Түбі бір түркінің киесі, шанағынан күй саулаған қара қобыздың иесі Қорқыт ата жеріне, даласын дән, халқын ән тербеген қасиетті Сыр еліне Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев арнайы сапармен келді.
Соңғы жылдары Қызылорда облысы қарқынды құрылыс алаңына айналды. Өңірде әлеуметтік нысандардан бөлек, тұрғын үйлер де көптеп салынып жатыр. Қызылорда облысында биыл құрылыс көлемі 3,5 есеге өсті. Оның ішінде Қызылорда қаласында аталған көрсеткіш 8 есеге артты. Өткен жылы Қызылорда қаласында 364 пәтер салынса, биыл 2406 пәтерлі тұрғын үйдің құрылысы жүріп жатыр.
Қызылорда облысы әлеуметтік салаға қаржы бөлуден республикада көш бастап тұр. Биылғы жылдың өзінде 19 мектеп, 4 балабақша бой көтерді. 1 қыркүйек күні 11 білім ошағы пайдалануға берілсе, жыл соңына дейін 20 мектептің құрылысы аяқталады деп жоспарланып отыр. Ең атап айтарлығы, осы жылы жетім балаларға қамқорлық жасау мақсатында балалар ауылы пайдалануға берілді. «Атамекен» деп аталатын ауылда ата-ана қамқорлығынсыз қалған балаларға барлық жағдай жасалған.
Денсаулық сақтау саласы бойынша 6 нысанның құрылысы жүргізілуде. Мәдениет саласы да құралақан емес. Облыс шеңберінде 7 ауылдық клуб, кітапхана және мұражайдың құрылысы басталып, барлығы биыл пайдалануға берілмек. Мұның сыртында Ы.Алтынсарин атындағы кинотеатрды «Достық үйіне» бейімдеп, қайта жаңғырту жұмыстары жасалып жатыр. Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында күллі түркі халқының абызы Қорқыт ата ескерткіші жаңғыртылып, зиярат ету орталығының құрылысы аяқталды. Заманауи кешен 2017 жылы өтетін ЭКСПО көрмесінің қонақтарын қабылдауға әзір.
Спорт саласына келсек, жуырда ғана ипподромның құрылысы аяқталып, ел игілігіне берілді. Облыстың жаңа келбетін қалыптастыратын өндіріс орындарын салуда да қарқын бар. Атап айтар болсақ, шыны зауытының құрылысына тиісті 33 миллиард теңге бөлініп, жобаның барлық мәселесі толығымен шешілді.
Елбасы «Арай» шағын ауданында салынып, пайдалануға берілген тұрғын үйлердің құрылысымен танысты. Осы жерде қала әкімі Нұрлыбек Нәлібаев құрылыс саласындағы қарқынды тірліктерді баяндады.
– Дәл қазір Қызылорда қаласында 52 көп қабатты тұрғын үйдің құрылысы жүргізілуде. Қала бойынша бүгінде 16 мыңнан астам азамат пәтер кезегінде тұр. Қолға алған жобалардың аясында осы тұрғындардың 17 пайызы жаңа тұрғын үймен қамтамасыз етілетін болады. Жыл басынан бері 420 пәтерді құрайтын 8 тұрғын үйді пайдалануға бердік. Ал бүгін өзіңіздің қатысуыңызбен салтанатты түрде «Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингі салған 10 тұрғын үйді табыстағалы отырмыз,– деді қала әкімі Нұрлыбек Нәлібаев.
– Бүгінде тек Қазақстанда ғана емес, бүкіл әлемде қаржылық жағдай қиын болып тұр. «Қолжетімді баспана-2020» бағдарламасы аясында мемлекет тұрғын үй құрылысына кең көлемде қаржы бөліп келді. Бірақ алдағы уақытта жағдай басқаша дамуы керек. Мұндай құрылыстарды әлеуетті инвесторларға беріп, тұрғын үй құрылысын солар арқылы жүргізуді қолға алу қажет,– деді Елбасы.
«Бейнеу–Бозой–Шымкент» газ магистралі Қызылорда облысын көлденеңнен қиып өтіп жатыр. Соның арқасында биыл аудан орталықтарына газ жетті. Атап айтқанда, осыған дейін Жаңақорған және Шиелі аудандарының тұрғындары көгілдір отынның игілігін көруде. Енді бірер күнде тағы екі аудан отын мен көмірден арылып, газдың пайдасын көреді. Жалпы, 2017 жылға дейін аймақтағы барлық ауылдарға газ жеткізу жоспарланған.
