«Біз де фильм кейіпкеріне айналып кеткендейміз»

Алыстан келген ағайын «Керуен» сауда-ойын-сауық орталығында белгілі режиссер Рүстем Әбдіраштің Елбасы туралы түсірілген «Балалық шағымның аспаны» көркем фильмін тамашалады Туған жерге деген кеудедегі буырқанған сағыныш селін басатын құдіретті күш бар ма  екен, сірә. Атамекенге ат арытып жеткен қан­дас­тар­дың жүзінен осы сезім менмұндалайды. Бір-бірімен шүйіркелесіп, қауқылдаса хал сұрас­қан түрлерінен қай елде, қандай жұртпен қатар тіршілік кешсе де өзінің шыққан тегін, атақонысы – Қазақ елі, ал тілі – қазақ тілі, түптеп келгенде, бә­рі де бір қазақтың баласы екенін жүрек түкпі­рінде ая­лай сақтап келгенін таныр едіңіз. Елбасы ту­ралы жақында жарық көрген «Балалық ша­ғым­ның ас­паны» фильмі олар үшін рухани сый­дың баға жетпес құн­ды­лығына айналып кеткеніне куә-дүрміз. Ту­ған жердің қадір-қасиетін шалғайда жүрген адамнан артық кім сезінер. Бір кинозалға сыймай­тын болғандықтан «Керуен­нің» екі залы түгел қандастардың қаз-қатар тізіліп, елдік ұғы­мы­на терең бойлаған жан ай­дынына айналды. Фильм басталар тұстағы бала Сұлтанның әжесі мен әкесінің жеті ата жайында айтқан тағылы­мын тақылдай қайталап жатқан жері қаным қа­зақ деген кісінің мерейін үстем етері сөзсіз. Қа­зақ­тың жеті атасын біліп өсуі, жеті санын қадір тұтуы бізден басқа тағы қандай елдің салт-дәс­түрінде кездесер еді? Ата-баба­лары­мыз­дан үзіл­мей жеткен бұл құн­ды­лық тек қазақтың ғана өзгеге ұқсамайтын ұстыны екеніне жұрт көңілін бұрғызудың өзі ғибратлы. Залдағы көрермен көңілінен осы тұста фильм кейіпкерімен бірге қанатын қомдап, кең далаға қы­ран құстай ұша жөнелген айпара сезім анық аң­ға­рылған. Әже қолымен қол диірмен тасы­ның шиыр­шық ата айналуы өте ұтымды та­был­ған көр­кемдік шешім дер едік. Халқы­мыз­дың көне жәді­герімен уақыт­ты уағыздату бекер емес. Сол тас диірменнің түбінде әже аузымен ата өсиеті санаға егіледі. Фильмнің осы бір көрінісін шетелдік қандастар риясыз көңілмен қабылдап, Ел­басының бала кезі мен жастық шағынан әсерлі өрілген кинотуын­дыны тұ­шына тамашалап шықты. Американың Нью-Йорк қаласында қазақ мә­де­ни орталығын бас­қара­тын Әлия АЛХАНБЕК­ҚЫЗЫ­НЫҢ әңгімесіне құлақ түрсеңіз, туған жерден шалғайда жүрген қа­зақтардың қай-қайсысы да ата-баба салтына берік, ұл-қыздарының қазақ тілі мен халқымыздың ?дәс­­тү­ріне адал болып өсуіне қатты көңіл бөліп отырады. Нью-Иоркта жыл сайын Наурыз тойын өткізіп тұру дәстүрге айналғаны көңіл марқайтады. Мәдени орталық онда тұратын қазақ отбасыларының басын бір жерге тоқай­лас­тырып, бір-бірімен қарым-қатынас жасасуына мүмкіндік туғызып отырған бірден-бір ұйытқы ұйым көрі­неді. Көрерменге Қазақстан туралы фильмдердің ұдайы көрсетілуі де мұн­дағы аға­йынның ата­жұрт­тан алыста жатса да бір құла­ғын Қазақ еліне тігіп отыратынын аңғартады. Осындай жиын­дар­да 300-дей қандасымыз бой көрсететінін айтады Әлия құрбымыз. Ал жалпы, Нью-Иорктің өзінде 8 мыңдай қазақ өмір сүреді дегенге біреу сенсе, біреу иланбас еді. Орталық төр­айымының ай­туын­ша, олар түрлі салада жұ­мыс істейді. Мұның бәрін бірақ кешегі бір қилы замандарда бы­ты­ра­дай шашырап, туған жерден қоныс аударуға мәж­бүр болған, солақай саясат­тың салқынын тартқан ұрпақтың өкілдері ғана емес, бейбіт заманда, әр түрлі себептермен Аме­ри­каға көшіп келген отандастарымыз да жетерлік екен. Өзі кәсіби пианисші болғанмен, қазақ­тың қара домбырасымен құйқылжыта ән шырқағанды ұнататын Әлия Алханбекқызының өзі