Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев отандық туризмді көтеру қажеттігін, бұл саланың бағын ашатын өзіміздің жергілікті кәсіпкерлер екендігін талай жиындарда айтты. Туризм демекші, алда жазғы демалыс маусымы. Демалыс қарсаңында оны қалай тиімді өткізуге болатындығын әр отбасы өзінше жоспарлайды. Бір қызығы, біздің елде демалыс маусымы басталар-басталмастан Түркия еліне деген сұраныс жоғары болады екен. Осылайша шетелдердегі туризм елімізден барып демалушылардың арқасында өрлеп, өркендеп шыға келеді.
Ал бізде ше? Қазақстан 30 озық елдің қатарына қосылмақ, олай болса, еліміздегі туризм сапалы түрде дамитын жағдайға жеткен сияқты. Бірақ, бұл салаға өзіндік үлес қосып, таңның атысы, күннің батысы талмай еңбек етіп жүрген кәсіпкерлердің саны, шыны керек, саусақпен санарлықтай ғана. Себебі, Қазақстан оның ішінде Семей өңірі қысы көпке созылатын Арқа жеріне жататындықтан, туризм негізінен жазғы маусымда жақсы дамиды. Сондықтан да, бұл күндері экономиканың туризм бизнесі саласына жүрегінің түгі бар, батыл жандар ғана баруда. Солардың бірі кәсіпкер Исағали Омаралиновтің туризм саласына келгеніне ширек ғасырға жуық уақыт болыпты. Ол айдынды Алакөл жағасындағы ең үлкен демалыс кешенін салып, келіп демаламын деушілерге тазалық пен мұқияттылықтан басталған барлық жағдайды жасап қойған. Оның «Әйгерім» деп аталатын демалыс орны Алакөлдегі ең ірі кешен. Мұнда тынығушыларға барынша қолайлы мүмкіндік жасалған. Тіпті, отбасылық сәнді коттедждер де салынған. Ал олардың сапасы шетелдердегі демалыс орындарынан еш кем емес. Бір сөзбен айтқанда, «Әйгерім» қазақстандықтар ғана емес, шетелдік қонақтарды да қабылдауға сақадай сай әзір.
Демалыс орнын не себептен «Әйгерім» атадыңыз, деп сұрадық кәсіпкер ағамыздан.
– Жақында Қазақ хандығының 550 жылдығын тойладық қой, – деді әңгімені әріден бастаған Исағали Қалимұсаұлы, – Елбасының ұсынысымен тойланған осынау мерейлі той аясында Абайдың 170 жылдығы да аталып өтілді. Қарауылда өткен Абай тойында Қазақ хандығына үлес қосқан қолбасшы, баһадүр Мамай батыр Жұмағұлұлына ескерткіш аштық. Осы іске мұрындық болған Тұрсынғазы Мүсәпірбековке рахмет. Осы Мамай батырдың үлкен ұлы Жиеншорадан мен тарасам, екінші ұлы Байшорадан ұлы Абайдың сүйікті жары Әйгерім туған. Өзімнің қыз балам дүниеге келген кезде атын Әйгерім деп қойдым, Әйгерім апамыздың құрметіне. Бұл заманда Әйгерім есімді қыз балалар өте көп екендігі жанымды жадыратады. Осының өзі біздің Абай еліне деген құрмет. Қызым туған кезде не керек, туризм саласындағы көптен армандап жүрген бизнесім де өрлеп, өркендей бастады. Әрине, қиындықтар көп. Бұл салада жұмыс істеу үшін ақша табамын, пайда жасаймын дегеннен гөрі өз еліңнің патриоты екендігіңді алға қоюың керек. Алакөл Қазақстандағы көлдердің ішіндегі жалғыз терең сулы ғажайып көл. Кеңес Одағы кезінде Мәскеу Алакөл жағасынан Ғарышкерлер үйін салып, жерге оралған ғарышкерлерді бойларындағы