Қазір әлеуметтік желі деген бар, келеңсіз көріністер тез арада, ылдым-жылдым тарап кетеді. Алматы қаласында көліктен шықпай дәрет сындырған полицейдің оғаш қылығы әлеуметтік желі арқылы әп-сәтте көптің құлағына жетіп, «ойпырмай» дестік. Ұят, әрине. Ерсі. Басқа емес, тәртіп сақшысы осылай жасап жатқанда, басқалар не істемейді?!.
Полицей тиісті әкімшілік жазасын алады, бірақ осындай ерсі жағдайды ертең тағы біреудің қайталамасына кім кепіл? Ол бейнекамераның ілгегіне түсе ме, жоқ па, білмейміз. Түспей-ақ қойсын, оны әлеуметтік желіге жүктемей-ақ қойсын. Бірақ көзге де, бейнекамераға да түспей, тасада, қалтарыста «шаруаларын» тындырып, «жеңілдеп» жүре беретіндер қай қалада болса да кездеседі. Бұған ешкім дау айта алмас. Адам жаны қысылғанда, ештеңеге қарап жатпайды. Ештеңені ойламайды. Полицейдің де тірлігі осы. Жаны қысылды, жасады. Басқа амалы жоқ. Шалбарын немесе көліктің ішін былғамайды ғой. Жақын маңда жүгіріп бара қоятындай әжетхана болмаған соң, қайтсін енді? Оның қылығы «Қысылғаннан қыз болдының» кері.
Қазақстанның елордасы – Астанада осындай ерсі жағдай кездеспейді деп кім кепілдік бере алады? Ешкім де. Сөзім дәлелді болуы үшін мысал келтірейін. Күні кеше, тапа-тал түсте, Сәтбаев көшесінің бойында тал-теректің тасасында егде кісінің дәрет сындырып тұрғанын көрдім. Қуана хабарлайтындай емес, әрине. Көрген көзде жазық жоқ. Ауылдан келген кісі екені киімінен де, тұрысынан да байқалып тұр. Қасында, әйелі болса керек, қолында пакеті бар, қалқалап тұр. Әлгі кісінің әбден қысылғандықтан, осындай шарасыз күйге барғаны анық. Әжетхана іздеген болар. Сұрастырған шығар. Таппады ма екен? Сонан соң, амал жоқ, осылай жасауына тура келген болар.
Көрсек те көрмегенсіп, бетімізді басып, теріс айналдық. Егер сол қарияның үстінен тәртіп сақшылары түссе, үлкен кісіні әбден әбігерге салатыны сөзсіз. Зейнетақысы жетпейтіндей айыппұл салуы да мүмкін.
Көрдіңіз бе, қоғамдық әжетхананың жоқтығы салдарынан қаншама қиындыққа тап болады қарапайым адам? Астананы аралауға, туған-туыс, балаларымен қуана қауышуға келген шығар, бәлкім, әлгі кісі. Мынадай жағдайды көріп, ауылға қандай күйде қайтатынын кім білсін?!. «Астанаңда әжетхана таппай әбден қысылдым ғой, енді бармаспын», демесіне кім кепіл? Мүмкін, үлкендігіне салып, үндемей қоя салар. Қалай болғанда да, бұл бір кісі ғана тап болып отырған жағдай емес, күніне қаншама адам осындай күйге түседі.
Бұл – күндізгі жағдай. Ал түнге қарай көше қыдырған жастар «қысылған кезде» тұрғын үйлердің қалтарыстарына, тал-теректің түбіне, басқа да ыңғайлы орындарға барып «жеңілдеп» алады. Тіпті, қыс мезгілінде үйлердің подъездеріне еніп, «тірліктерін» бітіретіндер де бар. Аула сыпырушылар мен подъезд жинаушылар бұл сөзіме кепілдік бере алады деп ойлаймын. Өйткені, олар мұндай тәртіпсіздікпен күнде кездесіп жүр. Сондықтан мен жаңалық ашып отырған жоқпын. Бұл – көптің көкейінде жүрген өзекті әлеуметтік мәселе.
Көшелердің бойында ақылы әжетханалар ашу соншалықты қиын емес шығар?! Әлде, пайда әкелмейтін тірлік пе? Бірақ, пайдасынан бұрын халықтың жағдайын, қаланың тазалығын ойлаған дұрыс шығар.
Ғалым ОМАРХАН,
«Егемен Қазақстан»
АСТАНА