Түркі мәдениеті және мұрасы қорының президенті Ақтоты Райымқұлова: «Мемлекет және қоғам қайраткері, академик Дархан Қыдырәлінің «Тасқа жазылған тарих» атты кітабы бауырлас халықтардың ортақ мұраларымызға деген қызығушылығын оятарына сенемін. Меніңше, Түркі мәдениеті және мұрасы қоры осындай құнды еңбектердің жарық көруіне ұйытқы болу арқылы бүкіл түркі жұртының тарихи жады мен мұрасын сақтап, оны келешек ұрпаққа аманаттауға жол аша алады. Осы орайда түркі әлемінің ұлттық тарихы мен мәдениетін көпке таныту ісінде Дархан Қыдырәлімен бірлесе жұмыс істегенімізді үлкен мәртебе санаймыз», деп алғашқы сөзін айтты. Сондай-ақ ол Түркі мәдениеті және мұрасы қоры Әзербайжан президенті Ильхам Әлиевтің идеясымен құрылып, бүгінгі таңда Қазақстан, Түркия, Қырғызстан секілді түркі мемлекеттері президенттерінің қолдауымен түркі халықтарының арасындағы достық қарым-қатынастың тамырын тереңдету мақсатында кешенді жұмыстар жасап жатқанын мәлімдеді.
Басқосуда сөз алған мемлекет және қоғам қайраткері Мырзатай Жолдасбеков ғылым жолында академик Дархан Қыдырәліні шәкірт тұтатынын, екеуара зерттеу тақырыптары да ортақ екеніне тоқталып, «Тасқа жазылған тарих» – бәріміз үшін құнды еңбек. Мұндай туынды барша түрік жұртының мәдениетін жаңғыртуға септесеріне сенемін», деді. Сондай-ақ Мырзатай Жолдасбеков соңғы отыз жылдықта ғылыми айналымға «түркі» деген сөздің еніп кеткенін, жер бетіне «түркі» деген халықтың болмағанын, сол себепті бұл атауды Ахмет Байтұрсынұлы, Мағжан Жұмабаевтар секілді «түрік» деп дұрыс қолдануымыз керектігін ұсыныс етті.
Әзербайжан Республикасының мәдениет министрі Адил Керимлі Дархан Қыдырәлінің түркі халықтарының мәдениеті мен тарихын зерттеу ісінде аянбай тер төгіп, Түркі академиясының президенті болған кезде де қандас халықтардың ортақ мұрасын зерттеу, насихаттау ісінде табанды қызмет еткенін, «Тасқа жазылған тарих» еңбегі сол бастамалардың жалғасы екеніне тоқталды. Азия кеңесінің бас хатшысы Қайрат Сарыбай түрік халықтарының ортақ мұралары, ортақ тұлғалары көп бола тұра, ғалымдар ұқсастықтан гөрі, ұлттық ерекшелікке, айырмашылықтарға мән беруге бейім екенін, бұл туыс халықтардың арасын алшақтататынын айта келіп: «Бүгін тұсауы кесіліп отырған кітаптар сол олқылықтың орнын толтырады», деді.