радиациялық заттардан арылту үшін Алакөлге түсірген екен. Ғалымдар Юрий Гагарин бастаған ғарышкерлерге ең пайдалы тағам қазақтың құрты деп тапса керек, ғарышта жүргенде де жей береді. Осыдан келіп біздің қазақ халқының ұлылығы ойыңа оралады. Күні кеше Қаракерей Қабанбай батыр жасағымен Алакөлде болып, батырлар көлдің тұзды суына шомылып, жараларын жазған, сол бабалардың сүйікті асы қазы-қарта, ет, құрт-ірімшік емес деп кім айтады?! КСРО кезеңінде Алакөлде Ішкі істер министрлігі, жол құрылысы ведомствосы сияқты үкіметтік орындар қонақүйлер салды. Бірақ оның бәрі қарапайым халық үшін қолжетімді болмады. Ал енді, бүгінде «Әйгерім» демалыс орнына қарапайым халық келе алады. Алакөлде жүздеген мың құстар бар, табиғаты керемет, қызғылт және бұйра бірқазан, сұңқылдақ аққу, ақбас үйрек, ақбас тырна, дуадақ, реликтілік шағала, қоқиқаздар бар. Балыққа да бай Алакөлде ақ алабұға, осман, көлдің және өзеннің көкбасы, сазан, көксерке, мөңке балықтарды көптеп кездестіруге болады. Бұрындары жазғы демалысын шетелде өткізу тек бақуатты адамдардың ғана еншісіне жазылған деген түсінік болса, қазір бұл қате пікір дейміз. Өйткені, Алакөлдегі «Әйгерім» демалыс орнына бүгінде жолдама бағасы қолжетімді әрі мұнда жағажайда жағдай толық жасалған.
– Өскемен мен Семейден, жалпы, Шығыс Қазақстан облысының барлық аудандарынан жалпы жиыны отыздан астам ардагерлерді Алакөлдегі жаңа маусым сайын кәсіпкер бауырымыз Исағали Омаралинов шақырып, әр жыл сайын тегін тынықтырып, демалдырады, – дейді Семей қалалық соғыс және еңбек ардагерлері кеңесінің төрағасы Амантай Доғалақов. Мазмұнды кеш, ойын-сауыққа дейін ұйымдастырылды. Жомарт жан ретінде мектеп, мешітке, спорт мекемелеріне де қаржылай көмек көрсетіп, қамқорлығына алып отырған Исағали Омаралиновтан үлгі алған жөн дейміз кейінгі жастарға. Туризмді дамытсақ, елі-міз де қоса дамитындығы рас.
– Қазіргі кезде ел ішінде Алакөл немесе Бурабай сияқты, Қазақстанның өзге де туристік аймақтарына қарағанда, Түркияға жасаған туристік саяхат арзанға түседі деген сарындағы әңгіме кең тараған, бірақ бұл дұрыс емес, – дейді Исағали аға, – Алакөл денсаулыққа шипа бірден-бір мекен. Буын, құяң ауруларына, денедегі суықты алуға таптырмас ем, тері ауруларын жазатын қара балшықтың көзі Алакөлде.
Алакөл бұл күндері Үкімет назарында екен. «Қазселденқорғау» мекемесінің мамандары кемелер екі жағынан тоқтауға мүмкіндік алатын құрылғыларды (пирстерді) әлі де болса көбейту керектігін жобалап отыр. Жақында облыстық мәслихаттың XXXII сессиясында Алакөлдің жағдайы және жағажайы туралы проблема қозғалды. Және Үржардағы әуежай қалпына келіп, Алакөлге баратын барлық автомобиль жолдары күрделі жөндеуден өтпек. Осындай ауқымды шараларға кәсіпкер ретінде атсалысып, мемлекет қазынасына қаражат құйып жүрген, халқының қалаулы, елінің елеулі азаматы Исағали Омаралиновтің еңбегі айтуға да, мақтауға да тұрарлық екендігі рас.
Раушан НҰҒМАНБЕКОВА.
СЕМЕЙ.