Инфографиканы жасаған – Амангелді Қияс, «EQ»
Сауда нарығында сұрақ көп
Елдегі электрондық сауда нарығының көлемі 3,2 трлн теңгеге жетті. Үкіметте осы саладағы тұтынушылар мен өндірушілер құқығын қорғау деңгейін арттыру шараларына қатысты Сауда және интеграция министрі Арман Шаққалиев баяндама жасады. «Қазпошта» компаниясы басқарма төрағасы Әсел Жанасова, «Халық банкі» төрағасы Үміт Шаяхметова, «Цифрлық Қазақстан» қауымдастығы кеңесінің төрағасы Денис Степанцевтар да сөз кезегін алды. Былтыр электрондық сауда нарығының көлемі 3,2 трлн теңгені құрады, ал бөлшек сауданың жалпы көлеміндегі үлесі 14,5%-ға жетті. Отырыста электрондық сауданың экономикалық өсудің қозғаушы күші ретіндегі маңызы айтылды. Сала 300 мыңнан аса жұмыс орнын құруға мүмкіндік берді. Ал еңбек өнімділігінің өсуі дүкен мен нарықтық сатылымға қарағанда 30%-дан асып кетті.
Премьер-министр электрондық сауда нарығының дамуын ескере отырып, сапасыз тауар сатып алған тұтынушылармен қатар, бәсекенің заңсыз тәсілдеріне тап болған өндірушілер үшін де қауіпті азайту қажет екеніне назар аударды.
«Біздегі нарықтың ауқымды бөлігін шетелдік интернет-алаңдар алып жатыр. Оларды отандық тауар экспортын арттыру үшін тиімді пайдалануға болады. Екінші жағынан, тұтынушылардың құқығы мен зияткерлік меншікті және азаматтардың дербес дерегін қорғауға байланысты мәселе туындайды. Маркетплейстердегі тауарлар сапасына қатысты да сұрақтар бар. Шетелдік алаңдар түгілі, отандық маркетплейстер де сапаға кепілдік бере алмайды. Өнімнің түпнұсқалығы туралы ақпарат көбіне көрсетілмейді», деді О.Бектенов. Осыған байланысты Сауда және интеграция министрлігіне бірқатар тапсырма берді.
Үкімет басшысы елдегі бүкіл сауда қызметін, оның қатарында базар мен үй маңындағы шағын дүкендер қызметін цифрландыру бойынша нақты шаралар әзірлеу міндетін қойды. Әділет және Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрліктері электрондық саудадағы тұтынушы құқығын қорғау деңгейін арттыру бойынша нақты шаралар әзірлеу қажет. О.Бектенов ақпан айының соңына дейін тиісті ұсыныстар енгізуді тапсырды. Сонымен қатар мүдделі мемлекеттік органдар мен «Цифрлық Қазақстан» қауымдастығына электрондық коммерцияны дамытуды мемлекеттік қолдаудың қосымша шараларын әзірлеу жөнінде тапсырма жүктеді. Электрондық сауданы дамытудың 2027 жылға дейінгі бұрын қабылданған жоспарын, отандық бизнес-қоғамдастықтың ұсыныстарын және маркетплейстермен жұмыс тәжірибесін ескере отырып, құжаттың ережелерін биылғы наурыз айының соңына дейін өзектендіру ләзім.
Мүдделі мемлекеттік органдар және бизнес-қоғамдастықпен бірге, наурыз айының соңына дейін ел ішінде де, халықаралық деңгейде де тауар жеткізудің тиімді тізбегін қалыптастыру міндетін алға шығарды. Сондай-ақ «Қазпоштаның» қазіргі әлеуетін күшейтуді тапсырды. Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі, Сауда және интеграция министрліктеріне ұлттық пошта операторының даму жоспарын әзірлеуді тапсырды.
Күш-жігерді жұмылдыру керек
Үкімет отырысында қысқы IX Азия ойындарына дайындық барысы талқыланды. Туризм және спорт министрі Ербол Мырзабосынов баяндама жасады. Қысқы IX Азия ойындары 2025 жылдың 7-14 ақпаны аралығында Қытайдың Харбин қаласында өтеді. Ел құрамасы 10 бағдарлама бойынша 6 спорт түрінен бақ сынайды. Бүгінде спортшылар саны бекітіліп, 138 спортшы қатысатыны белгілі болды. Алдағы қысқы Азия ойындары 2026 жылы Миланда өтетін Олимпиада ойындарына сапалы дайындық жұмыстарын күшейтуге мүмкіндік береді. Ірі спорттық іс-шаралар өткізу халықтың қысқы спорт түрлерімен айналысуға деген қызығушылығын арттыра түсетіні, сондай-ақ туризмге тың серпін беретіні мәлім. Бұл ретте елдегі азаматтар үшін спорт инфрақұрылымының қолжетімділігі маңызды екені баса айтылды.
