Азиада жаршысы

“Егемен Қазақстанның” VІІ Қысқы Азия ойындарына арналған сәрсенбілік беті ЖАБЫҚ КОНЬКИ ТЕБУ СТАДИОНЫ Астанада Қысқы Азия ойындарына арналып салынып жатқан Есіл өзенінің сол жағалауындағы жабық коньки тебу стадионы – ТМД елдерінің ішінде теңдесі жоқ, бүкіл дүние жүзіндегі саусақпен санарлықтай ғана спорт ордаларының бірі. Қазір жер-жүзі бойынша мұндай қысқы спорт түрлеріне арналған стадиондар алтау ғана болса, елорда төрінде бой көтеріп жатқан алып аренаның солардың ішіндегі ең сәулеттісі де, дәулеттісі де болатыны сөзсіз. Өйткені, оның еңсесі, биіктігін айтпағанда, төрт блоктан тұратын, қазіргі заман талаптарына сай үш қабатты жабық мұз айды­ны, жеті қабатты қонақ үйі, бес қабатты фит­нес-орталығы мен үш қабатты әкімшілік ғима­ра­ты болса, көрермендерге арналған 8711 орны бар. Жақында стадионның салыну барысы, оның ойындарға дайындығы жөнінде мәлімет алу үшін алып кешенге барғанымызда, құрылыстың бас мердігері – түркиялық “Сембол – Улусларарасы” компаниясының басшыларынан өз ісінің білгірі, өзі бірнеше жылдан бері осы жұмыспен айналысып келе жатқан аталмыш фирманың сәулетшісі Алпар Тунамен кездесіп, одан бізді қызықтырған сұрақтарға жауап беруін өтінген едік. – Өзіңіз сәулетшісіз ғой, сізге қалай, стадионның жобасы ұнады ма? – Стадионның жобасын біз жасаған жоқпыз. Оны жергілікті ма­мандар жасаған. Жобасы жақсы, қазіргі заман талабына сай келеді. Жалпы, қай іс болсын жобадан басталады ғой. Құрылыстың жобасы жақсы, тартымды болса, жұмыс тез, ешқандай қиындықсыз жүреді. – Сіздер құрылысты 2007 жылы бастадыңыздар ғой. Құрылысты кезең-кезеңге бөліп жүргізіп жатырсыздар ма? – Иә, құрылыстағы жұмыс ке­зеңге бөлініп жүргізіліп жатыр. Бі­рақ, жұмыс кезінде біраз қаржылық жағынан, ауа райының қолайсыз­дығынан кедергілер болғанын айту керек. – Жұмысты алдымен неден бастадыңыздар? – Жобаның құжаттарын рет­тедік, содан кейін қазығын қақтық. – Иә, ол түсінікті ғой. Сізден сұрайын дегенім, өзіңіз жақсы білесіз ғой, бізде мұндай стадион ешқашан салынбаған. Бұл спорт ордасы елімізде ғана емес, ТМД-да теңдесі жоқ стадион болып отыр емес пе. Қазығын қаққаннан кейін стадион бірден салынбаған шығар... – Білесіз бе, қысқы спорт түр­леріне стадион салу оңай шаруа емес. Әр нәрсеге ұқыпты болу керек. Ең алдымен біз оның ішкі жұмыс­тарымен бірге, сыртқы жағын да сала бастадық. Бәрін бір-бірінен қал­дырмай салу керек болды. Жа­ңағы айтқаныңыз дұрыс, мұндай Астанадағы сияқты коньки тебу стадионы Қазақстанға көршілес елдерде жоқ. Дүние жүзінде мұндай стадион саусақпен санарлық. Сон­дықтан біз оны салуды қолға ал­ғанда мойнымызға жүктелген жа­уап­кершілікті жақсы сезіндік. Жал­пы, бұл стадионды біз коньки тебу үшін ғана емес, ең бастысы, мұнда  әлем­дік рекордтар жасау, оған болашақта барлық елдер таңдай қағып қарау, осы жерде көптеген халықаралық жарыстар мен тур­нир­лер өткізу үшін салып жатырмыз. Біздің басты мақсатымыз – ертең көп­шілік осы адамдар Қазақстанға кон­ьки тебу стадионын салып, қол­таңбасын қалдырып кетті деп айта жүретіндей деңгейде жұмыс істеу. – Дегенмен, стадионды мер­зі­мін­де бітіреміз деп Астананың қысында қиналған кездеріңіз болды ма? – Біз 40 градус аязда да жұмыс істедік. Жергілікті мамандар, шет­елдік қызметкерлер осының бәріне шыдады. Сонда да құрылысты тоқ­татқан жоқпыз. Бірақ, шынын