15 Желтоқсан, 2010

Айтулы ғұмырдың айшықты сәттері

691 рет
көрсетілді
23 мин
оқу үшін
Еркеғали Рахмадиевті хал­қымызға таныстырып жату­дың қажеті жоқ. Ол өзінің тамаша шығармаларымен – операларымен, симфониялық күйлерімен, поэмаларымен, ск­рип­ка мен оркестрге, тру­ба мен оркестрге жазған кон­церттерімен, басқа да та­лантты туындыларымен қа­зақ халқының музыка өнерін жарқыратып әлем сахнасына шығаруға, өзге елдерге, дү­ние жүзіне танытуға құл­шына атсалысқан айтулы тұлға. Мен Ерағаң туралы сыр-сұхбатқа құрылған ғұ­мыр­намалық роман жазып бітірдім. Сол кітап­тан айтулы ғұмырдың айшықты бірер сәт­терін бейнелейтін шағын үзіндіні бүгін тағы оқу­шылар назарына ұсынуды жөн көрдім. Автор: Ераға, сіз 1967 жыл­дың көктемінен 1975 жылдың жазына дейін сегіз жыл бойына Құрман­ғазы атындағы Алматы мем­лекет­тік консерваториясының ректоры болып қызмет атқар­ды­ңыз. Осы жылдардың ішінде жү­зеге асырған игілікті істеріңіз аз емес. Консер­ваторияның оқу кор­пу­сын кеңейт­тіңіз. Жатақхана сал­дырдыңыз. Сту­денттер мен кон­серватория ұс­таз­дарына оқу, оқыту сапасын жақ­сарту үшін қо­лы­ңыздан келгенінше қажетті жағ­дайдың бәрін жасауға тырыс­тыңыз. Басқа да атқарған істеріңіз аз емес. Әйтсе де солар­дың ішінен өткен жылдарды еске алға­ныңызда жүрегіңізге жылу беретіні, «халқыма, оның өнерін өріс­тетуге пайдалы іс тындыра ал­дым» деп  көңіліңізді демдейтіні, шүкір­шілік еткізетіні, бөле-жара айтқы­ңыз келетіні бар ма? Еркеғали: Бар ғой... Мен кон­серваторияға ректор болып келген бойда, өзімнің түсінігімше, ең үл­кен тындырған пайдалы ісім – 1967-1968 оқу жылы басталғанда тұң­ғыш рет қыл қобыз класын аш­қаным болды деп санаймын. Қа­зақтың сонау Қорқыт баба­мыз­дың кезінен келе жатқан қасиетті көне аспабы қыл қобыз ол жыл­дарда қағажу көріп, оншалықты еленбей, қатарға қосылмай  жүр­ген еді. Оны жақсы тарта білетін шеберлеріміз де тым селдіреп, сиреп қалған. Та­ғы біраз кешіксек олардан мүл­дем көз жазып қа­луы­мыз да мүмкін болатын. Өзім ректор болып келе салысымен қыл қобыз класын ашу­ға асыға кіріскенім де сондықтан еді. Содан, егер ондай класты аша­тын болсам, оған сабақ беретін оқыту­шы­ны қайдан табамын дегенді мық­тап ойлануға тура келді. Бұры­ны­рақта, өзім филармонияда көр­кем­дік жетекші болып істеген жыл­дардағы қыл қобызды күңі­рентіп тартатын екі адамды есіме алдым. Олар – Жаппас Қаламбаев пен Дәулет Мықтыбаев еді. Содан соларды іздейін. Әркімнен сұра­йын. Ақыры Жаппас ағамызды тап­тым. Алматыда тұрады екен. Жа­сы жетпістен асып қалыпты. «Осылар­ды қалай да қобызшы­лыққа баулып шығарыңыз» деп ал­дына алты ба­ла­ны салып бердім. Өзін қызметке аға оқытушы етіп қабылдадым. Енді, шын­ды­ғына келгенде,  одан басқа ондай ма­манды іздесем де таба ал­май­мын ғой. Жоқ қой ондай. Ассистенттікке қалай аламын. Содан, консерваторияның кейбір мұ­ға­­лім­­дері «көшеде жүрген, төрт клас­тық та білімі жоқ сауатсыз шал­ды консерваторияға әкеліп, аға оқытушы етіп жатыр» деп арыз­дар жазды үстімнен. Олар­дың олай жа­затыны, ол кезде қатардағы мұ­ға­лімдер он жыл, он бес жыл