Тарихи мәні ерекше сапар

Достық қатынастың жаңа бағдары

Президенттер бір-біріне ресми делегация мүшелерін таныс­тырды. Құрмет қарауылының бастығы рапорт беріп, екі елдің әнұрандары орындалды. Бұдан кейін мемлекеттер басшылары шағын құрамда келіссөз өткізді.

Қасым-Жомарт Тоқаев Дени Сассу-Нгессоға ілтипат білдіріп, оның елімізге бұл сапарының тарихи маңызы зор деп бағалады.

– Қазақстанға қош келдіңіз! Сіздің бұл алғашқы сапарыңыз екі ел байланыстарын дамытуға тың серпін беретініне сенімдімін. Қазақстан мен Конго ара­сын­дағы ықпалдастықты одан әрі дамы­туға мол әлеует бар деп есептеймін, – деді Мемлекет бас­шысы.

Өз кезегінде Дени Сассу-Нгессо құрмет көрсеткені үшін Қасым-Жомарт Тоқаевқа алғыс айтып, Қазақстанның қазіргі саяси және экономикалық да­мудағы жетістіктерін жоғары бағалады.

– Елдеріміз арасындағы дипло­матиялық қатынастардың 25 жылдығы қарсаңында Астанаға келу – біз үшін зор мәртебе. Бұл сапар саясат, дипломатия және экономика салаларындағы байланыстарды одан әрі нығайта түсе­тініне, ал екі ел халықтарының дос­­тық қатынастарын жаңа дең­гейге көтеретініне сенемін, – деді Конго Президенті.

Келіссөз барысында тараптар Қазақ­стан мен Конго арасындағы екіжақты ынтымақтастықтың даму келешегін талқылады. Сондай-ақ халықаралық және ай­­мақтың күн тәртібіндегі өзекті мәселелер жөнінде жан-жақты пікір алмасты.

Ынтымақтастыққа серпін беретін келіссөз

Қасым-Жомарт Тоқаев пен Дени Сассу-Нгессо екі елдің ресми деле­га­ция­ларының қатысуымен кеңейтілген құрамда келіссөз жүргізді.

Мемлекет басшысы Конго Прези­дентінің Қазақ жеріне алғашқы сапары екі ел ара­сындағы дипло­матиялық қарым-қатынас­тың 25 жыл­дығы­мен тұспа-тұс келіп отыр­ғанын атап өтті.

– Біз Конго Республикасын Африка құрлығындағы маңызды серіктес ретінде қарастырамыз. Екі ел бір-бі­рінен қашықта ор­наласқан. Соған қарамастан өзара байланысты жан-жақ­ты дамытуға мүдделіміз. Қазақстан мен Конго ынтымақтастығының әлеуеті өте жоғары. Әсіресе, сау­да-экономика, ауыл шаруа­шылығы, көлік-логистика, тау-кен, өндіріс пен инвестиция, жаңа технологиялар мен ғарышты игеру бағыттары бойынша екі ел арасындағы ықпалдастықты жандандыру қажет. Бүгінгі қол қойылатын құжаттар саяси және экономикалық ынтымақ­тастықты дамытуға тың серпін береді деп сенемін. Осы ние­тіміздің айғағы ретінде біз Кон­гоға Елші тағайындаймыз, – деді Президент.

Өз кезегінде Дени Сассу-Нгессо Қасым-Жомарт Тоқаевтың Конгоға дипло­матиялық өкіл та­ғайындау туралы шешімі өзара ынтымақтастықты нығайта түсе­тінін айтты.

– Шын мәнінде, Сіздің бұл шешіміңіз Қазақстан мен Конго арасындағы өзара ықпалдастықты дамытуға деген ұм­ты­лысыңызды анық көрсетеді. Біз жүзеге асыруға келіскен жобалар бойынша екі ел үкіметтері бірқатар келісім әзірледі. Мұ­ның екі елге де пайдалы болары сөзсіз. Кейінгі жылдары Қазақстан даму жолында зор табысқа жеткенін атап өткім келеді. Біз Сіздің еліңізбен экономикалық ынтымақтастықты нығайтуға мүдделіміз, – деді Конго Президенті.

Мемлекеттер басшылары Қазақстан-Конго серіктестігінің даму келешегін талқы­лады. Атап айтқанда, тараптар сауда-экономика, энергетика, көлік-логистика, қаржы, цифр­ландыру, тау-кен өндірісі және мәдени-гуманитарлық са­ла­лар­дағы өзара ықпалдастықты ке­ңейту мә­селелеріне айрықша назар аудар­ды.

