Қару саудалаған қарақшыға араша сұрайды

Таиландтың апелляциялық сотының қару саудасымен ай­налысқан ресейлік кәсіпкер Виктор Бутты АҚШ-қа экс­тра­дициялау туралы қаулы қабылдауы біраз шу шығарды. Шуға, басқаны былай қойғанда, Ресейдің сыртқы істер министрі Сергей Лавровтың өзі қосылғаны біраз жайды аңғартады. Бұл жерде өзі­­нің азаматына ара түсіп отыр­ған Ресейдің қа­дамдарын да ар­тық көрмеуге бол­­­ғандай-ау. Сол орыстарда “бұл иттің ғана баласы ғой, бі­рақ біздің иттің ба­ласы” деген сөз бар. Виктор Бут – айтулы, әлемді шулатқан қылмыскер, сөйтсе де ол Ресейдің азаматы. Оны басқа елдің жа­залауына беріп қою Ре­сейге сын. Содан да олар, ми­нистрі бас болып, дүрлігіп жатыр. Жалпы, Виктор Бут деген кім? Оған айып тағылғанына талай болған. Айыптаушылардың ба­сын­да, АҚШ-ты және басқа да елдерді айтпағанда, Біріккен Ұлттар Ұйы­мы тұр. Ресейлік қару саудалаған қарақшы БҰҰ-ның эмбаргосына қарамай, Афри­кадағы біршама шиеленісті ай­маққа қару жет­кізген. Бұл ретте Ангола, Конго Демократиялық Республикасы, Либерия, Руанда, Сьерра-Леоне, Судан елдері аталады. Сондай-ақ Бельгия үкі­меті Виктор Буттың Ауған­стан­дағы “Талибан” мен “Әл-Каида” лаңкестеріне қару жеткізгені үшін айыптаған. Осыдан екі жыл бұрын Бут Таи­ландта ұсталған кезде Ресей ақпарат құралдары оның бұ­рынғы қылмыстарын атаған еді. Ал қазір оның бірін де айтпай, Буттың айыбы жоқ, оған саяси тұрғыда қысым жасалып жатыр деген жалаң сөзге көбірек жү­гінеді. Бұрын бұл кәсіпкердің біраз ұшақтары бар екені, ол түрлі заңсыз тапсырыстарды орындап оты­ратыны ай­тыл­ған. Енді Буттың Таиландта қалай ұсталғанына кел­сек, онда да біраз дүдәмал жайлар бар. Өзінің айту­ынша, ол ту­рис­тік сапармен кел­ген. Бірақ нақты мақсаты айқын емес. Сонда ол АҚШ арнаулы қызметінің то­рына түскен. Бут Колумбиядағы экстремистік FARC ұйымының өкілі ретінде кездескен адамға біраз “сырын” ашып қойған. Бұл кездесу, ондағы әңгіме таспаға жазып алынып, кейін дәлел ретінде пайдаланылып отыр. Ол экстремистік ұйымға 800 жер-әуе зымыранын, 5000 АК-47 авто­матын, миллион данадай оқ-дәрі, миналар, жарылғыш заттар, сондай-ақ тікұшақтар жеткізіп беруге уәде еткен. Таиландтың өзі де өте ың­­ғай­сыз жағдайда қалып отыр. Ал­ғашында оның соты да, үкіметі де Бутты ақтамақ ойда болғанға ұқсайды. Бірақ Ресейдің дегеніне көнуге АҚШ-тан аса алмай­тындай. Жалпы, БҰҰ-дан бастап, біраз халықаралық ұйымдар, елдер айыптап отырған қару саудасымен заңсыз айналысқан қылмыскерді ақтау да оңай емес. Бұл елде соңғы шешімді үкімет айтады, ол сот шешімін бұза алады. Бірақ Таиланд үкіметінің өзі ыңғайсыз жағ­дай­ға қалатын шешімге баруы қи­ын-ақ. Виктор Бут АҚШ-қа жеткі­зілетін болса, оның өмір-бақи түрмеге қамалу жазасына кесілуі әбден мүмкін.