істемей, аға оқытушы бола алмайды. Енді бүгін ойласам, менің сондағы ісім бір жағынан дұрыс, екінші жағы­нан нар тәуе­кел­дің ісі екен. Бірақ ол арыздары ол уақытта Димекеңе жет­кен жоқ. Бер жағындағы қала­ның маңа­йын­да ғана қалды. «Қа­зақ­қа керегі жоқ десеңіздер бәрін де жауып тастайын. Ал қазақ өмір бақи домбыра ойнап, қобыз тарт­қан, ән айтқан. Бір күнде барлығы скрипка мен фортепианоға үйреніп кете алмайды ғой», – дедім осы мәселе жөнінде өзіммен сөйлескен аза­мат­тарға... Бірақ өкінішке, менің соры­ма қарай, бір жылдан соң Жапекең қайтыс болып кетті. Енді не істеймін? Басталған іс аяқ­сыз қалатын болды ғой деп қапаландым. Содан, өзім баяғыда филармонияда істеген кезімнен білетін екінші қобызшы Дәулет Мық­ты­баевты іздетейін. Ол өзі Қорғал­жын жақ­тан келгені, есімі елге бел­гілі Әупік деген аруақты кісі­нің, бидің немересі екені есімде қалыпты. Содан, облысқа, ауданға телефон соғып, сұрастырсам: «бар, тірі, молдалық, бақсылық құрып жүр», – деген жауап естідім. Алматыда тұратын ба­ла­­ла­рын  іздеттіріп, таптырдым. Со­­­­н­ы­­­мен сол кісіні шақыртып, аға оқытушы етіп жұмысқа алып, «осы алты шәкіртті сіз енді ая­ғына дейін оқытып, тәрбиелеп шығарыңыз» деп өтініш айттым. «Рахмадиев бір шала сауаттыны алып келіп, аға оқытушы жасап еді, енді ол өлген соң екіншісін алып келді, кәсіби білім беретін консерваторияны көр­кемөнер­паз­дар үйірмесіне айнал­ды­­райын деп жатыр» деп арыз жаз­ғыштар жаз­ды ғой тағы да үстім­нен бұр­қы­ратып. Бірақ бұл жолы да «құдай сақтады», оларды қара­ған жоғары орындарда да қазақтың ұлттық мүддесін дұрыс түсінетін адамдар отырғандығынан, олар ме­нің айт­қан орынды уәждеріме құ­лақ қой­ғандықтан, ашылған әлгі класты сақтап қалудың сәті түсті. Соны­менен Дәулет Мықтыбаев тағы төрт жыл оқытып, әлгі алты ба­ланы аяғына дейін жеткізіп, тәр­биелеп шығарды ғой.  Содан соң ұзамай өзі де дүниеден өтті. Сол жылдардан бері қарай кон­серваторияда қыл қобыз класы берік орнығып, музыкалық пән­дер ішінен өзінің лайықты орнын алып, сақталып қалды. Жемісі мен нәтижесі жаман емес. Қазір енді құдайға шүкір, Қазақстан­ның қай түпкіріне барсаң да консерваториядан түлеп ұшқан дом­бырашылар мен әншілерден басқа қобызшы мамандар да алдыңнан шығады. Қыл қобыз класының ең алғашқы алты студентінің бірі бол­­ған Қосбасаров бұл күндері осы музыкалық аспап бойынша кон­серваторияның белгілі, беделді профессоры. Ал анау әнші жігітіміз Бекболат Тілеухан қыл қо­быз­ға қосылып ән шырқап, Иран­ға, шет елдерге шейін барып қайтты. Жоғарыда айтқан екі қариядан соң Қарағанды облысының Жаңа­ар­қа ауданындағы «Жеңіс» сов­хозының қойшысы Сматай Үм­бет­­баев деген азаматты да ар­нау­лы білімі жоғына қарамай, кон­сер­вато­рияға шақыртып, қызмет­ке алған­мын. Мұның да қызық та­рихы бар. Сол кезде, 1971 жы­лы жыр алыбы Жамбыл атамның жүз жиырма бес жылдығы аталып өт­ті ғой.  