Суретті түсірген – Жеңіс ЫСҚАБАЙ
Жетісу облысы құрылғалы бергі екі жылдан астам уақыт ішінде әлеуметтік- экономикалық бағытта қолға алған жобалардың басым бөлігі орындалды. Алыс ауылдарға жаңа нысандар салынып, халықтың игілігіне берілді. Бұрын облыс бюджеті 400 млрд-қа жуық болса, бүгінде 600 млрд-қа жақындады. Оның басым бөлігі әлеуметтік салаларға бөлінген. Биыл 2708 пәтер салынып, орталықтандырылған сумен қамту деңгейі 91,3%-ға жетті. Елді мекендерде блокті медициналық нысандар ашылып, сырттан білікті мамандар тартылып жатыр. Халықтың жартысы көгілдір отынға қосылды. Ең бастысы 40-тан астам кәсіпорын ашылып, одан бөлек 9 өндіріс орны жаңғыртылды. Соның нәтижесінде, бір мыңнан астам адам жаңа жұмыспен қамтылды.
«Мемлекет басшысының Жолдауында атап көрсетілгендей, біз еліміздің өнеркәсіп әлеуетін толық пайдалану үшін жан-жақты шаралар қабылдауымыз қажет. Бұл ретте қазір облыста цемент, аккумулятор батареялары, керамика плиткаларын шығару жолға қойылып, құрама жем, күн панельдерінің өндірісі дамып келеді. Өңірде 549 өнеркәсіп орны тіркелген, онда 30 мыңнан астам адам жұмыс істейді. Оған қоса Жетісуда баламалы энергетиканы дамытудың зор әлеуеті бар. Жақында Талдықорғанда өнеркәсіп аккумуляторларын өндіретін «Asma Industrial» заманауи зауыты іске қосылды. Сол сияқты тау-кен секторын дамыту аясында құны 1,3 трлн теңге болатын, 2 мыңнан астам жұмыс орнын құратын, қуаттылығы жылына 860 мың тонналық мыс концентратын құрайтын металлургия комбинатын салу бойынша ірі жобаны іске асыру басталды», деді облыс әкімі Бейбіт Исабаев.
Әкімнің айтуынша, күнбағыс майын өңдейтін, кейінгі кезде тоқтап тұрған «Агрокомплекс Жетісу Мажико» зауыты жұмысын қайта бастады. Оның жылдық қуаты – 500 тонна. Жалпы, облыстың 2030 жылға дейінгі инвестициялық портфелінде 2,6 трлн теңгеге 189 жоба бар. Онда он бір мыңнан астам жұмыс орнын құру көзделген, оның ішінде 121 жоба іске асыру сатысында тұр.
Жетісу облысында биылғы жылдың он бір айында негізгі индикаторлар бойынша жоспар орындалған. Қысқамерзімді экономикалық индикатор 112,3% құрап отыр. Өңір әкімінің баспасөз қызметінің мәліметінше, салалар бойынша ауыл шаруашылығындағы өсім – 405,3 млрд теңгені, өнеркәсіпте – 310,5 млрд теңгені, тұрғын үйді пайдалануға беру 4,4%-ды құрайды. Сондай-ақ құрылыс жұмыстарының көлемі 1,4 есеге, сауда көлемі 1,3 есе ұлғайған.
«Жыл басынан бері облыс экономикасына 38% өсіммен 396 млрд теңге инвестиция тартылды, оның ішінде жеке инвестициялар – 291 млрд теңге. Мемлекеттік бюджетке 286 млрд теңге түсті, оның ішінде жергілікті бюджет 1,6 есе өсіп, 106 млрд теңгеге жетті. Жетісу облысы аграрлы аймақ болғандықтан, бірінші кезекте ауыл шаруашылығын дамыту мен өңдеу саласына айрықша назар аударылып отыр. Биыл облыстың агроөнеркәсіп кешенін дамытуға 35 млрд теңге бағытталды, оның 23,3 млрд теңгесі – субсидиялар», деді Б.Исабаев.
Бүгінде ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алқаптары 510 мың га құрайды. 872 мың тонна дәнді дақылдар, 195 мың тонна майлы дақылдар, 266 мың тонна көкөніс-бақша дақылдары, 132 мың тонна картоп өндірілген. Өңірдегі қант зауыттары 94 мың тонна қант өндіруді жоспарлап отыр. Оның ішінде қант қызылшасынан 64 мың тонна, қамыс құрағынан 30 мың тонна қант шығарады.
