына қатысты ахуал қысқаша осындай. Тасқынның алдын алу жұмыстары оң нәтиже беріп, барлық өңірде жағдай тұрақталса, апаттың салдарымен күреске көбірек көңіл бөліне бастайды. Су тасқынынан туындаған залалды бағалау жөніндегі арнайы комиссия тұрғындардан өтінім қабылдап, шығындарды есептейді.