Ғылым ака­де­миясында со­ған арналған жи­налыс болды. Бар­сам, бет-ау­зын күн қақтаған, беті-қолы да, еріндері де кезеріп жарылып кеткен, киіміне, түріне қарап жабайы деп айтуға бола­тын­дай бір жігіт қыл қобызды аңы­­ратып ойнап отыр. Содан, әлгі жігітпен сөйле­сіп: «қарағым, мы­на қобызды кім жасап берді саған?» деп сұрадым. Өйткені ол кезде қыл қобыз жасайтын адам да қалмаған кезі ғой. «Аға, өзім жасап алдым. Қа­­йыңнан, бірдеңеден өз қолым­мен ойып, осылай етіп жасаймын» деді. Аты-жөні Сматай Үмбетбаев екен. Мекен-жайын, есі­мін  жазып алдым да, кетіп қал­дым. Арманым қазақтың тарихи қыл қобызын жо­ғалып, жойы­лып кетуден сақ­тап, қайтадан өмірге әкелу, қатарға қосу ғой. Мен филармонияда көркемдік жетекші болып істеп жүргенімде,  Гүлнәфис Баязитова үш ішекті қо­бызда ойнайтын. Ол үш ішекті қо­быздың жағдайы, жөні басқа. Ал, қа­зақтың қара қо­бы­зының, кешегі Қор­қыт атамыз ойнаған кәдімгі қыл қобыздың тарихы өз алдына бөлек дүние. Оның екі ішегі ғана болатын және олар жыл­қының қылынан ба, құйры­ғынан ба, жалынан ба, әй­теуір жуандығы екі-үш миллиметр етіліп есіліп жасалатын. Содан әлгі Сматайды қоярда қоймай, Қара­ғанды облыстық атқару коми­те­тінің төрағасы Досмағамбетовқа дейін айтқызып,  Алматыға ша­қыр­­тып алдым ғой. Өзін бір жа­ғы­нан консерваторияға студент етіп қа­был­дап, екінші жағынан консерватория жанындағы ұлттық музы­ка­лық аспаптарды жасайтын тәжі­ри­белік шеберханаға айлық алып жұ­мыс істейтін қызметкер етіп таға­йындадым. Сонда да болмай, оқу­ды, жұмысты тастап, ау­ылына қа­шып кетіп жүрді.  Содан соң бұ­ған енді отбасын түгел кө­шіріп әкеліп, алаңдамай оқи­тын, жұмыс істейтін жағ­дай туғы­зайын деп, Министр­лер Кеңесін басқаратын Мәсім­хан Бейсенбаевичке  дейін барып, Ал­ма­тыдан үш бөлмелі үй әпердім. Ол жыл­дар­да Алматыдан үй алу­дың қан­дай қиын болғанын өзің де біле­сің ғой. Біздің тәжі­рибелік шеберханада ұлт аспап­тарын жасап қана қоймай, жаңар­та, жетілдіре түсу мақсатында да жұмыстар үз­бей жүріп жататын. Мысалға еш­кінің ащы ішегінен жасалған дом­быраның ішегі кейде үзіліп кететін. Егер ешкінің ішегіне мы­сық­тың ішегін қосып жасаса, онда ондай ішек оңайлықпен үзіл­мей­ді, сапасы жақсара түседі.  Мы­сық­тың ішегі ша­мамен он метр, әрі жіңішке, әрі аса мықты, әрі үні де қаттырақ болады. Міне, сондай-сондай жұ­мыс­тар да жү­ріп жататын. Сондай-ақ мен консерватория­ға ректор болып келгенде оның оқыту бағдарламасында төкпе күй­лер бол­ғанымен, шертпе күй­лер жоқ еді. Ол уақыт – шертпе күйдің қазақ музы­ка­сындағы, дом­­быра өнерін­­дегі өзі­нің ла­йықты бағасын әлі ал­маған,  күй ретінде таныл­маған кезі бола­тын. Ол жылдарда Қали Жантілеуов деген, Лұқпан Мұхитов деген дом­­бырашылар кон­серваторияда төк­­пе күйден са­бақ беретін. Жа­рай­­ды, батыста төк­пе күй болды, Құр­манғазы, Дәу­леткерей, Мә­мен, Есжан, Естай, Дина сияқты то­лып жатқан күйші­лер сол өлке­ден шық­ты ғой. Бірақ неге қазақ­тың кең са­харасындағы Арқаның, басқа жақ­тың күйлері көлеңкеде қалады? Олар да консерваторияда оқыты­луға, сахналары­мызда орын­далуға тиіс емес пе деген ой келді маған. Содан өзім білетін шертпе күйдің шебері Ма­ғауия­ны іздетіп, тапты­рып, шақыртып алып Тәттім­беттің, Тоқаның, Дай­ра­байдың кү­йін, өзі­нің атасы Атымтайдың