Қазақ – тәубешіл халық. Ертеректе үлкен аталарымыз «Алла, осы көрсеткеніңе шүкір» деп отыратын. Жастық шақтары қалай өткенін анық біле бермейміз ғой, Құдайға шүкіршілік айтып отырған кезінің өзі бүгінгідей ақ түйенің қарны жарылған, қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман емес еді. Ел әлі де қоңторғайлау тұратын. Ауылдарда машинаның мықтысы «Москвич», ал «Жигули» дегеніңіз ілуде біреу. Қоржын тамдарында жасаулы жиһаз да жоқ. Тапқаны тамағынан көп артыла бермейді. Кейінірек, «апыр-ау, аталарымыз неткен қанағатшыл болған» деп ойладық.
Ат жалын тартып мінгеннен кейін ой мен қырға көз жіберсек, киіз туылдырықты алаш баласының көрмегені жоқ екен ғой. Патшалық Ресейдің соңғы жылдары мен Қызыл империяның күш алған жылдарында Орталық Азия халықтарының ішінде халқының саны жағынан ең көбі қазақтар болыпты. Ахаң – Ахмет Байтұрсынов айтқандай, «Әлхамдулла, біз қазақ алты миллион болдық» деп шүкіршілік әрі мақтаныш қылған 1916 жылдан бері өскенімізде, демограф Мақаш Тәтімов есептегендей, бүгінде 40-45 млн халық болып жайқалып тұрғандай екенбіз.
Қазақты патшалық Ресей де аяған жоқ. Қызыл террор кезінде, біздегі сол империяның қызығын көріп, дүниеге тойынғандар ғана аңсайтын Кеңес өкіметінің кезінде қынадай қырылып қалдық... Бүгінгі күніміз тәуелсіздіктің арқасы. Өкініштісі, бізде әлі күнге дейін сақалына шіркей ұялап, ел, жер қорғап ат үстінен түспеген ата-бабаларымыз армандап өткен тәуелсіздік қадірін түсінбейтіндер баршылық екендігі қобалжытады. Олар үшін бәрі оңай сияқты.
Бүгінде Қазақстан өз алдына жеке мемлекет болып жайқалып өсіп, тұғыры бекем, мақсаты айқын, келешегі кемел ел болса, біз ең алдымен осы Тәуелсіздік қазығын қаққан Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың қадір-қасиетіне жете білуіміз керек. Өйткені Қазақстанның бүгінгі жетістіктерінің бәрі Елбасының сарабдал саясатының арқасы екендігін көзіқарақты жандар біледі. Осы орайда, Алаш баласы алаңсыз болу үшін төрт құбыламызды түгелдеп, басқа мемлекеттермен шектесетін шекараларымызды шегендеп берді.
Тәуелсіздік алған жылдары жергілікті халықтың үлес салмағы 40 пайызға да жетпейтін қазақтың шекарасын шегендеу Елбасына оңай түскен жоқ. Біз мұны белгілі қоғам қайраткері, Парламент Мәжілісінің депутаты Сауытбек Абдрахмановтың Елбасымен тікелей сұхбатына құрылған «Өмір өткелдері» кітабын оқығанда тағы да анығырақ түсіне түстік.
Дипломатия – айла ғана емес, мықты байлам, орынды ұсынысты екі жақтың да жүйкесіне салмақ түсірмей, тиімді шешудің сара жолы. Қазақстан Президенті осындай күрделі мәселелерден өзінің тапқырлығы арқылы жол тауып, қазақ жерін бөлшектеуден аман сақтап қалды.
Осыны жас ұрпақ түсініп, елін, жерін қадірлесін деген мақсатта қайта еске түсіріп отырмыз. Өйткені, Тәуелсіздіктің жолы жеңіл болмағанын жас ұрпағымыз оншалықты біле бермейді. Білмеген жерде қадіріне жетпеу басталады. Ал Тәуелсіздіктің тәтті жемісі туралы айтар болсақ, әрине, ұзаққа кетеміз. Ең бастысы, көрші елдеріміздің ұл-қыздары жұмыс іздеп шетке кеткенде, бірде-бір қазақ баласы ешкімге тәуелді болған жоқ. Ормандай Отанында абыройымен отырды. Тәуелсіздіктің жетістіктерін әр аймақтың дамуынан, қол жеткізген жетістіктерінен көруге болады.
