Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты қыркүйек айында Қазақ хандығының 550 жылдығына орай «Қазақ құқығы мен билер сотының төрелігі – қазақ мемлекеттілігінің феномені» тақырыбында халықаралық ғылыми конференция өткізуді жоспарлап отыр. Алдағы басқосу қарсаңында аймақтық шаралар басталып та кетті. Міне, соның айғағындай, Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінде «Есім ханның ескі жолы – ауызша қағидалар жиынтығының озық үлгілері» тақырыбында конференция болып өтті.
Форумға Оңтүстік Қазақстан және Жамбыл облыстық соттарының төрағалары мен судьялары, ардагерлері, қоғам қайраткерлері, тарихшылар, әдебиетшілер, ғалымдар, қоғамдық бірлестіктердің, БАҚ өкілдері қатысты.
Аймақтық ғылыми конференцияда Жоғарғы Соттың судьясы Бағлан Мақұлбеков сөз сөйлеп, ҚР Жоғарғы Сотының Төрағасы Қайрат Мәмидің қатысушыларға арнаған құттықтауын оқып, соңынан «Киелі жерім, қасиетті елім» тақырыбында баяндама жасады.
Облыс әкімінің орынбасары Ерлан Айтаханов құттықтау сөз сөйледі.
Қазақстан Республикасының құрметті судьясы, заң ғылымдарының докторы Бекет Тұрғараев «Дала даналары билер институтының тарихи маңызы. Есім ханның ескі жолы» баяндамасында Моңғолия мемлекеттік мұрағаттарында қазақ елінің заңдарының толық нұсқасы табылғанын айтты.
Филология ғылымдарының докторлары Құлбек Ергөбек «Билер шешендік пен ақындықтың алтын арқауы», Мекемтас Мырзахметов «Дәстүрлі құқықтағы би таңдау жолы», ОҚМПИ оқу ісі жөніндегі проректоры, доцент Баршагүл Исабек «Билердің келер заманды болжай білуі және ел бірлігін сақтаудағы өсиеттері» тақырыптарында сүбелі баяндама жасады.
Ертеректе бабаларымыздан «Елге бай құт емес, би құт» деген аталы сөз қалған. Расын айтқанда, ханның өзі бидің кесігіне тұрады. Мәселен, Жиембет секілді би, Бұқар сияқты жыраулардың хан шешіміне көңілі толмаған жағдайда өткір сөйлеуі сарғайған тарих парақтарынан белгілі. Бүгінгі сот саласының қызметкерлеріне біліктілікпен қатар туралық, шешен сөйлей білу қасиеті де керек. Конференцияда осы мәселеге айрықша көңіл бөлінді.
Жиынды ОҚО сотының төрағасы Нұрсерік Шәріпов қорытындылап, форумда тиісті қарар қабылданды.
Бақтияр ТАЙЖАН,
«Егемен Қазақстан».
Оңтүстік Қазақстан облысы.