кү­йін, Ақ­қыздың кү­йін, Арқаның, бас­қа да жақ­тың күйлерін ойнатып тың­да­дым. Ол тамаша ойнайтын. Оның қабілетін баяғыда училищеде бірге оқыған кезімізден білетін едім. Ол уақытта оркестр репертуа­рын­да  шерт­пе күйлер болмаған­дық­тан, Ма­ғауия­ны сол кездегі оркестрді басқарған адамдар прима дом­быраға ауыс­тырып жіберген ғой. Әлгі орыстың мандолині сияқ­ты, кішкене домбы­раға. Бір жағы­нан соған көңілі толмай, екінші жағы­нан  отбасы жағ­дайына да байла­ныс­ты, Алматыдан біржола кетіп қал­ған ғой Мағауия. Соны іздеп тапқан соң, өзіне ар­найы класс ашып беріп, консер­ва­торияға мұға­лім етіп алдым. Ол кезде төкпе күй­д­ен сабақ беріп жүрген Қали Жан­тілеуов пен Лұқпан Мұхи­тов­тардың да еш жерде бітірген кон­серваториясы жоқ болатын. Кейінірек Мағауия қай­тыс болып кетті, иманды болсын. Қайтыс болары­ның алдында Балқа­шына, еліне қай­тадан көшіп бар­ған. Бірақ соған дейін Қазақ ССР-нің халық әртісі, Мемлекеттік сый­лықтың лауреаты болып үлгерді. Сондай-ақ сол консерваторияда ректор болып істеген жыл­дар­да домбыраға қосылып ән айта­тын арнайы кафедра ашқыз­ға­нымды да өзімнің қазақ өнерінің өркендеуіне тигізген қолғабысым деп білемін. Сонымен қорыта кел­генде сегіз жыл ректор болып жұмыс істедік, көптеген студенттерді тәрбиеледік, одақтық, дүние жүзілік конкурстарда қазақтың ал­ғашқы лауреат жастарын шы­ғар­дық, олардың бәрі өз алдына ғой. «Бәлен скрипкашы, бәлен пианист лауреат болды» деген жай ғана сөз болып естіледі қазаққа. Ал енді «қыл қобызды тарихқа қай­тып алып келдік, шертпе күй­дің өнері­міздегі лайықты орнын алуына кө­мек­тестік, домбырамен ән айтатын кафедра аштық» деген сөздер, ол қазаққа айрықша жылы естілетін әңгімелер  ғой.   Консер­ва­­торияның ректоры болып жүр­генде істеген нақты-нақты басқа жұмыстар өз алдына, менің өзім­нің ойымша, елдің есінде қалатын шаруа осы айтқандарым болуы керек. Бірді айтып, бірге кетеміз. Хру­щев Кеңес Одағы Компар­тия­сы­ның  басшылығына келген тұста биліктегілердің ұлттық тілдерге, салт-дәстүрлерге, ұлттық музыка аспаптарына, орыстан өзге халық­тардың тарихына, рухани қазына­ларына менсінбеушілікпен қырын қарауы күшейе түсті. Қа­зақ­станның тың игерген облыс­тарына басқа ұлт өкілдері ағылып келді. Жүз­деген қазақ мек­тептері жабы­лып, олардың оқу­шылары орыс мектептеріне зор­лап ауысты­рыл­ды. Облыстық партия комитеттерін өнеркәсіптік және ауыл ша­руашылығы деп екіге бөлді. Мен сонда өнеркәсіп обкомының мү­ше­сі едім. Бектембай Қосынов деген ағамыз туралы бұрынырақта айтқанмын. Ол кісі сонда ми­нистр­дің орынбасары қызметінен Алматы қалалық партия комитетіне екінші хатшы болып келген. Бір күні көмекшісі: «сізді келсін деп жатыр» деп телефон соқты. Бар­дым, өзі қолтоқпақтай, өңі қоңыр­дан қараға жақындау, қатып қал­ған, сіңірлі, шымыр кісі болатын. Амандасқаннан кейін: – Әй, осы сенің дүниеде оқы­маған оқуың жоқ, білімді музы­кант деп жүрміз ғой. Маған мына­ны айтшы, кейбіреулер домбы­ра­ны пешке салыңдар деп жатыр, бес­бар­мақты қолмен жемеңдер деп жа­тыр, жерге отырмаңдар деп жа­тыр, сен не