1 қыркүйек — Білім күні

Келешек кепілі – кемел білім М.Өтемісұлы атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетін биыл үздік бітірген Жадыра Жұмағалиева өз жүрек қалауымен сол облыстың Зеленов ауданындағы Переметное ауылына, Қасым Аманжолов атындағы мектепке келіп, алғашқы сабағын өткізуге әзірлік үстінде. Суретті түсірген Рафхат ХАЛЕЛОВ. Ауылға келіп ажарым ашылды Еліміздің ертеңі – біз­дер­дің, яғни жастардың қолында екені белгілі. Кемел келешек иесі біздер бүгінде қоғамның жетекші күшіне айналып келеміз. Ел­басы­мыз­дың сарабдал саяса­тының ар­қасында мемлекетіміз жас­тарға қамқор қолдарын созумен келеді. “Нұр Отан” ХДП-ның “Жас Отан” жастар қанаты­ның І съе­зін­де жастар мен жас көшбас­шы­ларға, жоға­ры оқу орнының тү­лек­тері мен бола­шақ кәсіп иелеріне, оның ішінде ауыл жастары өкіл­де­ріне бағытталған бағ­дар­лама­лар мен жобалар әзірлеу тап­сырылған болатын. Сондай-ақ Елба­сы­мыз, “Нұр Отан” ХДП-ның төр­аға­сы Н.Ә.На­зар­баев ауыл жастарының кемел келешегіне бағытталған “Ауыл жастары” жалпы­ха­лықтық бастамасы мен жоғары оқу орнын бітіруші тү­лек­терге бағытталған “Дипломмен ауыл­ға” атты жо­ба­ларды жү­зеге асыруды тап­сырған еді. Соны жас мамандар қолдап, ауылға бетбұрыс жасау­дамыз. Еліміздің еңсесін тіктейтін болашақ ұрпақты тәрбиелеу – мұғалімдерге жүк­телер зор міндет. Осы міндет үде­сі­нен көріну үшін мен өткен жылы Тараз қала­сын­дағы М.Х.Ду­лати атын­дағы мем­ле­кеттік университеттің сәндік қол­дан­балы және көркемдеу өндірісі бойынша кәсіптік білім пе­дагогы мамандығын алып, ауыл­ға атба­сын бұрдым. Яғни, Қармақшы ау­данына қарасты Жосалы кентін­дегі №250 орта мектептің техноло­гия пәнінің мұғалімі болып қыз­мет істеп, жастарға сапалы білім, саналы тәрбие беруде бар­лық күш-жігерімді жұмсау­дамын. Елбасымыздың тікелей ықпа­лымен “Дипломмен — ауыл­ға!” барған жас маман­дарға барынша жағдай жасалу­да. Шынымды айт­сам, мен қа­лай ауылға бардым, со­лай қам­қорлық құшағына кенел­дім. Егер нақтылай айтар болсам, 90700 теңге көлемінде біржолғы жәрдемақы қолыма тисе, 890,0 мың теңге тұратын 4 бөлмелі тұрғын үйге иелік ету үшін бюд­жеттен 15 жыл мерзімге 0,01 пайыз көлемінде несие алдым. Сондай-ақ ауыл­да қызмет етуімнің арқасында қалалардағы әлеуметтік сала­ларда қызмет ететін маман­дар­мен са­лыс­тырғанда 25 пайызға жоғарыла­тыл­ған жалақы ала­мын. Ауылға келген жас ма­ман­дарға мұнан артық қандай көмек қажет. Міне, жаңа оқу жылы да бас­­талды. Менің пайым­дау­ым­ша, қа­зіргі ұрпақ тәрбиесіндегі ең өзекті мәселе – жастардың бойына адам­гершілік қасиет­те­рін егу арқылы ізгілікке, инабаттылыққа, парасат­ты­лыққа тәрбиелеу, жан-жақты білім беру. Сондықтан да осындай асқаралы міндеттерді жүзеге асы­руда біздерге, ұстаз­дар қауымына, жүктелер жүк те жеңіл емес екендігін сезі­немін. Ауыл жастарын еңселі еліміздің ертеңгі тірегі етіп тәрбиелеп шығу үшін өз әріп­тес­терімді “Дипломмен — ауыл­ға!” ша­қырамын. Иә, ауылға келіп ажарым ашылды. Гауһар ӘЛИЕВА, №250 мектеп мұғалімі. Қызылорда облысы, Қармақшы ауданы, Жосалы кенті. Білім беру жүйесіндегі серпінді жобалар мен жаңа мүмкіндіктер Бүгінгі таңда елімізде стратегиялық бағыттар белгіленіп, 2020 жылға қарай білім­ді ел, саналы экономика және жоғары білікті жұмысшы күшін қалыптастыру межесі көзделіп отыр. Яғни, білім беру ісін дамыту еліміздің келешектегі гүлденуінің басты кілті, тұғырнамасы болуы тиіс. Бұл үшін білім беруді түбегейлі түрде жетілдіру қажет, демек, білімге