Келіссөз соңында Дени Сассу-Нгессо Қасым-Жомарт Тоқаевты Конго еліне сапармен келуге шақырды.

 Іскерлік кездесу

Екіжақты келіссөздерден кейін Мем­лекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Конго Пре­зиденті Дени Сассу-Нгессо бұқа­ралық ақпарат құрал­дары­ның өкілдері үшін бірлескен мәлім­деме жасады.

Қазақстан Президенті, ең алдымен, өзінің шақыруын қабыл алып, елімізге ресми сапармен келгені үшін Дени Сассу-Нгессоға ризашылығын білдірді.

– Бұл сапар екі ел арасындағы қа­ты­настарды дамытуға жол ашады. Құрлықаралық байланысты одан әрі нығайтуға ықпал етеді. Біз бірқатар ма­­ңызды мәселеге қатысты келіс­сөз жүргіздік. Маз­мұнды әрі мағыналы кездесу болды, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Президент қазір халықаралық сая­сатта және әлем экономикасында Африка мемлекеттерінің рөлі артып келе жатқанына тоқталып, бұл елдермен ынтымақтастықты дамыту Қазақстанның сыртқы саясатындағы негізгі бағыттың бірі екенін айтты.

– Біздің мемлекеттеріміз бір-бірінен алыста жатыр. Соған қарамастан тығыз қарым-қатынас жасауға дайынбыз. Конго Республикасының өзара тиімді ықпалдастық орнатуға деген ниетін толық қолдаймыз. Биыл Астана мен Браззавиль арасында дипломатиялық байланыс орнағанына 25 жыл толды. Осы кезеңде достық пен өзара түсіністікке негізделген қарым-қатынасымыз нығая түсті. Оны тың қарқынмен дамытуға мүмкіндік бар, – деді Мемлекет басшысы.

Қасым-Жомарт Тоқаев Дени Сассу-Нгессомен аталған мәселені тал­қылап, маңызды келісімдерге қол жеткіз­генін мәлімдеді. Қазақстан Президен­тінің айтуынша, мұның бәрі саяси, сауда-экономикалық және мәдени-гумани­тарлық байланыстарды жандандыруға ықпал етеді.

– Біз ауыл шаруашылығы, өндіріс, көлік-логистика және энергетика саласына қатысты келіссөз жүргіздік. Сондай-ақ жаңа технологиялар, қазба байлықтарын бірлесіп игеру, инвестиция мәселесін талқыладық. Мен Қазақстанның электронды үкімет, киберқауіпсіздік және ғарыш саласындағы жетістіктеріне тоқ­талдым. Екі ел үкіметтеріне өзара сауда-саттық көлемін арттыру үшін нақты шаралар қабылдау жөнінде тапсырма беруге келістік. Қазақстанның Конгоға дәнді дақылдарды экспорттауға қатысты әлеуеті мол екеніне назар аудардық. Өздеріңізге мәлім, екі елдің де табиғи ресурстары мол. Темір, фосфат, боксит және басқа да сирек кездесетін минерал кеніштерін барлау және игеру үшін бірлесе жұмыс істеуге мүмкіндік бар. Қазақстан кәсіпкерлері Конгоның тау-кен саласын зерттеуге дайы­н екенін келіссөз барысында атап өттім, – деді Қазақстан Президенті.

Қасым-Жомарт Тоқаев екі елдің көлік-логистика саласындағы қарым-қа­тынасы жан-жақты талқыланғанын жеткізді.

– Конго Республикасы – Орталық Африка аймағының қақпасы, ал Пуэнт-Нуар порты – осы қақпаның кілті. Бұл теңіз айлағының мүмкіндіктері өте жоғары. Қазақстан осы порттың әлеуетін пайдалануға мүдделі. Біз өзара тиімді ынтымақтастықты дамытуға барынша күш салуымыз керек. Сондықтан мен Конго Республикасының басшылығын, кәсіпкерлерін келесі жылы өтетін Астана халықаралық форумына шақырдым. Олар форум кезінде Қазақстанның эко­номикалық әлеуетімен таныса алады, – деді Мемлекет басшысы.

Қазақстан Президенті Астана мен Браззавиль арасында мәдени-гумани­тарлық байланыс орнату өте маңызды деп санайды. Қасым-Жомарт Тоқаев Конго жастарына Қазақстанның жоғары оқу орындарында білім алуды ұсынғанын мәлімдеді.

Сонымен қатар екі ел халықаралық және аймақтық деңгейде тығыз қатынас орнатқанына және көптеген өзекті мәселеге қатысты ұстанымдары ортақ екеніне назар аударды.

