Инфографиканы жасаған – Амангелді Қияс, «EQ»
Баға өсіміне объективті себептермен қатар, субъективті себептер де әсер етіп отыр. Жуырда Экономикалық тергеу департаменті мен Сауда департаментінің әлеуметтік маңызды тауарларға қатысты бірлескен тексеріс жұмыстарының нәтижесі жарияланды. Жыл басынан бері 15 шаруашылық жүргізуші субъектінің әлеуметтік маңызы бар тауарларға үстеме баға қосуды шектен тыс асырып жіберуінің 23 фактісі анықталған. Соның ішінде 5-еуі – супермаркет желісі, 6-ауы – көтерме компаниялар, 3-еуі бөлшек сауда дүкендерінен анықталған. Экономикалық тергеу департаменті басшысының орынбасары Максим Пахно «Барлық 15 субъекті де ӘҚБК тиісті баптарына сәйкес ескерту түріндегі әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Соның ішінде бір жыл ішінде қайталап құқық бұзушылық жасаған 2 көтерме сауда кәсіпорнына айыппұл салынды», деді.
Тексеріс барысында тауарлардың келесі түрлеріне байланысты бұзушылықтар анықталған: күнбағыс майы – 9 факт; ұн – 4 факт; күріш – 2 факт; тұз – 3 факт; жұмыртқа, тауық еті, айран, қарақұмық, сарымай – 1 факттан. «Қазір тауарлардың барлық позициясындағы бұзушылық жойылған. Бағалар рұқсат етілген үстеме шегіне төмендетілді» деді М.Пахно.
Әлеуметтік, білім беру, медициналық мекемелердің азық-түлік өнімдерін сатып алу мәселесі де тексеріліп, мұнда да бірқатар өрескелдік табылған. Соның ішінде балабақшалардың азық-түлік өнімдерін жоғары бағамен сатып алу фактілері анықталған. Сонымен бірге облыстағы білім беру ұйымдарында әлеуметтік маңызды тауарлардың сатып алу бағасын төмендету жұмыстары жүргізіліп, олардың қорытындысы негізінде 458 мектепке дейінгі мекемеде 17 мың баланың ата-анасына қолдау қорынан ақша үнемдеуге мүмкіндік туған.
Сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінің басшысы Қанат Жеңісбекұлының айтуына қарағанда, биыл тұтынушылардан 342 өтініш шағым түскен. Оның 127-сі – «е-otinish», 91-і – Telegram-bot, 66-сы – «жедел желі» телефоны, 66-сы – ауызша жүгіну мен 58-і тұтынушыларды қабылдау кезінде түсіпті.
«Департамент тұтынушылар құқығын қорғап, оларға 4,5 млн теңгенің ақшалай қаражатын қайтарды. Соның ішінде бөлшек сауда саласында – 1,9 млн, электронды сауда саласында – 1,2 млн, тұрмыстық қызмет көрсету саласында 1,3 млн теңге мөлшерінде ақшалай қаражатты қайтаруға жәрдем көрсетті», деді Қанат Жеңісбекұлы.
Биыл департамент тұтынушылар құқығын қорғау туралы заңнаманың бұзылуына байланысты әкімшілік жаза қолдану туралы 13 қаулы шығарыпты. Сондай-ақ сауда қызметін реттеу саласындағы заңнаманы бұзған 106 кәсіпкерлік субъектісін әкімшілік жауапкершілікке тартқан. Олардың ішінде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына (ӘМАТ) сауда үстемесінің мөлшерін арттырған 105 кәсіпкерлік субъектісі жазаланған.
Аталған бұзушылықтар тауарларды сатып алу мен өткізудің электрондық шот-фактураларын талдау, сондай-ақ әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды мониторингтеу деректері барысында анықталған.
Солтүстік Қазақстан облысы