ойлайсың, әсіресе дом­быра туралы? – деді. Мен айттым: –  Беке, біз енді пәлен жылдан бері орыстың үлгісімен келе жа­тырмыз ғой. Орыс орысша сөйле­се, біз де орысша сөйлейміз. Орыс­тың «ақ» дегені ақ, «қара» дегені қара. Барлығын орыстан үйреніп келе жатырмыз. Орыстар балалайкасын алсын да, ана пешке салып жіберсін, содан кейін біз де домбыраны бірдеме етерміз, – дедім. – Әй, тауып айттың, мен сенен осындай бір сөз естиін деп едім. Өйт­кені жаңағыдай пікір айту­шы­ларға қарсы шығуға дайын отыр­мын. Бірақ менікі дұрыс бола ма, бұрыс бола ма деп өзімді өзім тексергенім ғой, – деді. Сол кездерде Бектембай Қосыновтың ар­қа­сында, ұлтжанды басқа азамат­тарымыздың арқасында домбыра, қобыз сияқты музыкалық аспап­тарымыз, халқымыздың салт-дәс­түрлері сақталып қалды... Автор: Ераға, творчестволық одақтардың басшыларының ішінде композиторлар одағын ширек ғасырдай басқарған сіз сияқты ұзақ уақыт тұрақтап жемісті қыз­мет атқарған ешкім жоқ. Осы уа­қыт ішінде көп жұмыстар істелді ғой. Композиторлар одағының негізгі мақсаты – талантты жастар­ды тәрбиелеу, оларға қамқорлық көр­сетіп, одаққа мүшелікке алу, ола­р­дың творчестволық мақсат­тарын жүзеге асыруы үшін жағ­дай­лар жасау, таланттарды тәр­бие­леп қана қоймай, олардың өнерлерін елге таныту емес пе. Еркеғали: Иә. Менің бір  ойыма келетіні, сол Композиторлар одағын 1968 жылдың нау­ры­зынан 1991 жылғы қыркүйекке дейін басқардым ғой. 23 жылдан аса. Ширек ғасырдай. Сонда Композиторлар одағында алдында отыз шақты адам болды, одан кейін қы­рық  шақты адам болды, одан елуге, алпысқа, жүзге, жүз отыз­ға  шейін жетті одақтың мү­ше­лері. Ол енді біздің еңбегіміз емес, консерва­торияның  еңбегі. Үздіксіз оқытып, шығарып жатыр ғой. Солардың ішінде, «апырай, бұдан не шығар дейсің» деп,  біреуге бір менменсіп, менсінбей, үстіртін қараған кездерім болған емес. Одаққа мүше етіп алғаннан кейін, ерте ме, кеш пе, осы бір жерде бір жарқ етіп шығар-ау деген үмітте жүретін­мін. Көп жағ­дайда сол үмітім ақталатын. Адам баласы қалайда сезеді ғой. Мыса­лы, сенің жазу­шылығыңды, қайда қарап, іштей не ойлап тұрға­ныңды, айтпаған­мен, іштен сезеді адам... Менің айтайын дегенім, сол жылдарда біз республикамыздағы он тоғыз облысты беске бөліп тас­тап, бес жылда түгел аралап шы­ғатынбыз. Құрманғазы оркестрі бар, симфониялық оркестр бар, ра­дионың эстрадалық оркестрі бар, кейде капелламен, көп жағдайда жеке солистермен са­пар­ға шыға­мыз. Өзімізше үлкен бір керуен, бір поезд болып шы­ғамыз. Бір аймақ­қа. Мысалы Жам­был, Шымкент, Қызылорда, кейде бұларға Жезқаз­ғанды қо­сып әкетемін, өйткені Қы­зылор­да­дан Жезқазған өте жақын. Сол төрт облысқа барамыз. Әуелі ба­сын Шымкенттен бастаймыз-да­ғы, сол арада үлкен концерт береміз. Құр­манғазы оркестрі де, сим­фо­ния­лық оркестр де, капелла да, эст­рада­лық оркестр де, атышулы әртістер де барлығы сол жерде өнерін көр­сетеді. Ертеңіне «Құр­манғазыны» Қы­зылордаға, ана­ны Жамбылға, мы­наны Жез­қаз­ғанға ба­расың деп бө­ліп-бөліп жібереміз. Мен арала­рында сол барып-қай­тып, барып-қайтып жүремін, әсі­ресе