Семейдегі «Прииртыш бройлер құс фабрикасы» жеке меншік шаруа серіктестігіндегі игілікті істер туралы осыдан бірер жыл бұрын жазған болатынбыз. Аталған кәсіпорын содан беріде де соны жаңалықтардан кенде емес. Айталық, жуырда ғана мұнда құс өсіру саласындағы әлемдегі алдыңғы қатарлы технологиялық жабдықтармен жаңартылған құс сою, ет өңдеу цехтары мен инкубатор салтанатты жағдайда ашылды. Ал мұны елімізде үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасын тездетіп жүзеге асыру жөніндегі Елбасы тапсырмасына орай Семей өңірінде атқарылған бір игілікті шара деп қабылдағанымыз ләзім. Осы орайда бұл кәсіпорын туралы бұрынғы жазғанымызды толығымен қайталамай, тек кейбіріне ғана тоқтала кетсек дейміз.
Ол осыдан ширек ғасырдан астам уақыт бұрын Семей үйрек фабрикасы деген атпен іске қосылған-ды. Қаладан 25 шақырым жерде бой көтерген жаңа кәсіпорын жанынан Утинка деп аталатын жаңа кент те қоса салынған болатын. Сол жаңа кәсіпорынның алдына жылына үш мың тонна үйрек етін өндіру міндеті қойылған еді. Сол міндет ақыры түрлі себептермен орындалмай қалды да, енді кәсіпорын бройлер етін өндіруге бейімделіп, қайта құрылды. Сонымен бірге іргедегі кент аты да Прииртыш деп өзгертілді. Бірақ, фабрика, кент аты өзгергенмен, оның затында өзгеріс бола қойған жоқ. Яғни, бірінен кейін бірі ауысқан басшылардың кәсіпорынды тығырықтан алып шығуға шамалары келмеді.
Ал осыдан он жыл бұрын кәсіпорын тізгінін мамандығы инженер-механик, оның үстіне Семей зоотехникалық-мал дәрігерлік институтында, «Семейқұс» деп аталатын құс фабрикасында басшы қызметтерде болған Бейсенғазы Тастекеев деген өмір көрген азаматқа сеніп тапсырылады. Ол болса бірінші кезекте өндірісті қайта жабдықтау, бройлер ет өнімдерін өндіру жұмыстарын ғылыммен ұштастыра жүргізуді қолға алады.
Солайша мұнда осыдан алты-жеті жыл бұрын қайта жабықтау және бройлер ет өнімдерін өндіруді өндірістік модернизациялау жұмыстарының бірінші кезеңі жүзеге асырылады. Соған орай кәсіпорын технологиясы түбірімен өзгертіледі. Құстарды өсіру технологиясында белгілі бір жетіктікке жетуге осындағы корпустарды “Bib Deutcһman» фирмасының жемдеу және суару құрал-жабдықтарымен және «EXAFAN» фирмасының желдеткіш жүйесімен жабдықтау көп әсерін тигізді.
Осы жылдар аралығында кәсіпорында әлемдік озық фирмалардың құрал-жабдықтарын өндіріске кеңінен енгізу жүзеге асырылды. Сонымен бірге балапан шығаруға компьютерлік бақылау орнатылды. Ал құс сою цехында бір сағаттық қуаты 1500 басқа арналған, салқындатқыш камерасымен жабдықталған «Titan» деп аталатын венгр фирмасының жартылай автоматтандырылған құс сою желісі орнатылды.
2009 жылы өндірісті модернизациялау жұмыстарының екінші кезеңі басталып, нидерландтық фирманың жылдық қуаты 10 миллион жұмыртқаға арналған инкубаторы іске кірісті. Ет тоңазытқыш камералары да соңғы жылдары орнатылды. Осы орайда, кәсіпорын басшысы Бейсенғазы Мәлікұлы етті мұздатып сақтауға түбірімен қарсы. Ондай жағдайда ет сапасы айтарлықтай төмендейді.
Енді, міне, мұнда құс сою және ет өңдеу желісі әлемдегі алдыңғы қатарлы технологиялық жабдықтармен жаңартылып отыр. Голландияның «Meуn» фирмасының бұл қондырғысы сағатына 4 мың бас тауық союға арналған. Кәсіпорын былтырғы жылы 7 мың тонна құс етін өндірсе, биыл 8 мың тоннаға жеткізілмек. Ал алдағы таяу болашақта бұл көрсеткіш 12 мың тоннаға жетеді деп күтілуде.
Ал оған мұндағылардың сенімі зор. Өйткені, кәсіпорында бұған дейін түрлі мазмұндағы 39 корпус жұмыс істеп тұрса, биылғы жылы жаңадан 9 корпус қатарға қосылып отыр. Осылайша осыдан оншақты жыл бұрын құлап, қаусап қалған кәсіпорын қайтадан еңсесін тіктеп, толық қуатымен жұмыс істеуде. Осы орайда кәсіпорын директорының облыс, қала басшыларына алғысы шексіз. Айталық, бұлар тек қана облыс тарапынан соңғы бес жылда 900 миллион субсидия алған. Ел құс етіне көшіп жатқан шақта бұл үлкен қамқорлық. Бұл игі шараның елдің азық-түлік қауіпсіздігін нығайту ісінде де маңызы зор. Және қазіргі басты мақсат сырттан тасымалданатын азық-түлікті мейлінше азайту емес пе. Облыс әкімі айтқандай, аталған кәсіпорынның құс етін өндіруде облыс бойынша алда келе жатқаны және қуантады.
Мұны бір десек, екіншіден, мұнда жаңадан ашылып жатқан жұмыс орындары өз алдына бір әңгіме. Айталық, қазірде фабрикада 370 адам еңбек етуде. Бұрнағы жылдары олардың орташа айлық жалақысы 30 мың теңге төңірегінде болса, биылғы жылы ол 50 мың теңгеге жетіпті.
Сонсоң мұнда негізінен өзіміздің қаракөз қандастарымыз жұмыс істейтінін аңғарып қалдық. Ал оның негізгі себебі мынада. Яғни, тоқсаныншы жылдардағы қиын шақта қалаға қарай шұбырған ауыл тұрғындары осы маңайға келіп тұрақтап қалған ғой. Содан біртіндеп осы кәсіпорынға келіп жұмысқа тұрған, азға қанағат тұтқан, сөйтіп төзімділік танытқан. Ақыры, міне, шетелдік түрлі құрал-жабдықтармен жұмыс істеуді игеріп, табыстары да уақыт өткен сайын арта түсіп келеді.
Осы орайда және бір астын сызып айтатын жәйт, сол маңайдағы елді мекендерге қолұшын беру бұл кәсіпорынның дағдылы ісіне айналған. Өздеріне тақау ауылдардың ауыз су, жылу мәселелерінен бұлардың шет қалған кезі жоқ. Ондай қамқорлықтан білім ордалары да шет қалған емес. Тіпті, осы өңірдегі рухани, мәдени шараларға атсалысу да бұлардың төл міндетіне айналған.
Дәулет СЕЙСЕНҰЛЫ,
Семей.