Мемлекет басшысы бұған дейін аймақтарға шетелдік инвесторларды көптеп тартуды тапсырған болатын. Елбасы тапсырмасын тұңғыш орындаған Қызылорда облысы десек, артық айтқандық емес. Мысалы, Еуропа Қайта құру және даму банкі Қызылорда облысында 9 жобаны қолға алып, оған 100 миллиард теңгенің көлемінде инвестиция салуға келісімін берді. Мұның сыртында Азия даму банкімен де келісімдер жасалды. Осының өзінде Азия даму банкі Сырдарияның сол жағалауынан салынатын жаңа қаланың инфрақұрылымын қаржыландыруды мақұлдап отыр. Ол үшін 172 миллиард теңге қаржы салуға дайын екендерін жеткізген. Жалпы, Сырдарияның сол жағалауы игерілсе, онда Қызылорда қаласының көркіне көрік қосылайын деп тұр. Қазірдің өзінде дарияның екі бетін жалғайтын көпірдің құрылысы жүріп жатыр.
Аймақтағы осындай ауқымды жұмыстардың барысымен танысқан Нұрсұлтан Әбішұлы: «Облысқа газ тарту жұмыстары қарқынды жүріп жатыр. Су бар. Инфрақұрылым жасақталған. Осындай мүмкіндіктерді пайдалана отырып, шағын және орта бизнесті дамыту керек», – деп тапсырды. Өз кезегінде облыс әкімі Қырымбек Көшербаев бір ғана «Батыс Қытай – Батыс Еуропа» автодәлізінің бойында 33 нысанның салынып жатқанын, олардың халыққа лайықты қызмет көрсетуге жарайтынын жеткізді. Сонымен қатар, шетелдік инвесторлардың есебінен 300 миллиард теңге көлемінде инвестиция тартылғанын да айтты.
Мұнан соң Елбасы жаңа ғана қоныстанған Шалқар Деместің үйіне кіріп, құтты болсын айтты. Облыстық білім басқармасында жұмыс істейтін жас маман бес жыл кезекте тұрып, жаңа баспанаға ие болып жатыр екен. Өзінің қуанышын Елбасының өзі бөліскеніне зор риза. Мемлекет басшысы қоныс тойын тойлап жатқан тұрғындармен де кездесті.
– Сіздердің жаңа қоныстарыңызға құтты болсын айтайын деп арнайы келдік. «Қолжетімді баспана-2020» бағдарламасын бюджет қызметкерлері, оның ішінде мұғалімдер мен дәрігерлер баспана жағдайынан қиыншылық көрмесін деп арнайы қабылдадық. Арендалық тұрғын үй деген түсінікті қалыптастырдық. Мысалы, тұрғындар пәтерді жалдағаны үшін басқа біреуге ақы төлемейді. Оның орнына болашақта өзінің меншігінде қалатын баспанаға ақша салады. Мұндай бағдарлама Қазақстаннан басқа еш жерде жоқ,– деген Елбасы тұрғындарды жаңа қонысымен құттықтап, отбасыларына амандық тіледі.
Жаңа пәтерге қол жеткізген №120 мектептің мұғалімі Жадыра Құсейінова Президентке алғысын білдірді:
– Өзім ұстаздық қызмет етіп келемін. Төрт баланың анасымын. Сіздің тікелей бастамаңызбен қолға алынып, іске асып жатқан бағдарламалардың арқасында бала-шағамыздың болашағы жарқын болады деп сенемін. Біз Сіздің қамқорлығыңызды ұдайы сезініп келеміз. Сыр елінің бүкіл халқының атынан, тұрғындарының атынан Сізге шексіз алғыс білдіруге рұқсат етіңіз. Өзіңіз айтқандай, «Сыр – Алаштың анасы» десек, Қорқыт баба жатқан киелі мекендегі ата-баба аруақтары Сізді әрқашан желеп-жебеп жүрсін. Сізге үлкен рахмет! – деді ұстаз.
Осы орайда, Елбасы мемлекет қабылдаған бағдарламалардың жергілікті жерде өз дәрежесінде атқарылуына аймақ басшылығының да үлкен үлес қосып жатқанын айтып: «Қырымбек Елеуұлы Қызылорда облысында қыруар шаруа атқарып жатыр. Берілген барлық тапсырма тап-тұйнақтай орындалады. Сыр елі менің ұдайы назарымда. Көңілімде жүреді. Сондықтан, алдағы уақытта да жұмыс қарқыны бәсеңдемейді», – деді Нұрсұлтан Әбішұлы.
Тұрғын үй құрылысымен танысып, жаңа баспана иелеріне тілектестігін білдірген Елбасы тәулігіне 80 тонна құрамажем өндіретін және 150 тонна күріш өңдейтін зауыттың жұмысын көрді. Зауытта 250-ге жуық адам жұмыс істейді. Кәсіпорында шикізат және дайын өнімдер сақтайтын қоймалар, автотаразы мен зертхана, қалталау цехы, ұн тарту диірмені мен макарон шығару өндірістері бар. Аталған өндірістерден шығатын дәнді дақыл қалдықтары құрамажем шығаруға пайдаланылады.