салынатын қаржының мөлшерлі және тұрақты түрде көбеюі дегеніміз – білім беру сапасының артуы болып шығады. Білім тек экономикалық жағынан тиімді ғана болып қоймай, әлеуметтік тұрғыдан да пайда әкеледі. Қазақстан Республикасындағы білім беру саласын жетілдіру мен дамыту Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың білім саласын жан-жақты қолдауы мен адам капиталын дамытудың маңыздылығы мен қажеттілігін жете түсінуі нәтижесінде қолға алынуда. Оған дәлел білім беру саласының “Қазақстан–2030” Стратегиялық даму жоспарының басым бағыттары болып белгіленуінде. Жаңа міндеттерді шешу үшін бірқатар нормативтік құжаттар мен бағдарлама­лар­дың қабылдануы қажет екені аян. Олардың бастылары – Қазақстан Республикасының “Білім туралы” заңы, “Стратегия–2020” даму жоспары, Қазақстан Республикасында техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың 2008-2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, 2007-2011 жылдарға арналған “Қазақстан балалары” бағдарламасы, білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының жобасы, т.б. Елдің даму үдерісінде адами құндылық­тар­дың өркендеуі стратегиялық маңызды мақсат болып саналады. Қазақстандағы қазіргі білім беру жүйесінің көркеюі адам капиталының рөлін бағалауға, тең білім алу мүмкіндіктерін туғызуға, жоғары білім беру стандарттарына қол жеткізуге көңіл бөле отырып жүргізуді қарастырады. Осы орайда Елбасының “Болашақ” бағдарламасы адам капиталын дамытуға зор үлес қосқан жобалардың бірегейі болып табылады. Еліміз бүгінгі таңда білім саласына және адам мен бала құқығын қорғауға қатысты негізгі халықаралық құжаттарға қатысушы елдер санатында. Олар: “Адам құқығы тура­лы” декларация, Бала құқығы туралы кон­вен­ция, Адамның экономикалық, әлеумет­тік және мәдени құқығы жөніндегі Халық­аралық декларация. Қазақстан “Жалпыға білім беру” бүкіләлемдік форумдарының ұсынымдарын қолдау және жүзеге асыру мақсатында “Жалпыға білім беру” ұлттық іс-қимыл жоспарын қабылдады. Қазақстанның әлемдік білім кеңістігіне жол ашуына 2010 жылдан бастап еліміздің Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақ­тастық ұйымына жетекшілік етуі де зор мүмкіндік туғызып отырған басты фактор. Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму бағдарламасы баяндамасына сәйкес, еліміз 2009 жылы адами дамуы индексі бойынша 182 елдің арасында 82 орынға тұрақтап, адам дамуы жөніндегі жоғары деңгейлі елдер қатарынан көріне білді. Аталған ұйымның дерегі бойынша Қазақстандағы сауаттылық халықтың 99,6 пайызын құрайды. Бұл өте жоғары көрсеткіш. Соңғы үш жылда білім беру жүйесіндегі талдау барысы көрсетіп отырғандай отан­дық білім беру жүйесінің қызметі, оны ре­сурс­тық тұрғыдан қамтамасыз ету, білім беру үдерісін ұйымдастыру және іске асыру бағытында әлеуметтік-экономикалық жағдай тудыру деңгейі бойынша бірқатар нәтижелерге қол жеткізілді. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру нәтижесінде барлық деңгейлі білім беру ұйымдарының материалдық базалары нығайтылды. 2009-2010 оқу жылы елімізде 7801 мек­теп жұмыс істесе, онда 2 млн 491 оқушы бі­лім нәрімен сусындады. 1991-2006 жыл­дары республикалық бюджет есебінен барлығы 133 мектептің қабырғасы қаланған болса, 2007-2011 жылдары 245 білім ошағы салынып, пайдалануға берілуде. Бүгінгі күні білім беру саласын арт­тыру­дың басты тетігі, білім жүйесін ақпараттан­ды­ру екені аян. Заман талабына сай орта, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары компьютерлік сыныптармен жаб­дықталды. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, 1 компьютерге 18 оқушыдан келеді. 2001 жылы ғаламтор желісіне мектептердің 23 пайызы ғана қосылған болса, үстіміздегі жылы бұл көрсеткіш 98 пайызға жетіп отыр. Кең жолақты интернетке 34 мектеп қосылған. “Он-лайн жүйесімен оқыту” жобасы аясында 2007 оқу жылынан бері интерактивті құралдар енгізіле бастады. Қазір еліміздегі 3385 мектепте интерактивті кабинеттер жұмыс істеп тұр. Қолда бар мәліметтерге сүйенер болсақ, еліміздегі білім сапасы жылдан жылға көтеріліп келеді. Оған ҰБТ нәтижесі, халықаралық олимпиада жеңімпаздарының саны дәлел болады. 2009 жылғы жаппай білім беру мони­торингі бойынша ЮНЕСКО-ның арнайы баяндамасында көрсетілгендей баршаға арналған білім беруді дамыту индексі бой­ын­ша Қазақстан Республикасы 129 елдің арасында 1-орынға қол жеткізді. Бұл көр­сет­кіш білім беру саласы бойынша атқары­лып жатқан іс-шаралар мен қыруар ең­бек­тің жемісі десек, артық айтқандық емес. ТІМSS – 2007 зерттеуінің қорытындысы бой­ынша республика мектеп оқушы­лары­ның математика пәні бойынша көрсеткен нәтижесі – 5 орын. Халықаралық стандарт бойынша елдің білім саласындағы деңгейін анықтау негізінен математика пәні бойын­ша жүргізілетінін ескерсек, білім саласын­дағы оң өзгерістер өзінің жемісін күннен күнге көрсетіп келеді. Елдің үмітін үкілеп отырған жас жеткіншектер тек математика пәнін ғана емес, сондай-ақ жаратылыстану пәндерінен де өте жоғары көрсеткішке қол жеткізіп, әлемде 11 орынға тұрақтады. Ха­лық­аралық салыстырмалы зерттеулердің нә­тижелері көрсеткендей, қазақстандық оқу­шылар математика мен жаратылыстану пәнінен айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізді. Бұл Қазақстан тарихы, қазақ тілі мен әдебиеті, шетел тілдері, т.б. гумани­тар­лық бағыттағы пәндерді де өз деңгейінде меңгергенін дәлелдесе керек. Нәтижесінде мұндай интеллектуалдық сайыстарды қазақ жерінде де өткізу мәр­те­бесіне қол жеткізілді. ТМД елдері арасында алғаш рет халықаралық математикалық олимпиаданың біздің елімізде ұйымдасты­рылуы халықаралық олимпиадалық коми­тет­тің жас қазақстандық математиктердің жетістігін мойындағандығы деп бағалауға болады. Білім сайысы 2010 жылғы 6-12 шілде аралығында “Балдәурен” Республи­ка­лық оқу-сауықтыру орталығында өткізілді. Оның жұмысына әлемнің 100-ден астам елінен командалар қатысты. Жалпыкомандалық есепте қазақстандықтар 5-ші орынға ие болды. Дарынды балаларымыз 3 алтын, 2 күміс медальға және 1 мақтау грамотасына қол жеткізді. Жалпы білім беретін пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жарыстарда жеңімпаздар саны өсіп келеді. Өткен оқу жылында математика, физика, химия және биология бойынша Прези­денттік олимпиада нәтижелі басталды, енді аталған білім сайысы жыл сайын ұйымдастырылатын болады. Еліміз дарынды балалардың ғылымға деген талабын ұдайы қолдап келеді. Мысалы, жас қазақстандықтар соңғы жылдары төмендегі халықаралық деңгейдегі сайыстарға қатысуға мүмкіндік алған: Халықаралық математикалық олимпиада, Балкан математикалық олимпиадасы, Батыс-Қытай математикалық олимпиадасы, “Математика және жобалау” халықаралық конкурсы, т.б. Халықаралық деңгейдегі осы іспетті жарыстарда Қазақстаннан барған талантты балалар 62 медальға ие болса, олардың 8 – алтын, 17 – күміс, 37 қола медаль болды. Мектеп түлектерінің Ұлттық бірыңғай тестілеу қорытындысы бойынша 2009 жылғы көрсеткен көрсеткіші – 74,9 балл болса, 2010 жылдың қорытындысы – 84,8 балға жетіп отыр. Республика бойынша мектеп бітірушілердің арасынан 35 оқушы өздерінің интеллектуалды деңгейін дәлелдеп, ең жоғары 125 балл жинады. 100 балдан жоғары нәтиже көрсеткен түлектер жалпы мектеп бітірушілердің 12 пайызын құрады. Бұл, әрине, мемлекеттің білім саласы бойынша жүргізіп отырған оң саясатының жемісі деп білеміз. Қазір республикада үш тілде қатар білім беретін 33 мектеп жұмыс істеуде. Оларда 3749 оқушы тіл ұстартуда. Мұнда математика, физика, информатика, химия, биология, география, экономика пәндері ағылшын тілінде оқытылады. Осындай серпінді жобалардың бірі Елбасы тапсырмасына сәйкес физика-математикалық және химия-биологиялық бағыттағы біріктірілген бағдарламаларды жүзеге асыратын “Назарбаев интеллек­туалды мектептер” желісі құрыла бастады. Қазірдің өзінде Астана, Көкшетау және Семей қалаларында 3 интеллектуалды мектеп жұмыс істейді. Білім берудің озық үлгісіне айналған аталған мектептерде 1 854 оқушы оқып жатыр. Республикамыздың барлық өңірлерінде жаңа қоғамға сай жаңа мектептер кезең-кезеңмен ашылатын болады. Осы 2010-2011 оқу жылының өзін­де интеллектуалды мектептер Астана, Талдықорған, Өскемен қалаларында іске қосылмақ. Техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың 2008-2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы іске асырылуда, бұған қоса аймақтық бағдарламалар қабыл­данды. Еліміздегі техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары да жылдан жылға артып келеді. Мысалы, 2007 жылға қарай мұн­дай білім беру ұйымдарының саны 830 болса, 2010 жылға қарай 882-ге артып, 52 колледж бен лицей іске қосылды. Ерте бастан жеткіншектерді әртүрлі қажетті мамандықтарға баулитын мұндай меке­ме­лер­де бүгінгі таңда 609 мың адам оқып жа­тыр. Бұл салаға бөлінген қаржы да еселеніп, оқу орындарының материалдық-техни­ка­лық базалары 1,4 млрд теңгеге жаңартылды. Бұл іске басшылық жасап отыратын Қазақстан Республикасы Үкіметі жанынан Техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту мен кадрлар даярлау жөнінде Ұлт­тық кеңес құрылып отыр. Ал, 2015 жылға қарай жұмыс берушілермен бірігіп халықаралық стандарттарға сай кәсіптік стандарт құжаттары жасалып, енгізілетін болады. Бұл шара ішкі және сыртқы еңбек нарығында танымал Ұлттық біліктілік жүйесінің негізі болып табылады. Тұлғаны тәрбиелеу мен әлеуметтендіру ісі де мектептердің тәлім-тәрбие беру үдерісіне жаңаша көзқараспен қарауды міндеттейді. Себебі мектепте ғана білімді, дені сау, ізгілік жолын бекем ұстанған тұлға келбеті қалыптасады. Сондықтан білім беру ұйымдары өзі орналасқан аудандар мен елді-мекендердегі мәдениеттің орталығы болып қалуы тиіс. Оқушыларға тәрбие беруде педагогикалық мәдениеттілікпен қа­тар, ата-аналардың жауапкершілігін де арт­тыру түйткілді мәселенің бірі болып отыр. Елбасының 2010 жылғы 17 тамызда “Сот жүйесі мен құқық қорғау қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралары туралы” Жарлығы шықты. Құжатта қарау­сыз, бақылаусыз, панасыз қалған балаларға шұғыл түрде психологиялық, әлеуметтік кө­мек көрсетіп, олардың өмірге бейімделуіне жағдай жасау шаралары қарастырылады. Мұндай жағдайға душар болған балаларды бейімдеу орталықтары ішкі істер жүйесінен білім беру саласына өтетін болады. Жас ұрпаққа мектепке дейінгі тәрбие беру мен оқыту Елбасының тікелей бақылауындағы өзекті мәселелердің бірі болып отыр. Осы істі оңалту мақсатында “Балаларды мектепке дейінгі тәрбие және оқытумен қамтамасыз ету жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған “Балапан” бағ­дар­ламасы” қабылданды. Бұл жоба бойынша балаларды мектепке дейінгі мекемелермен қамту 5 кезең арқылы сатылай жүргізіліп, 2014 жылға қарай бүлдіршіндердің 70 пайызын қамту жоспарланып отыр. Бүгінгі күні елімізде 4972 мектепке дейінгі ұйым жұмыс істеуде, олардың 2003-і балабақша. Мектеп жанынан ашылған шағын орталық­тар мен балабақшаларда 373 160 тәрбие­лену­ші қамтылған, олар мектепке дейінгі балалар санының 38,7 пайызын құрайды. 2007-2009 жылдар кезеңінде 142,1 мың орындық 2557 мектепке дейінгі ұйым ашыл­ды, оның ішінде 75 орындық 612 балабақша қызмет етуде. Елбасының тапсырмасы бойынша Білім және ғылым министрлігі мектепке дейінгі ұйымдардың желісін кеңейту бойынша бірқатар шаралар белгіледі. Айталық: - 2009-2015 жылдары мемлекеттік және жекеменшік инвестиция есебінен іске қосылатын нысандардың кестесі жасалды; - “Жол картасы” аясында күрделі жөн­деуге жататын балабақшалар тізімі анықталды; - шағын орталықтар мен балабақ­ша­ларды ашу ресімдері жеңілдетілді. “Алғашқы қадам” (1-3 жас), “Зерек бала” (3-5 жас), “Біз мектепке барамыз” (5-6 жас) атты баламалы оқу бағдарламалары бекітілді. Жалпы алғанда, білім беру саласына бөлініп отырған қаржы көлемі де жылдан жылға еселеніп артып отыр. Оған бөлінген бюджеттік қаржының өсуі мемлекеттік бюджеттің шығыс бөлігімен қатар, ішкі жалпы өнімде де байқалады. Нақты статис­ти­калық мәліметтерге сүйенер болсақ, 2008 жылмен салыстырғанда білім беруге бөлін­ген қаржы 9,5 пайызға (702 млрд. теңге) артып, ішкі жалпы өнімнің 3,7 пайызын құрады. Білім және ғылым саласында шетелдегі озық технологияларды отандық жүйеге енгізу мен тәжірибе алмасу бойынша 130-дан аса халықаралық келісімдер жасалды. 150-ден астам білім-ғылым ұйымдары шетелдік серіктестерімен тікелей байланыс орнатып отыр. Стратегиялық жоспарларға сәйкес, 2015 жылы 12 жылдық білім беру моделі бойынша “Бейіндік мектепке” қабылдау жүзеге асырылады. Әлемдік стандарттардың үдесінен шыққан осындай мектептердің алғашқы қарлығаштары 2017 жылы қанат қағады. Жаңа қоғам мұғалімі – жаңа талаптар­ды бойына сіңірген жан-жақты, жетілген маман болуы тиіс. Бұл үшін ұстаздар қауымы үнемі іздену, шығармашылық жұмыс үстінде жүрумен қатар, өздерінің кәсіби біліктілігін арттырып отыруы қажет. Білім кеңістігіндегі айтулы оқиғалардың бірі ретінде – ТМД елдері халыққа білім беру қызметкерінің 2010 жылы 26-27 сәуірде Астана қаласында өткен тұңғыш съезіне тоқталуға болады. Мұғалімдердің осынау келелі басқосуындағы өзекті мәселелер қатарында – білім саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту, білім беру үдерісін жетілдіру сияқты мәселелер көтерілді. Мұндай игі шаралар еліміздің тағы бір серпінді жобасы ретінде халықаралық қауымдастық тарапынан оң бағасын алды. Білім беру саласындағы болып жатқан жетістіктер мен жаңалықтар Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назар­баев­тың жете көңіл аударып, жан-жақты қолдау көрсетуі мен бастамалары арқасында жүзеге асып жатқанын ерекше атап айтқан жөн. Тәуелсіздікті баянды етуде білімнің маңыздылығын жете түсіну, экономикалық және қаржылық қиындықтарға қарамастан, осы салаға барынша ыждаһаттылықпен қолдау көрсету – асқан болжампаздықтың белгісі. Тіпті қазіргі дүниежүзінің барлық елдерінде белең алған экономикалық дағдарыс әсер етіп отырған жағдайдың өзінде Елбасы білім саласына берілген қаржыны үнемі назарда ұстау жөнінде Үкіметке тікелей тапсырма берумен келеді. Егеменді елімізді өркениетке бастар жолдың бастауы – мектеп десек, Ыбырай Алтынсарин анықтама беріп кеткендей, “Мектептің басты жүрегі – мұғалім”. Қо­ғам үшін мектеп – білім мен тәлім-тәр­бие­нің ұясы, келешектің тағдырлар тоғысы, ұрпақтар сабақтастығының тірі куәсі. Мұғалім қандай болса шәкірті де сондай болмақ. Биылғы жаңа оқу жылының, яғни Білім күнінің Ата Заңымыз – Қазақстан Республикасы Конституциясының 15 жылдығы және қасиетті Рамазан айымен тұспа-тұс келуін, елдігіміз бен иманды­лығымыздың ұштас келуі жақсылықтың нышаны деп білемін. Үшбиіктегі жаңа мектеп Оның ашылуына Олимпиада жұлдыздары қатысты Екі қабатты, әсем де са­па­лы, түрлі-түсті кірпіштен өріл­ген мектеп ауласы жергілікті тұрғындарға сыймай кеткен. Құлақтан кіріп, бойды бау­рай­тын Құрманғазының күйі өне-бойыңды шымырлатады. Ақ жаулықты әжелер шашу ша­шып қарсы алды. Үшбиік бол­ға­лы, мұнда шақырсаң да кел­тіре алмайтын мәртебелі қонақтарды көрмеген шығар. Несін айтасыз, мектептің ашылуына жиналғандардың қуанышында шек жоқ. Облыс әкімі Бердібек Са­пар­баев шалғайдағы ауылдағы білім ордасының ашылуына еліміздің абыройын асқақта­тып жүрген Олимпиада чем­пион­дары Жақсылық Үшкем­пі­ров пен Юрий Мельни­чен­коны, қазақтың біртуар азама­ты, КСРО-ның жеті дүркін, қос Олимпиаданың күміс және қола жүлдегері, ФИЛА-ның бюро мүшесі Дәулет Тұрлыхановты, әншілер Ме­деу Арынбаев пен Жеңіс Сей­доллаұлын ертіп келіпті. Үш­биікте Пар­ла­мент Мәжілісінің депутаты Нұртай Сабильянов құрметті қонақтар қатарына қосылды. Облыс әкімінің бастама­сы­мен өткен жылы дүниеге кел­ген “Туған жерге тағзым” ак­циясының бүгін де жалғасып, туған жерден түлеп ұшқан қайырымды жандар білім ордасына үлес­терін қосуда. Мектеп атын иеленген Ақтайлақ бидің мүсінін сыйға тартқан Жақсылық Алда­жа­ров, демеушілер Мұратай Иманжаппаров, Жайна Оспа­нова, Асқар Қасенғазин, Нұр­лан Молдыбаевтар жөні бөлек азаматтар. Нұрлан мектеп түлегі екен, осы жолы ұшқан ұясына  автокөлік сыйлапты. Облыс әкімі Бердібек Сапарбаев салтанатқа жина­л­ғандарды құттықтап, ақжарма тілегін жеткізді. – Құрметті Үшбиік ауы­лы­ның тұрғындары! Сіздерді бүгінгі жаңа мектептің ашы­луы­мен құттықтаймын. Білім ордасы Елбасы Н.Назар­баев­тың “100 мектеп, 100 ауру­хана” бағдарламасы бойынша небәрі екі жылдың ішінде мемлекеттің 434 миллион тең­гесіне салынды. Құрылысты сапалы етіп салып берген “Эльхон” құрылыс компания­сы­ның директоры Ұлықбек Тумашенов мырзаға алғысым­ды айтамын. Тек бұл емес, жақын күндерде Тарбағатай ауылының Көкжыра, Жәнті­кей, Үржар ауданының Кел­ді­мұрат, Күршім ауылдарында білім ордалары пайдалануға берілмек. Еліміз өсу-өркендеу үстінде, Елбасының атқарып жатқан істеріне бүкіл әлем жұртшылығы риза. Бүгінгі қуанышқа Жақсылық пен Юраны, Ер Дәулетті бірге ер­тіп келгендегі мақсат, осы білім ордасынан да  ел абы­ройын асқақтататын осындай  азаматтардың шығуын қа­ладым, деді әкім. Бұдан кейін Дәулет Тұр­лы­ханов, Нұртай Сабильянов Ю.Мельниченко, ауыл жұртын құттықтап, мектепті қысқа мер­зімде салғыздырып берген Елбасына, облыс әкіміне алғыстарын айтты. “Эльхон” құрылыс компа­ния­сының директоры Ұлық­бек Тумашенов символикалық кілтті мектеп директоры Ай­жан Самарханқызына тапсыр­ған соң, облыс әкімі Б.Са­пар­баев, аудан әкімі Темірбек Қа­сымжанов, Қазақстан спорты­ның жарық жұлдыздары Д.Тұр­лыханов, Ж.Үшкемпіров, Ю.Мельниченко лентаны киып, мектеп ішін аралап көр­ді. Мұндағы акті залы, ком­пьютерлік сынып, лаборато­рия­лар мен басқа да жаб­дықтар көздің жауын алады. Іші-сырты бірдей әдемі, едені айнадай жарқырап жатқан, үлкен спорт залы бар мектеп жиналғандарға ұнады. Оңдасын ЕЛУБАЙ, Шығыс Қазақстан облысы, Жарма ауданы. Қабілеттілік білімнен Елбасы Нұрсұлтан Назар­баевтың биылғы халыққа Жолдауында орта білім беруді та­бысты ұйымдастыру мәсе­лесін алдымызға қойғаны мә­лім. Білімді ұрпақтың қабілетті болатыны әлім-сақтан белгілі. Біз Президенттің осы Жол­дауындағы көрсетілген бағыт-бағдар бойынша жұмыс істеуге тиіспіз. Әр баланың терең білім алуымен қатар, тәрбиелі болып өсуі де ұстаз үшін сын деп білемін. Мен мемлекеттік мәртебеге ие болған қазақ тілі мен әде­биетін оқыту ісіне бүкіл са­на­лы өмірімді арнап келе жа­тырмын. Біздің қазақ тілінде оқытатын №119 мектеп-лицейі заман талабына сай білім мен саналы тәрбие беру жолында бір кісідей жұмыс атқарып келе жатыр. Соның кейбір нә­тижелеріне тоқталар болсақ, мұ­ғалім еңбегін, мектептің мәр­тебесін анықтайтын ұлт­тық бірыңғай тест тапсыру ке­зінде білім ұясы жыл сайын жоғары көрсеткішке қол жет­кізіп келеді. Мысалы, 2007-2009 оқу жылдарындағы білім сапасының көрсеткіші 77,3 балды құраса, биылғы нәти­жеміз 90, 93 балға көтерілді. Жаңа басталған оқу жылының қорытындысы бұдан да биік болады деген сенімдеміз. Се­бебі, өткен оқу жылы аяқтал­ғаннан бері кезең ішінде ұс­таз­дар қауымы алдағы оқу жы­лын қалай бастаймыз, қандай жұмыстарды атқарамыз, нен­дей істерге ұйытқы болып, ұйым­дастырамыз деген жоба-жоспарларын жаз бойы нақ­тылап, енді соны іс үстінде дәйектемек. Тек қана білім үй­ретіп қана қоймай, оқушы­ларға эстетикалық, ұлттық ба­ғыттағы құндылықтарды те­реңдете меңгерту мәселелерін де жалғастырып келеміз. Бұл бағыттағы жұмыстарымыз да нәтижесіз емес. Қалалық шығармашылық байқауларда оқу­шыларымыз “Менің Ота­ным – Қазақстан!” атты ән-би сайысында жүлдегер атан­ды. Сол секілді Абай, Шәкә­рім, Мұқағали оқуларына қатысып, 1-2 орындарды ие­ленсе, Т.Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық универ­ситеті жариялаған “Грантты ұтып ал!” байқауында биылғы бір түлегіміз алғашқы орыннан көрініп, оқуға қабылданды. Жалпы ұстаздар қауымы мен ата-аналардың басты мақсаты ұл мен қызға тиянақты білім бере отырып, білікті етіп шығару десек, бұл келешекте бәсекеге қабілетті жастардың қалыптасуына мол мүмкіндік береді. Нәзипа ЕГЕМБЕРДІ, №119 мектеп-лицейдің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің жоғары санатты мұғалімі. Алматы. Басты бағыт — сапа Облыстағы білім мекемелері білім берудің негізгі принциптерін жүзеге асыра отырып, білім мазмұнын жаңартуға, инновациялық үрдістердің дамуына, оқы­тудың жаңа технологияларын енгізуге ерекше назар аударуда. Өткен оқу жылында облыстағы 9 гимназия мен 16 мектеп-гимназия, 2 лицей, 1 мектеп-лицейде, 4 дарынды балаларға арналған білім мекемелерінде 20383 оқушы жан-жақты білім алса, 114 мектепте әр­түрлі пәндер тереңдетіліп оқытылып, 16 білім ме­ке­месінде түрлі эксперименттік жұмыстар ұйымдастырылды. Атқарылған нақты жұмыстар нәтижесінде облыс оқушыларының командасы жалпы білім беретін пән­дер бойынша 2010 жылғы мектеп оқушы­лары­ның республикалық пән олимпиадасында 2-республикалық ғылыми жарыста 3-жүлделі орындарды жеңіп алды. 2010 жылғы республикалық олимпиаданың қорытындысы бойынша облыс командасы “Ең үздік команда”, ал облыстық дарынды ер балаларға арнал­ған қазақ-түрік мектеп-интернаты “Ең үздік олим­пиада мектебі” атақтарын иеленді. Халықаралық, дүниежүзілік пәндер олимпиадасы мен ғылыми жарыстарда облыс оқушылары 2009 жылы 13 медальға ие болса, 2010 жылдың алғашқы 7 айында 11 медальды жеңіп алды. Өткен оқу жылында рейтинг бойынша облыстық “Дарын” мектеп-интернаты ТМД көлеміндегі 100 мектептің арасында Мәскеу қаласындағы өлкетану және балалар туризмі халықаралық академиясына қатысқан оқушы­лар­дың жалпы саны бойынша 11-орынды, белсенді қатысушылардың саны бойынша 6-орынды иеленді. 