«Барлық спорт нысаны қалың көпшілікке қолжетімді болып қалуға тиіс. Бұл спортпен шұғылданушылар санын арттырып, осы нысандар айналасында бизнестің дамуына жол ашады. Әкімдіктер мен кәсіпкерлер аталған бағытта белсенді жұмыс істеуі керек. Тек сонда ғана халықты қысқы спортқа көптеп тартуға мүмкіндік туады. Бұл бизнес пен спорт-туристік нысандар айналасындағы елді мекендерге мультипликативті әсер береді», деді О.Бектенов.
Премьер-министр Туризм және спорт министрлігіне әкімдіктермен бірге инвестор тартып, спорт инфрақұрылымын салу үшін қолайлы жағдай жасап, оның қатарында Алматы мен Алматы облысында, Шығыс Қазақстанда және басқа аймақтарда жаңадан тау шаңғысы трассаларын жасау жұмыстарын жандандыруды тапсырды. Бүгінде ең танымал қысқы демалыс орындарының бірі – Шымбұлақтың тәуліктік жүктемесі жобалық қуатынан асып түсті. Өткен жылы келушілер саны 1,5 млн-нан асты.
Мемлекет басшысы тапсырмасымен салауатты өмір салтын дамытып, халықты дене шынықтырумен айналысуға тарту үшін кешенді шаралар қабылданып жатыр. Республика бойынша 5 жыл ішінде 215 дене шынықтыру кешені, 17 жүзу бассейні, 57 спорт манежі және 1,5 мыңнан астам спорт алаңы салынды. Жеке инвесторлар есебінен 92 жоба іске асырылды. Премьер-министр олимпиадалық стандарттарға бағдарланған тиімді дайындық бағдарламаларын құру бойынша қарқынды жұмыс қажет екенін айтты. Бүгінде спортшылар даярлаудың нақты жүйесінің жоқтығы, жаттықтырушы құрамның жетіспеушілігі, спорт түрлері бойынша өңірлер арасындағы бәсекелестіктің төмендігі байқалады.
«Спорт түрлерін таңдау ғылыми тұрғыда негізделіп, елімізге тән ерекшеліктерге сүйене отырып жасалуы керек. Аталған мәселенің шешімі спорт федерацияларының қызметін, олардың халықаралық, республикалық және жергілікті деңгейлердегі жұмысын да реттеуге тиіс. Сондай-ақ Туризм және спорт министрлігі жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, балалар мен жасөспірімдер спортын дамыту, спорт мектептері мен секцияларын құру және қолдау жөнінде шаралар қабылдауы қажет. Спорттық медицинаны дамыту жұмысын жандандыру керек. Бәріміз қазақ спортының бәсекеге қабілетті болуы үшін күш-жігерімізді жұмылдыруға тиіспіз», деді О.Бектенов.
Туризм және спорт министрлігі мен әкімдіктерге, барлық мүдделі ұйым мен компанияларға – Қазақстан құрамасының Қытайда сәтті нәтиже көрсетуі үшін спортшыларға барлық жағдайды жасауды тапсырды. Сыртқы істер министрлігіне ұлттық құрамаға дипломатиялық желі бойынша тиісті қолдау көрсету міндеті жүктелді. Мәдениет және ақпарат министрлігіне спортшыларымыз қатысатын Азия ойындарының үздіксіз әрі сапалы көрсетілімін қамтамасыз ету тапсырылды. Сонымен қатар Туризм және спорт министрлігіне, әкімдіктер және Ұлттық Олимпиада комитеттері, сондай-ақ федерациялармен бірге 2026 жылғы қысқы Олимпиада ойындарына сапалы дайындық жұмыстарын барынша күшейтуге қатысты тапсырма берді. Отырыс соңында Премьер-министр әйгілі спортшылар – олимпиада жеңімпаздары Владимир Смирнов, Людмила Прокашева, Елена Хрусталева, Денис Тен, Юлия Галышеваның қазақ спортындағы еңбегі мен жетістіктерін атап өтті. Сөйтіп, спортшыларға Харбинде өтетін қысқы IX Азия ойындарында сәтті өнер көрсетулеріне тілектестік білдірді.