«Қант саласын дамытуға ерекше көңіл бөлінеді. Ақсу қант зауыты толық жөндеуден өтіп, пайдалануға берілді. Облыстың 5 ауданында 8 жаңа сервистік-дайындау орталығы құрылып, 30 шаруа қожалығына құны 2,5 млрд теңгеге қант қызылшасы өндірісіне қажетті 62 бірлік техника сатып алынды. Биыл қант қызылшасының егіс алқабы 1,7 есеге ұлғайып, 13,7 мың гектарға жеткізілді, одан рекордтық өнім – 635 мың тонна тәтті түбір жиналды. Өнім мол болғандықтан, биыл кезек мәселесіне тап болдық. Осы мәселені шешу мақсатында, алдағы уақытта Көксу қант зауыты өнім көлемін 400 мың тоннаға жеткізеді. Одан бөлек, Текеліде шағын қант зауытын ашу ойластырылып жатыр. Үшаралдағы ескі қант зауытын да қайта іске қосуды қарастырып көреміз», деді өңір басшысы.
Жетісуда төрт түліктің саны 2,5 млн басқа жетті. Сол сияқты ет пен сүт өндірісі артты. 2024–2026 жылдары жалпы құны 33,2 млрд теңге болатын 31 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарланған, соның 13-і осы жылы іске қосылды. Атап айтқанда, 4 тауарлы сүт фермасы, 1 бордақылау алаңы, 1 сүт цехы, 7 суару жобасы. Жаңа суармалы жерлерді көбейту үшін ирригациялық желілерді қайта жаңарту мақсатында биыл 35,6 млрд теңгеге су шаруашылығының 11 нысанының құрылысы жүргізіліп жатыр.
«Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағында, «Қорғас» ШЫХО-да құны 63,3 млрд теңге болатын, екі мың жұмыс орны бар 27 жоба іске асырылған.
«Облыстағы экономикалық өсу, инвестиция тарту нүктелері – Қорғас желісі мен «Достық» стансасы. Қытаймен шекаралас бұл аймақтардың көлік-логистикалық әлеуеті зор. Осы орайда инвестиция тарту, жүк легі мен транзитті ұлғайту, өткізу пункттерін жаңғырту бағытында тұрақты жұмыстар жүргізіліп келеді. 2027 жылдың соңына дейін 1,1 трлн-ға 79 жобаны іске асыру жоспарланып отыр, оларда 9 мыңнан астам жұмыс орны құрылады. Соның ішінде «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА-да жүк және жолаушылар әуежайын салу жөніндегі Қазақстан-Германия бірлескен жобасы іске асырылып жатыр», деді Б.Исабаев.
Өңір басшысының айтуынша, «Достық» стансасында қуаттылығы жылына 350 мың контейнер болатын «Dostyk Trans Terminal» көпфункционалды жүк тасымалдау терминалының 3-, 4-кезеңінің құрылысы жүргізіліп жатыр. Сондай-ақ «Евротранс Групп» ЖШС-ның қолданыстағы логистикалық жүк тасымалдау терминалы ауданы 40 гектар, құны 50 млн АҚШ доллары болатын уақытша сақтау қоймасын салуға дайындық жұмыстары жүріп жатыр. Кеден саласын одан әрі дамыту мақсатында осы жылдың қаңтар айында стансасында тәулігіне 200 автомобиль өткізуге қабілетті «Dostyk Customs Service» уақытша сақтау жаңа терминалы ашылған.
«Үшарал-Достық» жолын реконструкциялаудың аяқталуына байланысты халықаралық жүк айналымының легі ұлғайды, содан келіп кеден пункттерін кеңейту қажеттілігі туындады. Мәселен, «Алакөл» автомобиль өткізу пунктінің қозғалыс жолағын 2-ден 6-ға дейін кеңейту жұмыстары аяқталып келеді, соның арқасында көлік құралдарын өткізу қабілеті тәулігіне 200-ден 1600-ге дейін артпақ. Бұдан бөлек, «Достық-Мойынты» темір жолының құрылысы жүргізіліп жатыр. Жоба «Достық» стансасының өткізу қабілетін 5 есеге, яғни 12-ден 60 пойызға дейін арттыруға мүмкіндік береді.
Айта кетейік, биыл облысқа 2 млн-нан астам турист келген. Бұл туристік инфрақұрылымды дамытуға жол ашады. Бүгінде кәріз тазарту жүйесінің, «Бескөл-Ақши» электр желілерінің құрылысы басталды. Бүгінде Үшарал қаласы әуежайының ұшу-қону жолағы, «Талдықорған-Үшарал» автожолы қайта жаңартылып, «Тальго» жүрдек пойызы іске қосылды. Үшарал әуежайының өткізу қабілетін сағатына 50-ден 125 жолаушыға дейін ұлғайту мақсатында қосымша терминал салудың жобалық-сметалық құжаттамасы әзірленіп жатыр. Баршаны толғандырған Балқашқа дейінгі 132 шақырым жолдың 122 шақырымында құрылыс аяқталды.
Жетісу облысы
