Таным • Бүгін, 05:33

Ақиректе – Арыстан баб...

Сыр өңірінің Арал теңізі маңайындағы көнекөз қариялардың ақжолтай іске тілек қосып, бата бергенде лебізін «Ақиректе Арыстан баб..» деп бастайтыны бар. Ұлы далаға мұсылман дінін таратушы Арыстан баб кесенесінің тарихи қатпары қалың Отырар жерінде жатқанын білеміз. Ал Ақирек деген қай тұс? Әйгілі Қожа Ахмет Ясауиге ұстаз болған бабтың батада айтылатын Ақирекке қандай қатысы бар? Осы сауалдың тіні соңғы жылдары тарқатыла түсіп, Арыстан бабқа қатысты тағы бір көне сөздің сорабы айқындалды.

Таным • 07 Сәуір, 2020

Халықтың біртұтастығы

Шынайы демократия негізінің қалануы 26 сәуірде Қазақстан Республикасын­да президенттік институттың жұмыс істеп келе жатқанына тура 30 жыл болады. 33 жасымда адал түрде әрі бәсе­келестік жағдайында өткізілген сайлауда бірнеше қарсыласымды жеңіп, Қазақ Кеңес Социалистік Республикасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты болғаныма 30 жыл өте шығыпты. Жоғарғы Кеңестің 12-ші шақырылымының бірінші сессия­сында ең негізгі мәселе президенттік институтты енгізу болғандығы санамда әлі күнге сайрап тұр. Ол кезде Мәскеу республикамыздың бұл жолмен дамуы­на ыңғай таныта қойған жоқ және Қазақ КСР басшылығына, ең алдымен Қазақ­стан компартиясының бірінші хатшысы – еліміздің тізгінін қолына алған Нұрсұлтан Назарбаевқа қатты қысым жасады. Ал Назарбаев үшін партия жұмысы бәрінен жоғары басты әрі маңызды мақсат және менеджмент мектебі, ұйымдастыру мен басқарудың арқауы еді. Нұрсұлтан Әбіш­ұлы мұны «Қарметкомбинат» пар­тия ұйымының хатшысы, содан кейін Қарағанды обкомының хатшысы және Қазақ­­стан Компартиясының хатшысы бол­ған кездері анық түсінді. КОКП-ның бас­қарушылық және бағыттаушы рөлі КСРО Конституциясында жазылған болатын, алайда горбачевтік қайта құру жылдары көптеген демократ партиялық диктаттан бас тартуды талап ете бастады. Көз алдыңызға елестетіп көріңізші! Мұндайды ойлаудың өзі мүмкін бе еді!

Таным • 02 Сәуір, 2020

Бетперде киген көктем - 3

3. Карантин. Редакция. Күн оған қарай ма, 06:47-де шығып алған. Әлем үйінде отыр. Әлемнің үйі – жер шары. Бәріміздің үйіміз. Сонша үлкен көрінуші еді, алғаш айналғандар 80 күн жүріп еді, сөйтсек, бір ғана бөлме екен ғой. Бір үлкен қонақ бөлмесі. Тар, тымырсық. Шында түшкіргенді Машын естиді, Америка жөтелсе, Африкада біреу аттан ауып түседі. Құлағыңа піл түшкіргендей.

Таным • 01 Сәуір, 2020

Қиындықтан құтылудың жолы – жақсылық жаю

Өмір болған соң жақсылық пен жамандық, қиындық пен қызық болмай тұрмайды. «Дүниенің басы сайран, түбі ойран» деп Абай атамыз айтқандай, пенде баласы біз  алда болатын тағдыр-талайымызды болжай алмаймыз. Ислам шариғатында, Жаратушы өз пендесін қиындық һәм дүние-байлық арқылы сынайды дейтін ашық аят бар. Сондықтан иманы кәміл мұсылман тәңірден «бізге көтере алмайтын сынық бере көр ме» деп тілеген.

Таным • 01 Сәуір, 2020

Қажығұмарды қайтеміз?

