60 жылға жуық өмірін оқыту ісіне арнаған ұстаздың ондаған мың шәкірті бар. Ол – 350-ден аса ғылыми, оқу-әдістемелік еңбектің авторы. Оның ішіндегі 15 кітап пен оқулық орта мектепке арналған. Алматының қақ ортасында бірден-бір №12 қазақ мектебінде де қызмет етті. Реформатор-ұстаз – отандық педагогиканың негізін салушы, Социалистік Еңбек Ері, Республиканың еңбек сіңірген мұғалімі. Артына өшпес із қалдырған білікті педагогтің еңбегі ұшан-теңіз.
Жарты ғасыр бұрын қашықтан оқытқан
Сұм соғыс Құмаш Нұрғалиевтің екі аяғы мен бір қолын жұлып алса да, өмірге деген құштарлығына сызат түсіре алған жоқ. Ол «Біз балаларды бақыт үшін өсіреміз!» деген ұранмен өмір сүрді, еңбек етті.
Сонау 70-жылдардың өзінде-ақ Шығыс Қазақстанның түкпіріндегі Боран ауылының мектебін толық компьютерлендіріп, спутниктік жүйеде «қашықтан оқыту» идеясын жүзеге асырды. Осы мектепті 31 жыл бойы басқарып, оқу ошағын ауылдың мәдени орталығына да айналдырды. «ҚазКСР Халыққа білім беру ісінің үздігі» атағына да ие болды. Ал оқу-тәрбие үдерісін технологияландырудың екінші кезеңіне өту мақсатында осы телевизия-техника орталығын құрды. Осылайша, барлық пәнге қажетті дидактикалық материалдарды, 40 мектеп кабинетін телеэкраннан көрсетті.
Қиын мектептің қажырлы директоры
Архимед Ысқақтың оқушыларға үйрететін басты ақылы – «біреу өзіңе қастандық жасағанын қаламасаң, өз-геге де соны істеме». Дәл осы ұстаныммен ол шартты түрде сотталып шыққан, мінезі қиын жасөспірімдерге арналған эксперименттік мектепті басқарды.
35 жасында директор болған ол сотталған жасөспірімдерге арнап алғаш ақылы мектеп ашты. Ал сол мектепте басты сабақ – еңбек еді. «Біздің мектепте 1988–1993 жылдар аралығында оқыған 1500 баланың 1200-і шартты түрде сотталғандар болатын. Міне, сол мың екі жүздің екеуі ғана қайтадан түрмеге түсті», дейді ар-дақты ұстаз. Қазір Архимедтің мектебінде кәдімгі балалар оқиды. Бұл да жақсылық шығар.