айту керек, қыста сылау, әктеу сияқты жұмыстарда қиындық болды. Иә, 2007-2009 жылдары құрылыс баяу жүрді. Ол енді қаржы мәсе­ле­сіне байланысты болды. Осы мәселе ше­шілгеннен кейін, 2009 жылы құ­ры­лыстың тамырына қайта қан жүгірді десе болады. – Құрылыстың қай тұсында қиындықтар кездесті? – Жобалау құжаттары толық жасалмаған екен. Сосын, жаңа айт­қанымдай, қаржы уақытымен беріл­меген кездер кездесті. Ал жұмыс ке­зең-кезеңге бөлінген соң айтар­лық­тай қиындық туындаған жоқ. – Стадионның қауіпсіздігі қаншалықты ескерілген? – Бұл стадионның өзі техно­логиялық нысан. Сондықтан оның ең басты маңызды жері – қауіп­сіздігі. Бұл мәселемен негізінен ста­дионның қауіпсіздігіне жауап бе­ре­тін голландиялық мамандар айна­лы­сады. Ал біз болсақ, тек құрылыстың бас мердігеріміз. – Құрылыста неше адам жұмыс істеп жатыр? – 910 адам. – Қалалық құрылыс басқармасы сіздерге қандай талап қойып отыр? – Басты талабы – құрылысты Азиада қарсаңында бітіру. Біздің ойымызша, ол осы жылдың соңында бітеді. Өйткені, стадионның өзі өте күрделі нысан. Ол бірнеше блокқа бөлініп салынуда. Мәселен, ең үлкен “А” блогында жабық мұз айдыны болады. Оның аумағы – 35 970 шар­­шы метр. Мұнда көрермендердің кіріп-шығу есігі, санузел, спорт­шы­ларға арналған орындар, медицина­лық-тәрбиелеу орталығы, төрешілер бөлімдері, БАҚ өкілдеріне, касса, техникалық жабдықтар, мұзды алмастыру көліктеріне арналған орындар болады. Екінші қабатында трибунаға баратын есіктер, баспасөз мәслихаты өтетін зал, үшінші қабаты көрермендердің қауіпті жағдай бол­ған­да сыртқа шығатын қосалқы есік­терге, асханасы бар банкеттік залға, диспетчерлік орталыққа, VІP ложасы мен техникалық орындарға арналған. “Б” блогының бірінші қабатында қонақ үй, мұз айдынына кіретін вестибюль болады. Қонақ үйде әкім­шілік, тіркелу орны, брондау бюросы, заттар сақтау бөлмелері, байланыс, вестибюль бөлмелері салынады. Қонақ үйде 44 нөмір болады және ол тек спортшыларға арналады. “В” блогында фитнес-орталық орналасады. Онда киім ауыстыру бөлмесі, дәмхана, екі баскетбол алаңына арналған спорт зал, кар­дио­тренажер, аэробика, йога, пилатеса және басқа да залдар болады. Сон­дай-ақ, онда косметология бөлмесі ашылады. Ал “Г” блогы стадионның әкімшілік және инженерлік-тех­ни­калық қызметіне арналады. Жалпы, мұнда спорттық жарыстармен бірге жаттығулар өткізуге де жағдай жа­салады. Мәселен, айдынның 400 метрлік жолы коньки тебу жарысына арналып салынуда. Сонымен бірге, онда шорт-трек, хоккей, керлинг, мәнерлеп сырғанау жарыстарын өткізуге болады. – Стадион қазір неше пайызға дайын? 80 пайызға. Әктеу-сырлау сияқты аз ғана жұмыстары қалды. Мұз айдыны қараша айында са­лынады, одан кейін ол тағы да қайта жасалады. Сөйтіп, екі рет сынақтан өткен соң желтоқсан айында пайда­лануға беріледі. Қысқасы, осы кезде стадионға тағы келіп, оның Азиадаға дайындығын көрулеріңізге болады. * * * КҮН САЙЫН ЖАҢА ҰСЫНЫС, ЖАҢА ТІЛЕКТЕР Осы күндері қысқы Азия ойындарына байла­­нысты спорт басшылары жиі кездесіп, жарысқа дайындық мәселелерін талқылауда. Жуырда сондай жиындардың бірі Туризм және спорт министрлігінде өтті. Онда Азиадаға неше елден өтініш келіп түскені және жарысқа қатысатын Қазақстан спортшыларының саны белгілі болды. “2011 жылғы VІІ қысқы Азия ойындарын ұйымдас­тыру комитетінің атқарушы дирекциясы” АҚ-тың