Фото: Ашық дереккөз
Депутаттың пікірінше, мұндай қызметтерге деген жоғары сұраныс «жаттықтырушылар», «бизнес-тренерлер» және көбінесе қажетті біліктіліктері жоқ басқа да мамандардың көптеп пайда болуына әкелді.
«Пікірімен көпшілік санасатын «мамандар» саны күн санап өсіп келеді, олардың кейбіреулері қажетті білімі мен тәжірибесі жоқ, курстар мен тренингтерді сатуға кірісіп, лезде нәтиже беретініне уәде береді. Бұл адамдар сарапшы мәртебесін иеленуге ұмтылады, бірақ олардың қызметінде көбінесе нақты сараптамалық негіз жоқ. Мұндай әрекеттер азаматтарды адастырып, қызмет көрсету сапасына негізді күмән тудырады және осы салаға деген сенімге нұқсан келтіреді. Мәселенің ауқымдылығын азаматтардың өтініштерінің саны растайды: тек 2024 жылдың өзінде Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетіне сапасыз білім беру қызметтеріне қатысты 600-ден астам шағым түскен. Бұл осы салаға деген сенімсіздіктің жоғары дәрежесін ғана емес, оны реттеудің нақты қажеттілігін де көрсетеді», деді Динара Наумова.
Оның айтуынша, бұл салада өз клиенттеріне нәтижеге жетуге шынайы көмектесетін білікті мамандар жұмыс істейді. Дегенмен, «иллюзия жаттықтырушылары» деп аталатын әділетсіз әрекеттердің көбеюі бүкіл саланы қабылдауға теріс әсер етеді.
«Ісіне адал емес практиктердің сендіре айтатын уәделерінің құрбанына айналған азаматтар бізге жиі жүгінеді. Ауқымды табысқа тез жету үшін кейбір азаматтар өз проблемаларынан шығудың жолын іздеп, «тез баю», «жаңа өмір» немесе «бір айдан кейін армандаған мансап» уәделеріне сенім артады, қомақты қаражат салады, кейде тіпті осы қызметтерді төлеу үшін несие алады. Үміттері ақталмаған жағдайда адамдар уәде етілген нәтижеге қол жеткізу мүмкін емес екенін және олардың құқықтарын қорғау механизмдері іс жүзінде жоқ болғандықтан, ақшаларын қайтара алмайтынын түсінеді», деді депутат.
Динара Наумова бұл саладағы реттеудің жоқтығынан мәселе ушығып тұрғанын атап өтті. Нақты стандарттар мен біліктілік талаптарының болмауы кез келген адамға өзін жаттықтырушы деп атауға мүмкіндік береді, бұл алаяқтыққа жағдай жасайды. Нәтижесінде тұтынушылар да, сапалы мамандар да зардап шегеді, өйткені олар жалпы салаға деген сенімді жоғалтады.
Айта кетейік, әлемдік тәжірибе көрсеткендей, бірқатар елдерде мамандарды сертификаттау және аккредиттеу процесі қатаң реттеледі. Мұндай шаралар тұтынушылардың құқықтарын қорғап қана қоймай, көрсетілетін қызметтердің сапасын айтарлықтай жақсартуға ықпал етеді. Сертификаттау маманның біліктілігі мен кәсіби құзыреттілігін растау қызметін атқарады, бұл азаматтардың сенімін арттырады және сапасыз қызметтерді алу тәуекелдерін азайтады.
Депутат жоғарыда айтылғандарға байланысты келесі шараларды қабылдау мүмкіндігін қарастыруды ұсынды.
«Жаттықтырушыларды, коучтерді және өзгелерге білім берумен айналысатын әртүрлі мамандарды міндетті сертификаттау және аккредиттеу жүйесін дамыту. Мұндай жүйе кәсіби стандарттарға сәйкестікті қамтамасыз етеді және азаматтардың осы қызметтерге сенімін арттырады. Барлық азаматтарға қолжетімді болатын сертификатталған мамандардың бірыңғай тізілімін құру. Бұл ашықтықты және оқуды бастамас бұрын маманның біліктілігін тексеру мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау және тиісті қызметтерді көрсету саласында жұмыс істейтін субъектілердің кәсіби жауапкершілігін арттыру мақсатында реттеуді жетілдіруге бағытталған заңнамалық бастамаларды қабылдау. Бұл шаралар азаматтарымызды алаяқтықтан қорғауға көмектесіп қана қоймайды, сонымен қатар қызмет көрсету сапасы жоғары стандарттарға сай келетін кәсіби қоғамдастықтың қалыптасуына жағдай жасайды», деді Д.Наумова.