– Жаһандық және өңірлік құры­лымдар аясында ықпалдастығымыз дамып келеді. Қазіргі геосаяси жағдайда Біріккен Ұлттар Ұйымы мен Африка Одағы аясында өзара қолдау көрсету және консультациялар өткізу аса маңызды. Сонымен қатар біз жаһандық және аймақтық қауіпсіздікке қатысты пікір алмастық. Қазір ең өзекті мәселенің бірі – климаттың өзгеруі. Біз осы қатермен бірге күресіп, тығыз жұмыс істеуге келістік. Мен Конго басшысының орман өсірудің және орманды қалпына келтірудің жаһандық онжылдығын жариялау туралы бастамасын қолдаймын, – деді Қазақстан Президенті.

Қасым-Жомарт Тоқаев Дени Сассу-Нгессоның елімізге сапары тарихи маңызға ие екенін айтты.

– Бұл сапар Қазақстан мен Конгоның қарым-қатынастарына тың серпін береді деп санаймын. Сонымен қатар Орталық Азия мен Африка арасындағы ынтымақтастықты нығайта түсуге ықпал етері сөзсіз. Біз бір-бірімізді қолдап, табысқа бірге жететінімізге сенімдімін, – деді Мемлекет басшысы.

Өз кезегінде Конго Президенті Қазақстанмен энергетика саласы бойын­ша байланыс орнатудың перспективасына баса назар аударды.

– Конго экономикасы мұнай өнер­кәсібіне негізделген. Қазақстанның осы салада тәжірибесі мол. Бұдан бөлек пайдалы қазбалардың өзге де түрлерін игеруде ықпалдастық орната аламыз. Бұл орайда Конгоның энергетика секторы қазақстандық операторларға зор мүм­кіндік ұсынады, – деді Дени Сассу-Нгессо.

 Қол қойылған құжаттар

Конго Республикасы Президентінің Қазақстанға ресми сапары аясында мынадай құжаттарға қол қойылды:

1. Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Конго Республикасының Үкіметі арасындағы дипломатиялық паспорт иелерін виза талаптарынан өзара босату туралы келісім;
2. Қазақстан Республикасының Сырт­қы істер министрлігі мен Конго Рес­пуб­ликасының Сыртқы істер, фран­­ко­фония және шетелдердегі конголықтардың істері жөніндегі министр­лігі арасындағы саяси консульта­циялар туралы меморандум;
3. Қазақстан Республикасының Цифр­лық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі мен Конго Республикасының Пошта, телекоммуникация және цифрлық экономика министрлігі арасындағы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, элек­тронды үкімет қызметтері, ғарыш және киберқауіпсіздік салаларындағы ынты­мақтастық бойынша өзара түсіністік туралы меморандум;
4. Қазақстан Республикасының Өнер­кәсіп және құрылыс министрлігі мен Конго Республикасының Тау-кен өнеркәсібі және геология министрлігі арасындағы тау-кен өнеркәсібі және геология саласындағы меморандум;
5. Қазақстан Республикасының Энер­гетика министрлігі мен Конго Респуб­­ликасының Энергетика және гидроэнергетика министрлігі арасындағы электр энергетикасы саласындағы ынты­мақ­тас­тық жөніндегі өзара түсіністік туралы меморандум;
6. «Астана» халықаралық қаржы орталығы мен Конго Республикасының Экономика және қаржы министрлігі арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум;
7. «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ мен «National Petroleum Company of the Repub­lic of Congo» арасындағы мұнай-газ сал­а­сындағы ынтымақтастық туралы келісім;
8. «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ мен Конго Республикасының Пошта және электрондық коммуника­цияларды ұлттық реттеуші органы (ARPCE) арасындағы ақпараттық-ком­муни­кациялық технологиялар саласын­дағы ынтымақтастық туралы меморандум;
9. «Қазақстан ғарыш сапары» ҰК» АҚ мен Конго Республикасының Пошта және электрондық коммуникацияларды ұлттық реттеуші органы (ARPCE) арасындағы жерді қашықтан зондтаудың ғарыштық жүйесі саласындағы ынты­мақтастық туралы меморандум;
10. «MSPP.GL» ЖШС мен Конго Рес­публикасының Пошта және элек­трондық коммуникацияларды ұлт­тық реттеуші органы (ARPCE) арасындағы киберқауіпсіздікті қамтамасыз ету сала­сындағы ынтымақтастық туралы меморандум.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Дени Сассу-Нгессоға құрмет көр­сетіп, елорда әуежайынан шығарып салды.

Конго Республикасы Президентінің елімізге ресми сапары Алматы қаласында жалғасады.