Мысалы, халқының саны жағынан республикада алдыңғы орын алатын Оңтүстік Қазақстан облысында екі-үш қана емес, төрт ауысымды мектептердің көп болғандығы бүгінде ертегі сияқты. Кезінде ілдалдалап балшықтан салған апатты мектептер де көп болатын.
Мемлекет басшысының «100 мектеп, 100 аурухана» бағдарламасы осы жағдайды түбегейлі шешуге мүмкіндік туғызды. Жыл сайын 20-25 жаңа мектеп пайдалануға беріліп келеді. Облыстың тек биылғы жылғы ғана әлеуметтік жетістіктеріне келсек, көңіл тоғайтатындай жұмыстар бар.
Әлеуметтік салаға айрықша көңіл бөлінуде. Ағымдағы жылы 10 денсаулық сақтау нысанының құрылысы, 8 нысанда күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр. Облысымызда әлемдік медицинадағы озық технологиялар пайдаланылуда. Балалар қан тамыры хирургиясын дамыту қолға алынды. Медициналық қызметтің сапасын жақсарту мақсатында қызметкерлердің біліктілігін арттыруға көңіл бөлініп отыр. Есепті кезеңде нәрестелер өлім-жітімі – 13 пайызға, қан айналымы аурулары – 15 пайызға, туберкулез – 24 пайызға, онкопатология 2 пайызға төмендеді.
Білім беру саласында үстіміздегі жылы 37 мектепке дейінгі ұйымдар ашылып, жалпы саны 1 561 бірлікке артты. Бүгінгі таңда 42 мектеп, 6 балабақша іске қосылып, нәтижесінде 11 апатты жағдайдағы, 9 үш ауысымды мектептердің құрылысы аяқталды. «Жұмыспен қамтудың жол картасы-2020» бағдарламасы аясында жартыжылдықта 33 383 азамат әлеуметтік қолдау шараларымен қамтылды. «Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі» бағдарламасы аясында 790 мың шаршы метрлік 262 үйдің құрылысы жүргізіліп жатыр. Биыл 252 мың шаршы метрлік 151 үй пайдалануға беріледі. Облыста республикамыздың экономикалық қуатын еселейтін, шикізатқа тәуелділіктен құтқаратын индустриялық аймақтар табысты жұмыс жасап жатыр.
Биыл ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 123 млрд теңгеге жеткендігінде мемлекеттік қолдаудың орны айқын байқалады. Қазірдің өзінде 4 мыңдай ұсақ шаруа қожалығы 47 кооперативке бірікті. Аудан, қалаларда МТС-тер ашылып, қуатты техникалар шаруаларға қызмет ете бастады. Бұлар – бір облыста болып жатқан жағдайдың көрінісі. Тәуелсіздіктің тәтті жемісін жеу деген осы.
«Тарих – біздің халқымыздың сақ пен түркінің, Қазақ хандығының дәуірінде, Ұлы Отан соғысы кезінде көрініс тапқан ұлы күресінің куәсі. Бұл – біздің өткеніміз және тағдырымыз. Бабаларымыз ұмтылған аңсарлы мақсат – Тәуелсіздікке біздің ұрпақ қол жеткізді. Сондықтан да бұл күн тұтас ұрпақтардың орындалған арманын білдіретін қуанышты әрі маңызды мереке болып табылады. Өйткені, тәуелсіздік пен теңдік, егемендік пен мемлекеттілік – кез келген халық үшін аса құнды ұғымдар. Біз осы тағдырды қабыл алып, бірлік пен еңбек арқылы тарихи жолымызбен шығынсыз жүріп келеміз. Еліміз егемендігін нығайтып, Мәңгілік Ел болуға бағдар ұстады. Сондықтан Тәуелсіздік күні – барша Қазақстан халқы мен әлемнің барлық түкпіріндегі достарымыз үшін ұлы мереке», – деді Қазақстан Президенті.
Кейбір мемлекеттердің ғасырлап өтетін тарих жолдарын ширек ғасырда жүріп өтіп, әлемге танылған Қазақстан үшін ең ұлық мереке – Тәуелсіздік күні. Сондықтан, Алашымыздың басынан бақ таймай, көсегесі көгере берсін деп тілейміз.
Қайрат Балабиев,
Оңтүстік Қазақстан облыстық мәслихаттың депутаты