Жыл сайын облыс көлемінде мал санының көбеюі өз кезегінде құрамажем зауытының қажеттілігін арттыруда. Кәсіпорын басшысы Бақдәулет Мақашев бұл жұмыстардың әрі қарай жалғасатынын айта келе, келешекте ұн шығару зауытын және макарон фабрикасын іске қосуды жоспарлап отырғанын жеткізді. Қазіргі таңда оған қажетті барлық ғимарат салынып қойған. Ал құрамажем шығаратын зауыт жобасының құны – 375,9 миллион теңге. Зауыт мемлекеттік және жеке әріптестік негізінде жұмыс істейді. Атап айтқанда, «Байқоңыр» әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясының» үлесі 49 пайыз болса, қалғаны «Жан-Арай Жем» ЖШС-нің өз үлесінде. Өндіріс ошағына «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы арқылы инфрақұрылым тегін жеткізіп берілген.
Кәсіпорынға қажетті шикізатты, яғни күріш, бидай, жүгері және күнбағысты жергілікті шаруашылықтар өсіреді. Дәлірек айтсақ, «Жан-Арай Жем» зауыты қазір облыстағы бірқатар шаруа қожалықтарымен бірлесіп жұмыс жасауда. Олардың қатарында Жаңақорған ауданындағы «Түгіскен ТШ» ЖШС, Сырдария ауданындағы «Қызылдиқан» шаруа қожалығы, Қармақшы ауданындағы «Достық Жер МК» ЖШС бар. Зауыт тәулігіне – 80, жылына 30 000 тонна құрамажем өндіруге қауқарлы. Жем зауытының өнімі сапалы, техникалары заманға сай. Кәсіпорын құрамажемді неміс технологиясы бойынша өндіреді. Яғни, зауыттың қондырғылары дәнді дақылдар өңдейтін жабдықтар шығаруда әлемдегі алдыңғы қатарлы германиялық «Петкус» компаниясында дайындалған.
– Біз бұған дейін білім беру, денсаулық сақтау салаларын дамытуға баса назар аудардық. «100 аурухана, 100 мектеп» бағдарламасы шеңберінде халыққа қажетті әлеуметтік нысандарды салдық. Ал бүгінгідей дағдарыс заманында ауыл шаруашылығы саласын дамытуды қолға алғанымыз жөн. Халқымыздың саны жыл сайын артып келеді. Соған сәйкес, азық-түлік қажеттілігі де өседі. Осы себепті ауыл шаруашылығы саласына заманауи технологияларды енгізіп, оның сапасына мән беріп, бәсекелестікке қабілеттілігін арттыруымыз керек. Ауыл шаруашылығы саласы дағдарыс кезеңінде біздің экономикамыздың локомотиві болып қала бермек,– деді Нұрсұлтан Әбішұлы.
Елбасы Сыр еліне жасаған жұмыс сапарының алғашқы күнінде облыстық мекемелер үйіне де барды. Былтыр пайдалануға берілген мекемелер үйіне аймақтағы барлық басқармалар топтастырылған. Сонымен қатар, мұнда облыстық Ахуалдық орталық та орналасқан. Мемлекет басшысы Амстердамда өткен аудиовизуалдық инновациялар көрмесінде «InAVation Awards» сыйлығының жеңімпазы атанған орталықтың жұмысымен де танысты. Орталық қызметі былтырғы маусым айынан бастап жүзеге асып келеді.
Жобаның мақсаты – Қызылорда облысы әкімдігі қызметінің тиімділігін заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологиялар арқылы арттыру. Атап айтқанда, Ахуалдық орталық макроэкономикалық көрсеткіштерді болжамдау, әлеуметтік-экономикалық даму барысын мониторингтеу, талдау және болжау, қауіпсіздікті бағалау және экономика, қаржы, демография, өнеркәсіп, ақпарат, тағы басқа да салалардағы тәуекелдерді басқару, қоғамдық-саяси ахуалды талдау жұмыстарымен айналысады. Сондай-ақ, бұл орталық шешімдерді орындаушыға жеткізіп, оның орындалу барысын да қадағалайды. Ахуалдық орталықта арнайы әзірленген бағдарлама бойынша оқыған 21 техникалық маман мен сарапшы жұмыс істейді.
Елбасы сапарының бірінші күні осылай түйінделді.
Ержан БАЙТІЛЕС,
«Егемен Қазақстан».
Суреттерді түсіргендер
С.БОНДАРЕНКО, Б.ОТАРБАЕВ.