2009 жылдың желтоқсан айында өткен Президенттік олимпиаданың қо­рытынды кезеңінде дарынды ер балаларға ар­налған қазақ-тү­рік мектеп-интернатының оқу­шылары 2 алтын, 1 күміс медальмен марапат­талды. Міне, бұл қуанышты мысалдардан облыс ұстаздарының білім сапасын арттыруға бағытталған жұмыстарын көруге болады. Мектеп бітірушілерді ҰБТ-ға дайындаудың сапасын арттыру және мұғалімдерге әдістемелік көмек көрсету мақсатында оқу жылы бойына көшпелі курстар ұйымдастырылды. Өткен жылы математика, физика пәндерінен ең төмен көрсеткіш көрсеткен Байзақ, Жамбыл, Т.Рысқұлов атындағы аудандарда жұмыс істейтін мұғалімдер үшін 5 арнайы курс ұйымдастырылып, оған барлығы 83 математика, 41 физика пәнінің мұғалімдері қатысты. Сондай-ақ, Шу, Мойынқұм, Т.Рысқұлов атындағы, Жуалы аудан­дарын­дағы ҰБТ-да төмен көрсеткіш көрсеткен мек­теп­тердің мұғалімдері республикадағы 100 үздік мек­тептің тізіміне енген облыстық “Дарын”, дарынды ер балаларға арналған қазақ-түрік мектеп интернат­тары­ның және Тараз қаласындағы №8, 45 гимназиялардың пән мұғалімдерімен іс-тәжірибе алмасты. ҰБТ тапсыратын барлық мектеп бітірушілердің психологиялық дайындығын арттыру және ұлттық бірыңғай тестілеуге дайындығын тексеру мақсатында облыс көлеміндегі барлық ұлттық бірыңғай тестілеу өткізу пункттерінің арнайы бекітілген аудиторияла­рын­да сынама тестілеулер өткізілді. Облыстық білім басқармасы тарапынан жүргізілген осындай жұмыс­тардың нәтижесінде мектеп оқушыларының 2010 жылғы ұлттық бірыңғай тестілеудегі көрсеткіштері өткен жылмен салыстырғанда едәуір артты. Биылғы жылы жалпы білім беретін мектептерді 11106 оқушы аяқтаса, оның 7531-і ұлттық бірыңғай тестілеуге қатысты. Ұлттық бірыңғай тестілеудің қорытындысы бойынша 2009 жылы орташа балл 70,92 болса, 2010 жылы 76,16-ны құрады, яғни 5,24 балға өсті. Сөйтіп, өткен жылы облыс бойынша төмен көрсеткіштер көрсеткен мектептердің саны едәуір азайып отыр. Биыл “Алтын белгі” төсбелгісіне ұсынылған 167 оқушы өз білімдерін дәлелдеді. Ерекше үлгідегі аттестатқа ұсынылған оқушылардың үлесі де өткен жылмен салыстырғанда арта түсті. Біздің бағыт – білім сапасын арттыру. Ол үшін облыста барлық жағдай жасалған. Сондықтан білім сапасын одан әрі арттыру алдағы уақыттарда да облыстық білім басқармасының басты назарында болады деп сендіреміз. Сұлушаш ҚҰРМАНБЕКОВА,  Жамбыл облысы әкімдігі білім басқармасының бастығы. Жамбыл облысы. Балаларға базарлық Жаңа оқу жылы қарса­ңында ор­талық паркте биыл, міне осымен үшін­ші рет  “Мектепке жол” деген та­қы­рыппен арнайы акция өт­кізілді. Онда әдеттегідей қа­ладағы көп балалы және тұр­мысы төмен отбасыларына арнап жәрмеңке ұйымдасты­рылып, оқушылар киім­дері мен оқу құрал-жабдықтары ар­зан бағамен сатылды. Ал мұндай қолайлы мүмкіндікті қаладағы бес мыңнан астам отбасы иеленді. Мұның сыртында 40 ба­лаға қала кәсіпкерлері тара­пынан жал­пы құны 53 мың теңге тұратын базарлық ұсы­нылды. Оның ішінде оқушы формасы­нан бастап, оқушыға қажетті ұсақ-түйекке дейін бар. Дәулет СЕЙСЕНҰЛЫ, Семей.