Алматы шаһарында туып-өскен. «Президент туралы түсірілген фильмді көргенде, толқып кеттім, – деді ол. – Қазақстанның табиғат байлығына жететін дүниеде ешбір ел жоқ. Фильм кейіпкерлерімен өзім бірге жүргендей әсермен шығып отырмын. Астанаға осымен екінші рет келуім. Қаланың зәулім ғимараттармен асқақтай түскен келбетіне қарап көзім тояр емес. Осының бәрі ел Прези­денті Нұрсұлтан Назарбаевтың еңбегі екенін білеміз. Жат жерде жүрсек те туған жердің өсіп-өркендеуін жанымыз қалайды». Киноны көтеріңкі кө­ңіл-­күймен тамашалап шық­­қан Қадірбек АКАЙДЫҢ Ел­басы, елорда жайындағы әсе­рі алабөтен. Герма­ния­ның Кельн қаласынан келген оның Қазақстанға ал­ғаш рет табаны тиген кездегі бойын кернеген сезімді сөзбен айтып жеткізу қиын. Университетте экономист ма­мандығы бойынша екінші курста оқып жатқан өндірдей жастың бойын билеп алған бұл неткен құдірет деп біз де аң-таңбыз. Сөйтсек, гәп адамның қай жерде туып-өскенінде емес, барлық нәрсе баланың жүрегіне туған жерге, тілге деген құрмет сезімін ұялата білуде екен. Қадірбектің миына осы нақыл, «Ата­меке­нің – Қазақстан, туған тілің – қазақ тілі» деген сөздер кішкентай күнінен құйылғанын білдік. Кельн қаласында тұратын 120 отбасы бір-бірімен жиі араласып, думан-тойларда бастары қосылып тұратынын, бауырларының қазақша ән салып, «Қара жорғаны» билегенде табандары жерге тимейтінін айтқан студент Қадірбек оқу бітіргеннен кейінгі тағдырын Қазақстанмен байланыс­тыр­ғысы келеді. Алыста жүрген ағайын­ның ішінде әлі де туған жерге оралуды көксейтін қандастарымыз жеткілікті. Солармен болашақта әлемнің іргелі оқу орындарында білім алған осындай елшіл, рухшыл жастар елге қайтып оралса, Қазақстан мұнан да көркейіп, өркен жая түсеріне кімнің күмәні бар? Фильмді қызықтаған жастың Президентке деген сүйіспеншілігі шексіз. «Мына фильм арқылы мен Қазақстанды қайта таныдым» деді ол. Иранның бірінші бан­­кін­де жұмыс істейтін Тахира ЗАДСАР фильмді тебіреніспен тамашалап, көзіне жас алғанын айт­ты. Ел Президентінің жас кездегі биікке тал­пы­нысы мен шынайы бей­несі шет­те жүрген әр қазақтың жүрегін толқытпай қой­май­тынын әңгімелеген Тахираның сыртта жүрсе де атамекен дегенде ет-жүрегі елжіреп тұра­ты­нын аңғару қиын емес еді. Ибалы, иманы жүзіне үйіріліп тұрған ұяң қыз өзі фильмді өте тебірене көргенін жа­сыр­мады. «Фильмде Қа­зақстан деген қандай бей­бітсүйгіш ел екені, келешегі жарқын, жас­тары­на өте қамқор­лықпен қарайтын мемлекет екені көрініс табады. Ас­танаға келгеніме аз ғана болғанына қарамас­тан, мен бұл жерге қатты бауыр басып кеттім. Өз үйім, өлең төсегіме басымды қойған­дай­мын. Біз сияқты жастар өздерінің өмірлерін туған жердің абырой-беделімен сабақтас­тыр­ғысы келеді. Президент туралы фильмді көр­геннен кейін өзімнің о баста ойлап келген мақ­сатымды қалайда жүзеге асыруға асығуда­мын. Бұрын Елбасы жайында тек сырттай ғана естіп-біліп жүретінбіз. Енді, міне, Нұрсұлтан ағамыз туралы осы фильм ар­қылы жан-жақты мағлұмат алдық. Ондағы әрбір оқиғаны адамның тебіренбей қабылдауы мүм­кін емес. Анасының түс көретін кезіндегі толға­нысы тіпті толқытып жіберді. Еріксіз жылап жіберіппін. Неге олай әсер еткенін сөзбен айтып жеткізе алмайтын сияқтымын. Құдайдан перзент тілеген әр ананың әзіз жүрегі мұндайда қандай сезімде болатыны белгілі. Баласының ел қамын жейтін азамат болуын аңсамайтын жан жоқ десек, Әлжан ана сондай сандаған қазақ әйелдерінің арасында ерекше болып қалатын ардақты тұлға», деді ол. Қарашаш ТОҚСАНБАЙ.