16 Мамыр, 2015

Тұлға рухына тағзым

318 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін
Алматыда кезінде Ермұхан Бекмаханов тұрған Панфилов көшесіндегі №126 үйге ескерткіш тақта орнатылды egemen (7) Салтанатты жиында сөз сөй­­­леген Алматы қаласы әкі­мінің орынбасары Зәуреш Аманжолова ескерткіш тақта­ның ашылуын – Қазақ ханды­ғының құрылғанына 550 жыл толуы мен белгілі тарихшы Ермұхан Бекмахановтың туға­нына 100 жыл толуына орай ұйым­дастырылғанын атап өтті. Ермұхан Бекмаханов 1915 жылы Павлодар облысында дү­ниеге келген. Еңбек жолын Алматыдағы жоғары оқу орындарында оқытушы болып бастады. 1946-1947 жылдары Қазақ КСР Ғылым академиясында жаңадан құрылған Тарих, археология және этнография институты директорының ғылыми жұмыс жөніндегі орынбасары, 1947 жылдан 1966 жылға дейін Қазақ мемлекеттік университетінде өзі ұйымдастырған Қазақстан тарихы кафедрасын басқарды. Ғалымның ең басты еңбегі 1947 жылы Алматыда орыс тілінде жарық көрген «XIX ғасырдың 20-40-жылдарындағы Қазақстан» атты монографиясы болды. Осы тақырыпта 1946 жылы Мәс­кеуде тарих мамандығы бойынша докторлық диссертация қорғаған. Алайда, 1951 жылы КСРО-ның басты басылымы – «Правда» газе­тінде сын мақала жарияла­нып, ғалымды ұлтшыл деп қудалау бас­талды. Сол жылы университеттегі жұмысынан босатылып, партия қатарынан шығарылды. Ақыр соңында жоғарыдағы айып­тау негізге алынып, 1952 жылы Е.Бекмаханов 25 жылға бас бостандығынан айы­рылды. Сөйтіп ГУЛАГ-тың Сібірдегі бөлімшесіне айдалды. 1954 жылы іс қайта қаралып, ақталып шықты. Ескерткіш тақтаны ашу ке­зін­дегі жиында кинорежиссер Сатыбалды Нарымбетов таяу­да еліміз бойынша прокатқа «Аманат» фильмінің шығатынын айтты. Кино шеберінің ұлы тұлғаның бейнесін сомдау жолында ұзақ жылдар тер төккенінен өнерсүйер қауым хабардар. Ре­жиссер басты рөлге танымал актер Берік Айтжановты таңдапты. Кенесары ханды тағы бір белгілі актер Санжар Мәдиев сомдайды. Қапшағай жағасында соңғы кадрлары түсірілген туындыда Қарлығаш Мұхаметжанова, Әзіз Бейшенәлиев, Ерден Телемісов, Артем Митнев және Дмитрий Скрита сияқты өнер иелері ойнады. Жиналған қауым өмірі шыр­ғалаңға толы ұлт қайрат­ке­рінің рухына бас иіп, тағзым етті. Талғат СҮЙІНБАЙ, «Егемен Қазақстан». АЛМАТЫ. Суретті түсірген Айтжан Мұрзанов.