Табандылық – табысқа жетудің кілті

Медиа-форум шеңберіндегі ша­ралар әлемдік деңгейдегі озық ой­лы жур­налистердің өткізуіндегі ш­е­бер­лік-сабақтарымен басталды. «Шы­ғар­машылықпен ойлау контент пен сау­даны қалай өрістетеді? Айрықша ойлай білудің артықшылықтары мен оның БАҚ-қа ықпалы қандай?» деген тақырыптағы алғашқы шеберлік-сабағын АҚШ пен Францияға ортақ «Файнэншл Таймс» басылымының арнаулы өкілі Дэвид Эпплфилд жүргізді. Ше­бердің айтуына қара­ған­да, қазір ин­тер­неттің өтімді кон­тенті маңызды рөл атқарады. Контенттер винегрет са­латы секілді толып жатқан ар­гу­­менттер, контраргументтер мен са­рап­та­маларға толы. Олардың арасында ақ­ша төленгендіктен жазылғандары не­месе тегін жазылғандары да қап­тап жү­реді. Бір сөзбен айтқанда, кон­тенттің толып жатқан қырлары бар.  Солардың ішінен пайдалысын, дұрысын қалай таңдап алуға болады? Шебердің айтуына қарағанда, ол үшін бірнеше ақпарат көзінің деректерін са­лыстырып отыру керек. Сонда ға­на шындыққа жақын келесіз. Тіпті, он­дайда да адасып қалу ғажап емес, өйт­кені, өтірік ақпарат таратушылар да бірнеше дереккөзін бір-ақ пайдаланады. Одан әрі шебер жеке өзінің таны­мал­дығы мен өтімділігіне себепші бол­ған шынайы ақпараттық сюжеттерді Африка сапарларында тапқанын айтты. Әсіресе, Кениядағы сюжеттерім сәт­ті бол­ды. Ол кезде мұнда ақпараттар ақ­­ша­ға сатылмайтын, сондықтан да олар­дың шыншылдығы сенімді еді. Мен осы сюжеттеріммен көптеген БАҚ-та кө­рі­ніп, өзімнің алғашқы 63 мың фунт-стер­ли­нг қаламақымды таптым, деді шебер. Одан әрі Дэвид Эпплфилд журналис­тер­ге өтімді, танымал, оқылымды болуы үшін қандай да бір креативті жобаларды табу керектігін айтты. Тек осындай жобалар ғана бүгінгі көрерменнің, оқырманның жүрегіне жол табады, деді ол. Сонымен бірге, бүгінгі журналистиканы аяқтан шалатын дүниелер туралы да өзінің ойларын ортаға салды. Соның ішінде қорқақтық, салғырттық, нем­құрайлылық – біздің кәсіби жау­ла­рымыз. Осындайлар, әсіресе, ай­мақ­тық БАҚ-тарда көп болады. Олар­дың бойында жергілікті билікке жал­тақ­тау­шылық, соларға жақпай қаламын ба деген қорқақтаушылық басым. Соның ке­сірінен ақпараттары да өтімсіз, солғын, әсерсіз болады, деді шебер.  Оның әңгімелерінің ішінде Қа­зақ­стан журналистикасы туралы да пі­кір­лер айтылды. Соның ішін­де біздің жо­лы болмайтындарды қол­дау­ға ұм­ты­луымызды сынады. Бізде кері­сін­ше, жолы болмайтындарды одан әрі төмпештейміз, сөйтіп, ондай жан өзі­нен өзі ширай түседі. Сонымен бірге, ол Қазақстанда әлеуметтік желілер ақ­параттарының өтімділігі жоғары екен­дігі бірден көзге түсетінін айтты. Өйткені, олардікі барынша өткір, нақ­ты, батыл екен, деді ол.  Келесі шеберлік-сабағын  жүр­гіз­ген «Trafalgar Strategies» кампаниясын құрушы, Ұлыбритания премьер-министрі кеңсесі баспасөз қызметінің бұрынғы басшысы Джайлс Кенингам болды. Оның тақырыбы «Медиадағы табысты науқандардың тетіктері» деп аталды. Шебер табысты болуға қалай жету жолдарын өз білік деңгейінде айтып берді. Оның ойынша, табысты болуға жетудің бір көзі – адамның жеке құлқы мен мінезіне де байланысты. Бір тауы шағылған жерден қашан табысқа жеткенше айырылмайтын табанды адам ғана биік табыстарға жетеді, деді ол. Үшінші шеберлік-сабағын «Bloomberg» ТВ халықаралық агент­ті­гінің директоры Тодд Бэйр «Биз­нес-жаңалықтар және жаңа­лық­тардағы бизнес» деген тақырыпта өткізді. Ол бизнес ар­қылы медианың ақша табу жолдарын, сонымен қатар, ақпараттардың өзін бизнеске айналдыру тетіктері туралы баяндады. Бүгінгі таңда ешқандай жеке сала болмайды, тек қана нәтиже бас­ты бағдарға алынады. Ал нәтижеге қол жеткізу үшін барлық сала бір-бірімен бі­рі­гіп, табыс табудың дара жолына шы­ғуы керек, деді ол.    Шеберлік-сабақтарының ара­сын­­да таза дәріс оқулар да болып тұрды. Мә­селен, АҚШ-тың атақты «Лос-Анджелес таймс» газетінің бұрынғы ви­це-президенті, ал қазір «Newseum» атты жур­налистика музейінің директоры Шел­би Коффи «Жаңалықтар та­ри­хының бес ғасыры» деген та­қырыпта тамаша дәріс оқыды. Са­налы адамдардың алғашқы күн­нен жаңалыққа құмарлығы, со­ның ар­қасында оның дами түс­кен­дігі оның дәрісінің негізгі ар­қауына айналды. «Кім ақпаратқа ие­лік етсе, сол әлемге иелік етеді» дег­ен тәмсіл қалыптасқанға дейін-ақ ақпа­ратқа деген құштарлық әлемде берік орныққан, деді ол.   Медиа-форумның кешегі күнін АҚШ-тың «Storyful» интернет агент­ті­гінің бөлім бастығы Тоби Бочан мен  «Now This» интернет-пор­талының басқарушы редакторы Верша Шарма­ның «Сандық дәуірдегі фактчекинг» ше­бер­лік сабағы аяқтады. Мұнда медиа-тех­но­логияның жетістіктері мен оның күн­нен күнге өзгеріске, жаңа­шыл­дық­қа ауысып бара жатқан сырлары ту­ралы айтылды.  Форум ресми түрде бүгін  ашылады.  Жақсыбай САМРАТ, «Егемен Қазақстан»