Арқаның табиғатына мойынсұнған амурлық жолбарыстар

Бүгінде әбден азайған бұлардың үйреншікті табиғи ортасынан тыс жағдайда балалауы өте сирек құбылыс екен. Қарағанды хайуанаттар пар­кінде қызықтайтын аң мен құстар аз болмаса да келушілер ең алдымен тамашалауға құмар екі орман тағысы бар. Осы күнде туғанына үш ай толып қалған, дене тұрқы күн санап толысқан олар қанша айт­қанмен жастың аты жас емес пе, өздері де жиналушыларды қызық­тап, іш пысуы сейілуіне қуан­ғандай ойнақтап-секіріп, жоғары-төмен қарғып, сергіп сала береді. Әттең, темір тор еркін­дігін тықсырмаса бойындағы қы­зу жалын асып-төгілердей-ақ екенін үрей­лі ырылдауымен, алға тап-тап басып айбат шегуімен аңда­тып қояды қос бауыр. Өздері паң ба дерсің. Анау-мынау үнге елең қақ­пайды, ұмсынған нәрсеге ұмтылмайды. Мұны екеуінің атақты амурлық жолбарыстардың Қарағанды же­рінде тараған алғашқы тұқымы болуы қызғылықты жай болғандықтан айтып отырмыз. Жыртқыш аңдар бөлімінің меңгерушісі Серік Рыспектің пікірінше, Әлемнің әйгілі деген хайуанаттар паркінің өзінде некен-саяқ кездесетін жайдың Қарағандыда орын алуы жергілікті зоолог ғалымдар мен мамандарды қуантып, жойылудың шақ алдындағы аңдар тұқымын сақтауға мүмкіндік баршылығына үміт үлкейтіп отыр. – Бұл жолбарыс күшіктері былтырғы жыл аяғында дүниеге келген еді. Бұдан бес жыл бұрын Ташкент хайуанаттар паркінен сатып алынған екі тектес міне, ақыры тұқым берді. «Майя» және «Амур» деп аталған кішкене, әзірге ерке тарғылымыз тез жетіліп келеді. Әкелерінен ажыратылып, енелерінің жанында қалдырылды. Бұған дейін сүт еміп келген еді, енді ет жеуді ұнататын болды. Есейген соң бөлек шығарылады. Қосақтары табылса бастарын қосу, тұқымдарын жалғастыру ойда бар, – дейді күтушісі Ерсін Ақыжанов. Қарағандыны жерсінген амур жолбарыстарының табиғи өсім беруі бірінші рет. Аң патшасы арыстан сияқтылы басқа да жырт­қыштардың ұрпақтары баршы­л­ық. Ал осындай мысық тектес­тердің ең ірісі әрі азулысы Амур орман­дарының бір кездегі қожайынына Арқа жері жағып, өсіп-өнуге бейімділігі білінуі қуанышты-ақ. Айқын НЕСІПБАЙ, «Егемен Қазақстан». ҚАРАҒАНДЫ. Суретте: хайуанаттар паркі­нің қыз­меткері амур жолба­ры­сы­ның күшігімен бірге.