президенті Анатөлі Құлназаровтың айтуын­ша, Азиадаға ең көп қатысатын спортшылар біздің елден болады. Барлығы – 167 спортшы. Ал Қы­тай­дан жарысқа 140-тан астам спортшы келеді деп күтілуде. Сонымен бірге, ол қазір қысқы ойындарға қатысуға 24 мемлекеттен өтініш келіп түскенін, тап­сырыс беру мерзімі 1 қараша күні аяқталатынын ай­та келіп, жалпы Азиаданы 350 мың жанкүйер тама­шалайтын болса, шет елден Қазақстанға 10 мыңнан астам туристің келуі күтіліп отырғанын жеткізді. Екінші жиын Алматыда VІІ Қысқы Азия ойын­дарының әнұранына байқау жариялау мәселесіне арналды. Мұнда қай тілде жазылған әнұран жеңім­паз деп танылса, Азиаданың ашылу және жабылу салтанаттарында ол сол тілде шырқа­ла­тыны белгілі болды. Жиында байқауды ұйымдасты­рушылар жарыстың әнұраны халық пен спортшы­лардың ру­­хын оятатын болуына, жаттауға жеңіл және спорт­тық үлгіде жазылуы тиіс екеніне назар аударыла­тынын айтты. Дегенмен, “2011 жылғы VІІ Қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитетінің атқару­шы дирекциясы” АҚ-тың вице-пре­зиденті Евгений Никитинский жеңімпазды анық­тау кезінде басым­дық мемлекеттік тілде жа­зыл­ған әнұранға берілетінін жасырмады. “Сондықтан, ­­– деді ол, – қазақ тілді ақ­ындар мен композиторлар байқауда барын салулары тиіс”. Осы басқосуда байқаудың қазылар төрағасы болып аталмыш дирекцияның президенті Анатөлі Құлназаров, оның орынбасары болып белгілі әнші әрі композитор Жеңіс Сейдоллаұлы, қазылар құ­рамына Қыдырәлі Болман сияқты тағы алты әнші, композиторлардың кіргені жария етілді. Сөйтіп, байқауды ұйымдастырушылар комитетінің мүше­лігіне барлығы 9 маман еніп отыр. Олар өздеріне түс­­кен ұсыныстарды 1 қазанға дейін қабылдайды. Ал 7 қазан күні оның қорытындысы шығарылады. Сол күні Алматыда үлкен гала-концерт өтіп, ашық дауысқа са­­лудың нәтижесінде Азиаданың әнұраны анықталады. Жиында байқаудың ережелерімен таныстырған Қыдырәлі Болман музыкалық шығарманың ұзақ­тығы бес минөттен аспауы керектігін және әнді бір бөлек, мәтінді бір бөлек жазамын деушілерге мүм­кін­дік берілетінін жеткізді. Сөз орайында айта кет­сек, мұның алдында Азиаданың әнұраны болып әнші Ерболат Құдайбергеновтің “Мен қазақпын” әні қарастырылған болатын. Бірақ, Азиаданы ұйымдастырушылар кеңесе келіп, әнұранның спорт­тық принциптерге сай болуы керектігін ескеріп, Азиа­да­ның әнұранына байқау жариялау жөнінде шешім қабылдаған екен. Байқаудың жеңімпазына 1 млн. теңге көлемінде сыйақы беру мәселесі де сол кезде шешіліпті. Келесі жиын “2011 жылғы VІІ Қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру жөніндегі комитеттің ат­қарушы дирекциясы” АҚ пен “Қазақтелеком” ААҚ GSM “Қазақстан” ЖШС арасындағы ынтымақ­тас­тық туралы келісім хаттамасына қол қою мәселесіне арналды. Осы жиында, келісімге сәйкес, K Cell ком­паниясына “Азиада-2011” ұялы байланыс операторы мәртебесі берілді. Қазіргі күні “2011 жылғы VІІ Қысқы Азия ойын­дарын ұйымдастыру комитетінің атқарушы дирек­циясы” АҚ-тың мәліметтеріне қарағанда, GSM Қазақстан/K Cell Азиада үшін байланыс желісін әзірлеумен айналысуда. Мәселен, Астана мен Алма­­ты­да спорт нысандары мен қонақ үйлерден, ойын­дар кезінде пайдалануға берілетін басқа да жерлерден сынақтан өткізу және сол жерлерге қосымша жаб­дықтар орнату жұмыстарын жүргізуде. GSM Қазақ­стан/K Cell-дің бас қаржы директоры Толга Көк­түріктің айтуынша, жарыс­тың ресми ұялы байланыс операторы болу компа­ния үшін зор мәртебе, үлкен жауапкершілік. Сон­дықтан компания Азияда кезінде тұтынушыларды сапалы ұялы байланыспен қамтамасыз ету үшін бәрін жасамақ. Сонымен бірге, Т.Көктүрік Азиада кезінде өз абоненттеріне қызықты ақпарат алу үшін қосымша қызмет түрлерін ұсына­тындарын айтты. Осы жиында белгілі болған тағы бір жаңалық, компания ойындарға қатысушылар мен қонақ­тарды сапалы ұялы байланыспен және мобильді интер­нетпен қамтамасыз ету үшін қосымша ба­залық стансалар орнататын болады. Ол үшін, әрине, қосымша техникалық персонал жұмысқа тартылады. * * * МЕЙМАНДАР ҮШІН – КӘДЕСЫЙЛАР Астанада Есіл өзенінің сол жағалауындағы “Сарыарқа” ойын-сауық орталығында ашылған Қысқы Азия ойындарының кәдесыйлық өнімдеріне арналған ресми павильон астаналықтар мен қала қонақтарына, жарысқа қатысушылар мен шет ел туристеріне төмендегі өнімдерді ұсынатын болады. Туризм және спорт министрлігі Спорт істері жөніндегі коми­те­тінің төрағасы Елсияр Қанағатовтың айтуынша, павильон алдағы кез­де басқа да кәдесыйлар, яғни сувенирлермен толықты­рылады. Со­нымен бірге, “Сарыарқа” ОСО-дағы кинотеатрда ағылшын тілінде фильмдер көрсетіліп, “Мәдени Азиада” жобасының аясындағы бұқаралық іс-шараларды тамашалау үшін осы жерден арнайы автобустар ұйымдастырылады. * * * АҚЖОЛТАЙ! Азиадада Қазақстан делегациясы мүшелерінің әрқайсысы 2,5 мың долларға киінеді. Киімдердің үлгісін жасап, тігумен жапондық “Мизуна” фирмасы айналысуда. Ки­ім­дерге тапсырыс беріліп қойылған. Олар қара-көк түсті болады. “2010 жылғы VІІ Қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитетінің атқарушы дирек­ция­сы” АҚ-тың мәліметтеріне қарағанда, әкімдік тарапынан қызмет көрсететін адамдар, “Мәдени Азиада” жобасына қатысушылар мен жарыстың алауын ұстап жүретіндер басқа түстегі киімдер киеді. Қазақ­­стан делегациясының осыншама қаржыға киінуі “Самұрық-Қазына” қорының демеушілігі есебінен мүмкін болып отыр. Қор Азиадаға 3 млрд. доллар көлемінде қаржы бөлетін болды. * * * АЗИАДА АЙШЫҚТАРЫ Ресейлік ақпарат құралдарының қауіпсіздігімен айналысатын “Доктор Веб” компаниясы Қысқы Азия ойындарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі ресми әріптесі болып таңдап алынды. “VІІ Қысқы Азия ойындарын ұй­ымдастыру комитетінің атқарушы ди­рек­циясы” АҚ-тың вице-президенті Мағжан Қанғожиннің айтуынша, қазіргі кезде соны ақпараттық технологиялар жарыс­тарда жиі пайдаланылады. Ресейлік ком­пания бұл іспен бірнеше жылдан бері айналысуда. “Доктор Веб” компания­сы­ның бағдарламалары аталмыш дирекция­ның ІТ-мамандарының ғаламторға ша­буылдан, жұқпалы вирустар мен басқа да ойындардың жұмысына кері әсер ететін нәрселерден қорғауға мүмкіндік жасайды. Сонымен бірге, ол қысқы Азиаданы тіке­лей көрсетіліммен қамтамасыз ететін элек­тронды табло, жарық анимациясы, төрешілер комиссиясының қабылдаған шешімдері, метеоқұрылғылар мен сандық техника “Доктор Веб” компаниясының қорғауында болатынын мәлімдеді. * * * Астанада “VІІ Қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитетінің атқарушы дирекциясы” АҚ пен БТА банк арасында жасалған келісімге сәйкес, “Сарыарқа” ойын-сауық орталығында қызмет көрсе­тудің жаңа интерактивті орны ашылды. Онда теңге және басқа да валюталарға арналған банкоматтардың, ақша