Президент кеңесшісі Бауыржан Омаров кітап авторы төрт биліктің үшеуінде, яғни заң шығарушылық, атқарушылық және ақпараттық билікте жемісті жұмыс атқарғанын, ғалым-академик ретінде де талмай тер төгіп, түркілік танымды қозғайтын, түркі дүниесін одан әрі жақындастыра түсетін елшілдік сипаттағы елеулі еңбек жазып шыққанын айта келіп, бұл еңбектің ерекшеліктерін санамалап берді:
«Біріншіден, «Тарихты жазу тарихты жасаумен бірдей өзекті», деп автордың өзі айтқандай, Дархан Қыдырәлі еңбегін қағаз бетіне түсіруге аса жауапкершілікпен қарайды. Монографияның ғылыми аппаратының ауқымды және мазмұнды болуына жете көңіл бөледі. Беделді ғалымдардың еңбектеріне сүйенеді. Сол зерттеулерді саралай келіп, өзіндік ой қорытады. Екіншіден, ежелгі және орта ғасырлардағы біздің тек-тамырымызға қатысы бар мемлекеттік құрылымдар туралы мәліметтер ұсынып, елдің рухын оятады, танымын байытады, ой-өрісін кеңейтеді. Үшіншіден, ол байырғы түріктердегі «ел» ұғымы мәселесін жан-жақты талдайды. Ел мен мемлекет түсініктерін бөле-жармай қарастырып, түп-төркініне үңіледі, даму жолдарын айқындайды. Төртіншіден, түркі халықтарының танымындағы наным-сенімдер туралы мол мәліметке қанықтырады. Арғы-бергі деректерді салыстырып, салмақтай отырып, өз көзқарасын танытып, байлам-байыптамасын білдіреді. Бесіншіден, түркі дүниесінің тұлғалары, сол тұлғалар шыққан тектер мен тайпалардың таңбалары туралы маңызды деректерді топтастырады. Яғни еңбектің ғылыми ғана емес, фактологиялық сипаты да мейлінше мазмұнды. Алтыншыдан, өз ұстанымына берік автор түркология ғылымында өзіндік орны бар аса беделді ғалымдардың ыңғайына жығыла бермейді. Мәселеге өз көзқарасын танытады. Мысалы, Ашина атауы туралы байлам жасаған атақты түрколог Сергей Кляшторныйдың пікірімен онша келісе қоймайды. Себебі оның бұған қатысты түйін-тұжырымдары мен дәлел-дәйектері жеткілікті. Жетіншіден, «Тарихты жеңген ел жасайды дегендей, Америка, Ұлыбритания, Ресей патшалықтары әлем тарихын өз қалауынша жазды», деп сөз бастаған Дархан қазақ тарихы бұрмаланбауы үшін ұлттық иммунитетті қарсы қою қажеттігін алға тартады. Өзінің жүйелі жұмыстарын да осы бағытта өрбітеді. Сегізіншіден, ол түркі жазуы мен түркі тарихының ара қатынасын, өзара байланысын зерделейді. Көне жазудың мән-маңызын ұғындыру арқылы түркілік ұғымдарды тоғыстырады. Оны келешектегі міндеттерге, елдік мұраттарға ұластырады. «Біз үшін бітік жазуы тарихымыз ретінде ұлықталуға тиіс. Ал латын әліпбиі – бізді әлемдік өркениетпен жалғастыратын болашағымыз», – деген тиянақты тұжырымы – нақ осының дәлелі».
Қырғыз Республикасы Президентінің кеңесшісі Аслан Койчиев «Қырғыз оқымыстылары Дархан Қыдырәліні ұлылардың жолын жалғаған ойшыл ғалым ретінде таниды. Содан да болар, қырғыз тілінде жарық көрген «Ташка жазылган тарых» атты кітапты оқырмандар қанын жерге тамызбай оқып жатыр. Алдағы уақытта кітаптың «беташарын» Қырғызстанның астанасы Бішкек қаласында өткізуді ұсынамын», деді.
Бұдан кейін сөз алған ТҮРКСОЙ ұйымы Бас хатшысының Қазақстандағы кеңесшісі, академик Кәрімбек Құрманалиев, мемлекет және қоғам қайраткері Әділ Ахметов, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ректоры, академик Ерлан Сыдықов, Назарбаев университетінің профессоры Юлай Шамилоғлу сынды азаматтар сөз сөйлеп, қалың оқырманға жол тартқан жаңа кітаптар туралы келелі ойларын ортаға салды. Мәселен, «Мазмұндама» баспасының басшысы Шыңғыс Мұқан орыс тілінде басылған «Тюркский мир: через призму истории» атты кітаптың қазақ тілін білмейтін жерлестеріміздің арасында сұранысқа ие екеніне тоқталып, бұл еңбекті орыс тілі кең қолданысқа ие Орталық Азия нарығына шығаруды жоспарлап отырғандарын тілге тиек етті.
Жиын соңында сөз алған кітап авторы, академик Дархан Қыдырәлі Еуразия кеңістігін ен жайлаған жоралы жұртымыз елдерді жаулаушы ғана емес, өркениеттерді жалғаушы халық болғанын, тамырын тереңге тартқан түріктер тарихын тасқа қашап жазғанын айта келіп, аталған кітапты «Daşa yazılan tariх» атауымен әзербайжан тіліне аударған Аида Эйвазоваға, «Ташка жазылган тарых» деген атаумен қырғызша сөйлеткен Негизбек Шабданалиевтерге және барша іс-шара қонақтарына алғысын білдірді.