(Соңы. Басы 61-нөмірде) Біз өзіміз өз қандасымыздың басын­да­ғы ақиқат өмірден туған аңызға мемле­кет­­тік сыйлыққа ұсы­на­мыз деп шала ша­был­ғанда нүкте қойыппыз. «Жазғаны біз­­дің қоғам емес, біздің өмір емес» деген әң­­гіме сол кезде шық­­ты. Дулат Исабеков­тің «Қар­ғын» романында шетел жазу­­­шы­сының кітабы туралы кейіп­кер аузымен айтылатын «Оқи­ғасы біздің өмірімізден алыс» деген сөз бар. «Қылмыс» рома­нын оқыған оқырман да оның екінші томынан бастап сөз бола­тын жайттардың көбінің бөлек менталитетке тән екенін бай­қай­тынын жоққа шығара алмаймыз.

Таным • 01 Сәуір, 2020

Архивтерде алуан түрлі дерек бар

Өңірдегі Мемлекеттік Архив қызметінің мәліметінше, Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде әскерге шақырылғандар жөнінде мәліметтер еліміздің Қорғаныс министрлігіне қарасты департамент архивтерінде сақтаулы. Сондай-ақ Ресейдегі Подольск қаласы Орталық архивіне сұрау салуға болады.

Таным • 31 Наурыз, 2020

Қан майданда аңыз болған Қарагер

Жылқы жайлы жазып жүргендіктен, ұнамды дүние көзге шалынса, оны көңілге түйіп көпшіліктің алқауына ұсынатын әдетіміз бар. Жуықта ІІ дүниежүзілік соғыс ардагерінің ауызынан жазып алған Федоссевич дегеннің естелігін оқыдым. Онда қазақ жылқысы жайлы жақсы мәлімет айтылыпты.   

Таным • 31 Наурыз, 2020

Қажығұмарды қайтеміз?

Жарықтық, 2011 жылы 15 ақ­пан­да атақты Шәуешек қала­сында дүниеден озды. Оның қас­терлі есімін қағазы арзан, түсі бөтен, жазуы төте мына кітап әредікте бір есіме салып қояды. Әр-әр тұсына қолмен ұзын-қысқа, жарым-жарты парақшалар қосылған. Мұны істеген адам парақшаларды жанын жапырақтап отырып жапсырғандай әсерде қалдырады. Бірақ төте жазуды танымағандықтан басқа кітаптар орнын сан рет ауыстырса да, оның сөредегі орны еш өзгерген емес. Тек кей-кейде адасқан қаздай қаңқылдап, мазаңды алатын секілді көрінеді. Көзің түскенде авторының орнына, кітабына амандасқандай алағызасың.

Таным • 30 Наурыз, 2020

Жақсы әкім жалғыз жүреді

Қайбір жылы Шу ауданының әкімі екі кештің арасында ескі шәпкісі мен күпәйкіге ұқсас қалың күртешесін киіп, жалғыз өзі көше аралап шыққан ғой. Сөйтіп, жақын маңдағы мектептің ауласына кіріп, от жағатын жағын көріп, шетінен барлап келе жатса алдынан қарауыл шығып қалыпты. Жаман шәпкі киген адамның әкім екенін қайдан білсін? Әкім де сыр бере қоймаған. Амандық-саулықтан кейін аудан басшысы мектептің жағдайын сұрап «Көмір мәселесі қалай? Бір қысқа жете ме?» десе, қарауыл байғұс аса сақтықпен жан-жағына бір қарап алып «Көмір жетеді... Егер аламын десең, арзан беремін...» деп сыбырлайтын көрінеді. Сонымен бұл «Ой, жақсы болды ғой... Көмір іздеп жүргенімді қайдан білдіңіз?» деп, саудаласа кеткен. Анаусы «Ой, білеміз ғой сендейлерді... Күн сайын қаншасы кеп жатыр» деп одан бетер шірене түсіпті. Сол жолы күпәйке киген аудан басшысы қанша қап көмір арқалап қайтқанын қайдам, кейінірек бұл оқиға үлкен жиында айтылып, аяғы әжептеуір айқай-шу болды.