фести­валь­дің ашылатын күн­деріне. Облыстар­дың орталығына. Өйткені, ондай мә­дени шаралардың жақсы өтуіне об­лыстық партия комитеті, облыс­тық атқару комитеті, барлығы мүд­делі. «Композиторлар келіп жатыр, фестиваль болып жа­тыр, Рахмадиев келіп жатыр» деп кә­дімгідей қо­шеметтеп қарсы ала­ды. Өзім бара алмаған жерге Сы­дықты жіберемін, Құдысты жіберемін, Ғазизаны жіберемін. Содан жа­ңағы төрт об­лысқа баратын бол­сақ, төртке бө­лін­ген кезде әрбір облыстың ба­сын­да, жаңағы мен айтқандай, бір-бір белгілі композитор жүреді. Мен шамам келгенінше бар облысты түгел аралап шығуға тырысамын. Сөйтіп, он жеті жыл бойына осы­лай фестивальдар өт­кіз­дік. Үш бес­жылдықтан астам уа­қыт. 1986 жыл­дан бастап, өзің білесің, елімізге  «перестройка», «қайта құру» деген келді. Автор: Халық қашанда сезімтал ғой. Сол «қайта құру» дегенді әуел бастан-ақ бұл өзі қайта «құ­ру» ма (дауыс екпінін «ұ» әрпіне түсіріп), әлде қайта «құру» ма деп (дауыс екпінін соңғы «у» әрпіне түсіріп), «құрып кету» дегенді меңзеп, әзілдеп айтып жүрді ғой. Еркеғали: Иә, сөйтіп қайта құру келді. Өйтті, бүйтті, ақы­рындап-ақырындап қаржы мәсе­лесі, басқа жағдайлар қиындай бас­тады. Ақыр аяғында фести­валь­дарымыз тоқтап қалды. Ал енді соған дейін, жылда фес­­тивальдарға барып жүргенде, ком­позиторларымыз олардан қай­тып келгеннен кейін, отыра қа­лып, өздері көрген жайларды, Қа­ра­тауда не болды, Алатауда не болды, Қызылқұмда не болды, Қарақұмда не болды дегендей еске алып, сон­дағы алған әсерлерін әнге қосып, жаңа әуендер туғы­зып, үсті-үстіне жаңа музыка жа­зып жататын. Сөй­тіп жыл сайын­ғы сапар­ларымыз кәдімгідей твор­честволық жемістер беретін. Келесі жылы басқа об­лысқа бара­тын. Басқа әсерлер ала­тын. Басқа әуендер туғызатын. Автор: Ераға, сіз «Абылай­хан» операсын жаздыңыз ғой. Сон­дай опера жазуды сол жыл­дарда ойлап па едіңіз? Әлде ондай мақсат кейінірек туындады ма? Еркеғали: Ол кезде біздердің батырларымызды мадақтайтын, хан­­­­дарымызды  мадақтайтын  заман емес қой. Шындықты айтуым керек. Президентіміз Нұрекең «Абы­лай­хан» операсына байланысты маған: «Ереке, Абылайды 200 жыл бойына тұншықтырып келдік қой. Абы­лай­дың да күні туды ғой енді. Осыны сіз жазбасаңыз, кім жазады» – деді бір жолы. Әйтпесе мен әуел баста дәл сондай опера жаза қояйын деп ойлаған жоқ едім. Неге десең жа­сым ұлғайып қалды, алпыстан асып кеттім. Бұрынғыдай қауқар да, қай­рат та жоқ, табиғи жағдай ғой. Құ­лақ та, көз де барлығы ақырындап тоза бастаған кез ғой. Сол сөзі қамшы болды. Содан Абы­лай­хан­ның аруағына сыйынып барып жаз­ған дүние ғой...

Бет қатталып жатқанда

Президенттен Жарлық жетті. Еркеғали Рахмадиевке Қазақ­стан­ның Еңбек Ері атағы беріліпті! Әрине, мұндай хабарға көзі қа­рақты әр қазақ қуанады. Елбасы­ның сексеннің сеңгіріндегі көрнекті композиторымыздың ерен еңбегін бұлайша биік бағалауын әуелден әнге әуес, күйге құмар халықтың басшысына лайықты іс, әділетті шешім деп сүйсінеді. Құрметті атағыңыз құтты болсын, Ераға! Болат БОДАУБАЙ, жазушы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері.