Сыннан сүрінбей өтетінімізге сенімдіміз

Биыл Қазақстан көптеген халықаралық маңызды оқиғаларды атап өтуімен ерек­ше­ле­ніп отыр. Және қандай дейсіз ғой? Талай­лар­дың  арманына айналып, қанша ұмтылса да құрғақ қиял түрінде қала берген мәр­те­белі жиындар еліміз үшін үйреншікті жәйтке айнал­ғанын, шыны керек, аңдамай да қа­лып­пыз. Әлемдегі беделді ұйымдардың бірі де бірегейі – Еуропадағы қауіпсіздік және ын­тымақтастық ұйымының төріне орнығып, төбе би болу, төрағалық ету мәртебесін абы­рой­мен атқару – оның ішінде ТМД, Азия, түркі тілдес, мұсылман мемлекеттері ара­сы­нан оза шауып, бәйге бермеуіміз Тәуелсіз  мем­лекетіміздің Тұңғыш Президенті Нұр­сұл­тан Назарбаевтың сарабдал саясатының арқа­сында екенін  әлем бірауыздан мо­йын­дап отыр. Басы ашық бір мәселе, ол – Елбасы­мыз­дың Ұлт Көш­басшысы ретінде танылып қана қоймай, әлемдік саяси сахнада өз ор­нын ойып тұрып алуында, Қазақстанды жер жүзіне танытуында. Бойына туған халқының ұлы қа­сиет­терін ана сүтімен дарытқан пер­зент әлеми құндылық­тарды да сіңіре оты­рып, бы­лайша айтқанда, екі түрлі, ке­реғар құбы­лыстарды шылбырдың екі тізгініндей тең ұстауы – қа­зақстандықтар үшін үлкен мәр­тебе. Шыны керек, бүгінгідей ал­мағайып за­манда мыңнан суы­рылып, озып шығу екінің бірінің қолынан келе бермесі анық. Әлем­дік лидерлерге тән бітім-болмыс бір басына жетіп артылатынына талай куә болып жүрміз. Елба­сымыздың осындай биік тұ­ғырдан көрінуі ешкімге ұқ­са­майтын дара қалпын айшық­тау­мен қатар, “мың өліп, мың ті­рілген” қазақтың ба­ғы­на маңдайы жар­қырап туған бөлекше тұлға екенін де тани түсеміз. Өздеріңіз ой­ла­ңыздаршы, өт­кен ғасыр­дың өт­пелі кезе­ңін­дегі экономи­ка­лық қиын­дық­тарды қа­лай ғана ұмытармыз. Тіпті күн­де­­лікті тұ­ты­на­тын бірінші қажетті заттардың сө­релерден жоғалып кетуі қазір күл­кі, кеке­сін тудырса, сол кездері талайлардың есінде ұмы­тылмастай жатталып қалғаны анық. Сол тұс­ты ойласақ, бүгінгі тұрмысымыз бен тір­шілігіміз “қой үстіне боз­торғай жұмырт­қа­ла­ған заманмен” тең. Әсірелеп айтқа­ным емес, бұл – боямасыз шын­дық, бұлтартпас ақи­қат. Осыны қазіргі жастардың бір­азы түсі­не бермейді. “Қарны­м­ның ашқанына емес, қадірімнің қашқанына жылаймын” де­мекші, тәуелсіздік деген сөз тәтті көрін­ге­ні­мен, қа­дір-қасиетін ұға білме­генге кермек дәм татып кететінін сезіндіре білгенге не жет­сін, шіркін! Әлі күнгідей көз алдымызда, адамдар кең­семізді босатпайтын. Ренішті үндер жиі есті­летін. Бөліп беретін ештеңеміз болмаса да, жан жылылығын аямайтынбыз. Кейде олар­дың сөздерінен жанымыз түр­шігіп, “е, заман түзелмеске кет­кен ғой” деген түрлі қор­қы­ныштарға бой алдыратынбыз. “Қо­рық­қанға қос көрінеді” деген осы. Адам­дар­дың осындай боса­ң­сы­ғанын сепа­ра­тис­тік ұйымдар мен теріс пиғыл­дағы адамдар гео­саяси жағдайы күр­делі, демо­графиясы күр­меулі өңірді ала­тай­дай бүлдіруге ты­рыс­қа­нын, ха­лықтар арасына жік са­лу­ға қанша ұм­тылғанымен, адам­дар­дың ер­теңге деген се­ні­міне, тауы ша­ғылса да тауаны қайтпаған ерік-жігеріне, құрыш қайратына қайран қа­латынбыз. Түрлі арандатуларға берілмей, бет­терін қайырып тастап отырды. Уақыттың өте күрделі­лігі­не, жүйкеге түсірген ауыр сал­ма­ғына қарамастан, Елбасы­мыз­дың со­ңы­нан ерді. Қазақстанның көп ұлтты халқы тарих­тың ауыр сыны­нан өте отырып, әлем құр­меттейтін мемлекет құра алды. Президенттің: “Тәуелсіздік – тарихтың мәң­гіге бөліп берген еншісі емес, ха­лық­тардың ма­мы­ра­жай өмір сүруіне берілген ке­піл­дік те емес, аңғал болмағанымыз аб­зал”, деген сөздері әлі күнге дейін құла­ғым­да жаңғырығып тұр­ғандай болады. Ел­ба­сы­ның сөйле­ген сөздерін, жасаған баян­да­ма­ла­рын, сұхбаттарын жинай жүру әдетім еді. Солар­дың бірі және ойға оралып отыр. “Халқым маған сен­сін. Мен ешқашан Пре­зи­дентті би­леуді өз ұпайымды түгендеуге, өз­генің рухын жаншуға, өз мәр­тебемді асы­рып, өзгенің намысын басуға жұм­самаймын. Оған менің жаным да, рухым да, мінезім де, бол­мысым да қарсы. Өтпелі кезең бізден осын­дай ордалы мақсатқа жүгінуді, со­ған же­тер жолда бірігу­ді керек етеді. Басты мұ­рат та, мақ­сат та сол игі­лікті жолдағы та­лап биігінен шыға білу”, дей ке­ліп, мем­ле­кет­тік идеология­ның басты си­паттары – тәу­ел­сіз­дігі­мізді баян­ды ету, шыр­ға­ла­ңы мол дағдарыс кезе­ңі­нен елді аман-есен алып өту, ға­сырлар бойы жа­са­лып келген рухани бай­лық­та­рымыз­дың қай­­­­нар­ла­рын бұз­бай, өрісі кең әлемдік өрке­ниет­­ке жеткізу керек дегендері жа­дымда жат­талып қалыпты. Не де­ген ғаламат кө­­ре­гендік десеңізші! Мем­лекет Басшысының уә­делері абы­роймен орындалып, ел, халық ал­дындағы сертінде тұруы ел тұр­ғын­дары тар жол, тайғақ кешуден дін аман алып шы­ғып, сүттей ұйы­та білді. Ел бірлігі – асыл қазына екені дау­сыз. Басты байлығымыз бен асыл мұ­ратымыз барда мақса­тымыз айқын, алар асуы­мыз биік. Әуелі – эко­номика, сосын – саясат... Ке­зінде осы тұжырымға қарсы шығу­шы­лар бол­ды. Демо­кратияны ауа­жайы­лушылық, ауыз­ға келгенді айту – жариялы­лық, пікір та­ласы деген түсінік же­те­гінде жүргендер қа­те­лескендерін мойындайтын шығар. Мұндай пи­ғыл елімізде бой көрсеткенімен, кең өріс ала қойған жоқ. Өйткені, жақ-жақ болып ай­тысудың, қы­рықпышақ кикілжіңнің соңы адам айтқысыз зардаптарға, қантөгіске ұла­са­тынын Елбасымыз ұғын­дыру­дан әсте жа­лық­қан емес. Біз одан ұтылған жоқпыз. Ке­рі­сінше, ұт­қанымыз көп бол­ды. 1995 жылы Қазақ­станда өнді­ріл­ген ішкі жал­пы өнім Одақ та­рауының қарса­ңындағы 1990 жыл­мен салыс­тыр­­ғанда 52,6 пайыз кеміген. Ке­лесі жылдан бас­тап бұл құл­дырау алғаш рет тоқ­татылған. Тарих үшін қас қағым сәт дей­­­міз бе, әлде көз­ді ашып-жұм­ғанша дей­міз бе, үз­діксіз тоқы­рау құрықталып, ұстан­ған саясат­тың дұрыстығын аңғарт­ты. Ин­фля­ция мөлшері 28,7 пайыз­ға дейін азайған. Мұның өзі – әу баста мұқият жоспарлап, са­уат­ты іске асырудың, да­му­дың дұрыс жо­лын сәтті таңдап алуы­мыздың жемісі. 1997 жылы “Қа­зақстан-2030” Стра­те­гия­сы­ның қабылдануы басты мақсаттар мен ба­сымдықтарды қа­лып­тастыруға үлкен серпін берді. Эко­номикалық жағынан да­мып, ілгері басып едік, қалған мәселелер де жүйеленіп, ретке келе бас­тады. Осындай ір­гелі жетіс­тік­терімізді БҰҰ-ның 2009 жылғы Баяндама­сында елі­мізді адам әлеуетінің жо­ғары деңгейі бар мемлекеттер қа­тарына қос­қан жан жадыратар мысалымен түйін­деуге болады. Иә, Біріккен Ұлттар Ұйымынан бастап дүниежү­зілік ұйым­дар­дың бәріне мүше болу, мемлекеттермен сая­си, эко­номикалық, дипло­ма­тиялық қарым-қаты­настар орнату арқылы іргемізді кеңіттік. Мем­лекеттік рә­міз­де­ріміз – Елтаң­ба­мыз, Әнұранымыз, Көк­бай­ра­ғымыз тәуел­сіз­ді­гі­мізді одан әрі таныта түс­ті. Азаттықты, ер­кін­дікті көксе­ген елдің бәрі осы жәйттерді ба­сынан өткерді. Мә­се­ле­нің екінші жағы тағы бар. Ол – өркениетті елдер санатына ұмтыла отырып, терезесі тең әріптес бола білу. Ір­ге­лі ел екеніңді әлемге мойындату. Талай елдердің өңі түгіл түсіне кір­меген бақыт бұл! Бақ та бақыт құсы се­кіл­ді адамды таңдап, талғап қонады. Ба­ға­лай, аялай білмесек, қандай қадір-қасиеті қа­лады? Нұр­сұлтан Әбішұлы­ның “Бақ та, тақ та таласқанға бұйырмайды, халықтық іс­те жарасқанға бұйырады” деген аталы сөзін жас ұрпақ бойына сіңіріп, барға қанағаттың, жоқ­қа салауаттың Рухын дарытуды ортақ па­рыз ретінде ұғынсақ екен деймін. 1997 жылдың қарашасы ел тарихына алтын әріптермен жазыл­ған оқиға ретінде еніп, қазақ­стандықтар санасына мықтап ұя­ла­ды. Иә, иә, дәл осы жылы қазақ­стандық­тар Н.Назарбаевтың бас­тауы­мен тағы бір ба­қыт құшағында тербетілді. Мадрид қа­ла­сын­да бас қосқан 56 мемлекеттің сыртқы іс­тер министрлері алқалы жиында бі­рауыздан да­уыс беріп, Қазақстанды Еуропадағы қауіп­сіз­дік және ынтымақтастық ұйымының төр­аға­сы етіп сайлады. Төрткүл дүние Елбасы­ның дара көшбасшылық тұлғасын тағы бір қырынан таныды. Қазақстанның, қазақтың аты шартарапқа одан бетер жайыла түсті. Еліміздің жаһандық аренадағы ірі саяси жеңісі мұнымен түйін­делмейді. ЕҚЫҰ-ға төраға болу Қазақстанның даму жолындағы дұрыс­тығын көрсетіп, тарихи жаңа беттерін ашты. Енді әлемнің жетекші елдерінің қата­ры­на қосылып қана қоймай өңірлік, жал­пы­әлем­дік экономика­лық саяси үдерістердің қатысушы­сына айналды. Елбасының талай құн­ды бастамалары қолдау тауып, халық­ара­лық қауіпсіздік пен ын­тымақтастық мәселе­ле­рін байып­тылықпен шешуде талай мәрте жолбасшылық көрсетті. Бұл жөнінде Қазақ­стан­ның ұстанымы анық, бағыты айқын. Қыр­ғызстан, Ауған­станға байланысты бай­лам­ды пікірлері мен кесімді сөздері жан-жақ­­­ты қолдау тапты. Бір сөзбен айтқанда, Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық етіп, та­лай бастамаларға мұрындық болуы жаңа көз­­­қарас тұрғысынан танылды. Елбасының әлемдік деңгейдегі зор беделі арқасында ЕҚЫҰ-ның 11 жыл бойы өтпей келген сам­ми­тінің Астанада белгіленуі халықаралық қо­ғам­дастық тарапынан жоғары бағаланды. Бұл форумның өз дәрежесінде өтіп, сам­мит­ке өзгеше екпін, жаңашылдық сарын берері сөзсіз. Қалай десек те, халықаралық саясаттың жаңа мүмкіндіктерін ашып, еліміздің бұл сын­нан да мүдір­мей өтеріне сенімдіміз. Со­ны­мен қатар, келер жылы Ислам Конфе­рен­циясы Ұйымына төраға­лық ету мис­сия­сы да абыроймен атқарылары анық. Тәуелсіздік пен тұтастық – егіз ұғым, бір-бірінен ажыратуға, бөле-жара қарауға бол­майды. “Ел бо­ла­мын десең, бесігіңді түзе” деген сөз­дің тамыры тереңде жатыр. Ол мықты мемлекет өз іргесін бекі­ту­ден бас­­­талады де­генге саяды. Тәуелсіздікті бян­­ды ету – ел­ді­­гімізге сын. Тұғырымыз мық­ты болса, еш жау алмайды. Ауы­лы­мыз ара­лас, қой­ы­мыз қоралас, қоңсы қонған, түбіміз бір туыс­қан қырғыз елі не болды? Тарих­тың осындай ащы тағылымдарынан сабақ ала отырып, Елбасының ма­ңайына топ­тасу, “бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығара білу” ауадай қажет. Міне, Елбасы­мыз­дың алдымен Қазақстан халқының, ел-жұртының тату-тәтті тыныштығын ойлап, бір үйдің баласындай, бір қолдың саласын­дай береке-ынты­мақта өмір сүруіне жағдай жасауы мемлекет және халық мүддесі үшін үлкен қажыр-қайратпен жұмыс істеп келе жатқанын көрсетсе ке­рек. Мемлекет құру оңай емес. 70-80 жыл бойы Одақ үшін шикі­зат көзіне айналып, ал Жер шарының алты­дан бір бөлігін алып жатқан жүйе құла­ған­нан кейін қираған үйінді орнына ел қон­ды­ру айтар ауызға ғана оңай. Иә, Қазақстан­ның егемендігін жариялау, саяси-эконо­ми­калық дербестік алғаны­мызбен, бәрін қайта бас­тауға, жаңадан құруға тура келді. Еңсені ез­ген, көлденең көк аттыдай омы­раулаған қиын­дықтар көрген түстей өте шықты. Тәуелсіздіктің арайлы таңы атып, көк­бай­рағымыз желбірегелі 19 жылдан асып ба­ра­ды. Мұның өзі кейінгі ұрпақ айта жүретін, кеудені мақтаныш кернейтін, ең­се­ні тік ұстайтын бір шежіре іспеттес. Ке­лесі жылы Тәуелсіздік алғаны­мыздың 20 жыл­­дық белесі зор оқиға ретінде атап өтіл­мек. Онда да бей­бітшілік, тыныштық, келі­сім­ді сақтау секілді жалпыұлттық құнды­лық­­тар ұлық­та­лып, ұлан-ғайыр міндеттерді ше­шуде біріктірушілік рөл атқара беретіні ай­дан анық. Жамал АХМЕТОВА, Солтүстік Қазақстан облыстық кәсіподақтар кеңесінің төрайымы. Солтүстік Қазақстан облысы.