айырбас­тау аппараттары мен тәулік бойы жүзден астам кассалық операцияларға кіруге мүм­кіндік беріп, тәулік бойы жұмыс іс­тейтін төлемақының автоматтандырылған қызмет көрсету түрімен айналысатын Cash and Pay терминалы жұмыс істейтін болады. “2011 жылғы Қысқы Азиаданы” ұйы­м­дастыру комитетінің Маркетинг, ақ­па­раттық және имидждік қолдау депар­та­мен­ті директорының орынбасары Әлібек Әл­динейдің пікірінше, жаңа ашылған интерактивті орын мобильді банк инф­ра­құрылымын жасаудағы кезеңдердің бірі болып табылады. Осы жерде тұты­ну­шы­лар банктік аударылымдар, ақша айыр­бастау мен басқа да операцияларды жүргізе алады. * * * Елордада қысқы Азия ойындарына арналған суретшілер туындыларының байқауы басталды. Оған қаланың 7 мен 13 аралығындағы жас суретшілері қатысып, “Астана мен Алматы VІІ Қысқы Азия ойындарын өткізеді” атты тақырыптарға сурет салып, өнерлерін көрсетуде. Азия ойындарын өткізу жөніндегі астаналық дирекцияның мәдени шаралар бөлімінің бастығы Ербол Жайлауовтың айтуынша, Қазақстанда алғаш рет өткізіліп отырған бұл байқау­дың мақсаты – жасөспірімдер мен балаларға өнер арқылы мәдениет пен саламатты өмір салтын насихаттау. Конкурстың қорытындысы 27 жел­тоқсан күні шығарылады. Жеңімпаздарға сертификаттар мен түрлі сыйлықтар тапсырылады. * * * Азия ойындарына бас демеуші болған “Самұрық-Қазына” қоры елімізде тұңғыш рет өтетін жарысты “Eurosport” теле­­арнасынан көрсету үшін аталмыш ақпарат дирекциясы өкілдерімен келіссөздер жүргізуде. Осы мәселеге байланысты жуырда “VІІ Қысқы Азия ойындарын ұйым­дас­тыру комитетінің атқарушы дирекциясы” АҚ президенті Анатөлі Құлназаров “Eu­rosport” телеарнасының жетекшілері То­мас Биорет және Сача Лэйермен кездесті. Кездесуде қонақтар бүкіл Еуропаға Қа­зақстанда өтетін жарысты көрсетуге дайын екендіктерін білдірді. “Біздің арна ­–­ ­­олимпиялық арна. Ол тәулігіне 24 сағат қызмет етеді. Азия құрлығында өтіп жатқан жарыстар біз үшін өте қызықты”, – депті Т.Биорет. * * * Жуырда Ұлыбританияның бір топ журналисі Астанаға келіп, Азиаданың ашылу салтанаты өтетін жаңадан салынған жабық стадионмен танысты. Осыдан кейін “Тұманды Альбион­дағы” туризм тақырыбына маманданған әріп­тестеріміз сол жағалауды аралап, Бей­бітшілік және келісім сарайы, “Бәйтерек” монументі мен Мемлекет басшысының Ақорда резиденциясының алдындағы алаңда болды. Британиялық журналистерді Аста­на­ның көрікті жерлерімен “VІІ Қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитетінің атқарушы дирекциясы” АҚ-тың вице-президенті Серік Құлмырзаев таныс­ты­рып жүрді. Оның айтуынша, оларға елор­даның ұна­­ғаны соншалық, шетелдіктер Азиадаға мін­­детті түрде келіп, Қазақ­стан­ның басқа өңір­лерімен танысуды жоспар­лауда көрінеді. * * * Жақында Астанада өткен “Астана аруы-2010” байқауында “VІІ Қысқы Азия ойын­дарын ұйымдастыру комитетінің ат­қарушы дирекциясы” АҚ алдағы жарысқа арналған өзінің “Спорт аруы” номина­циясын ұсынды. Осы байқауда аталмыш номинация бойынша № 30 мектеп-гимназияның оқу­шысы Әдия Нұрәлиева жеңімпаз атанып, дирекция тағайындаған Азиаданың сим­воликасы бар таза кристаллға ие болды. Конкурсқа қатысқан басқа да бойжет­кен­дер Азиаданы ұйымдастыру комитетінің атынан естелік сыйкәделер алды. Бетті дайындаған Дастан КЕНЖАЛИН. ------------------------------ Суреттерді түсірген Орынбай БАЛМҰРАТ.