Оңтүстік Кореяның Пхенчхан қаласының маңайындағы Альпенсия тау курортының аймағында орналасқан Олимпиялық стадионында XXIII Қысқы Олимпия ойындарының ресми ашылу салтанаты өтті. Екі сағаттық рәсімді тамашалаған 35 мың көрерменнің ішінде спортшылар, жанкүйерлер мен мемлекет басшылары болды. Бұл Оңтүстік Корея үшін әлемдік деңгейдегі екінші Олимпиада. Бұған дейін Сеулде 1988 жылғы жазғы Олимпия ойындары өткен болатын.
Биылғы Олимпиаданың ашылу салтанатына аздаған өзгерістер енген. Мысалы, спортшылардың дәстүрлі шеруінде делегациялар әдеттегідей грек әліпбиімен емес, корей әліпбиінің ретімен шықты. Сонымен қатар Олимпиада тарихында Оңтүстік пен Солтүстік Корея елінің спортшылары тұңғыш рет бір тудың астына бірігіп, ашылу салтанатында бірге сап түзеп жүріп өтті. Ал допинг дауына ілігіп, ережелерін бұзған Ресей құрамасы биылғы бәсекеде Халықаралық Олимпиада комитетінің туы астында шықты. Енді Ресейдің ұлттық Олимпиада құрамасы «Ресейлік Олимпиада спортшылары» деген топ ретінде Олимпиада жүлдесіне таласады.
Олимпиаданың ашылу және жабылу салтанатты шарасының шығармашылық директоры Сон Сын Хванның айтуынша, Олимпиаданың ашылу салтанатына 65 миллион АҚШ доллары жұмсалған. Бұл туралы ол шара аясында ұйымдастырылған баспасөз мәслихатында айтқан. Сочиде өткен Қысқы Олимпиадамен салыстырғанда бұл әжептәуір төмен көрсеткіш.
Кейде мені қызығы көп қысқы спорттың төресі – Ақ Олимпия ойындарының неліктен ауа райы суық, климаты қолайсыз аймақтарда емес, керісінше жап-жасыл, жылы жерде өтетіні таңғалдырады. Мәселен, Туринде де, Сочиде де ауа райы жиырма градусқа дейінгі жылылықты көрсетіп, жарысты ұйымдастырушыларға да, спортшыларға да қолайсыздық туғызған еді. Енді, міне дәл сол жағдай Пхенчханда да қайталанды. Бұдан екі-үш күн фристаил, шаңғы, сноуборд жарыстары өтетін биік тау беткейінде күн суытып, Олимпиаданы ұйымдастырушыларды алаңдатқаны рас. Екі-үш күннен бері күн жылынды. Табиғаты тамаша, жасыл ағаштары жайқалып тұрған Кореяда Жазғы Олимпия ойындары өтіп жатыр деген ойда қалдық. Қар мүлдем жоқ. Алайда фристайл өтіп жатқан «Феникс сноу паркте» қар жұқа болса да бар. Күн жылып кеткен соң тайғанаққа айналған.
Пхенчхан мен Каннын қалаларының арасы алпыс шақырымдай. Астана мен Алматыдан, еліміздің басқа облыстарынан келген туристердің көбі екі қаладағы қонақүйлерде тұрып жатыр. Тіпті үш жүз шақырым жердегі ел астанасы Сеулдегі қонақүйге орналасқан шорт-трек сайысын тамашалауға келген шымкенттік жиырма жастағы студент Мақсат Бегмановтың жанкештілігіне таңғалдық. Ол жарыс аяқталған соң Канныннан Сеулге оралды.
Осы екі қалада Олимпиада бағдарламасына енген жарыстар өтуде. Туристер мен жанкүйерлер бағаның шарықтап тұрғанын елеп-ескеріп жатқан жоқ. Әрлі-берлі қатынаған автобустар мен электр пойызы, қоғамдық көліктер адамдарға лық толы.
Мұнда баға аспандап тұр. Пхенчхандағы Алпенсия тау кластерінде шаңғы, биатлон, сноуборд, фристайл ойындары өтуде. Ал оған жету үшін электр пойызына, сосын арнайы қатынайтын автобустарға отырасыз. Алматыдағы дүниежүзілік Қысқы Универсиадада, Сочи Олимпиадасы кезінде жүздеген мың жанкүйерлерді көліктер тегін тасыған. Пойыздың бағасы бір адамға сегіз мың вон. Біздіңше екі жарым, үш мың теңге. Ал такси әкеңнің құнын сұрайды. Бір шақырымға бір АҚШ долларын сұрайды. Дәмхана, мейрамханаларда баға аспандап тұр. Қазақстаннан келген Серік екеуміз Жапон теңізінің жағалауында орналасқан бір дәмханадан ірі қара етінен әзірленген қуырдақ пен ащы тағамдарға алпыс мың вон төледік. Бұл теңгеге шаққанда жиырма мың теңге шамасында. Мұның барлығын неге қазбалап тізіп жатырмыз? Спорт жарыстарын қазір телеэкраннан сол сәтте тамашалай алатындықтан, оқырмандарға корей жеріндегі көрген-білгенімізді айта кеткен артық болмас, құрметті оқырман.
Енді мына қызықты қараңыз. Келген қонақтар мен туристерге, спортшыларға тегін қызмет көрсететін еріктілерді негізінде сайыстар өтетін жерде, кешендер мен адамдар көп жиналатын жерден кездестіресіз. Алайда орыс тілді еріктілерді бес күнде кездестіре алмай дал болдық. Тіпті солардың дені ағылшын тілінен де мақрұм екенін байқап қалдық. Хош, сонымен шалғайдан келген туристердің еркін жүріп-тұруы қиынға соғып тұр. Тіпті сауда дүкендерінде болғанымызда өзімізге қажетті нан, шұжық, басқа тағамдарды таба алмадық.
Сенбі күні кешкілік елден келген бір топ жанкүйер Каннын қаласындағы зәулім спорт сарайындағы шорт-трек сайысын тамашалауға бардық. Он екі мың адам сыятын Алматы мен Астанадағы атшаптырым Арена сияқты кешен адамдарға лық толды. Өкінішке қарай, Мәдіғали Қарсыбековтің шәкірттері үшін бұл күн сәтсіз болды. Үміт күткен Нұрберген Жұмағазиев құлап, жарыстан шығып қалды. Денис Никиша топ бастап келе жатқанымен төртінші орынға сырғыды. «Мен негізінде қысқа қашықтыққа жүгіруім керек болатын. Бірақ мұздың сапасын әрі өзімді тексерейін деп шештім. Намысты қолдан бермеуге тырысамын», дейді Денис. Тағы бір қызымыз А.Крестова да тәжірибенің аздығынан сын сәтте өз мүмкіндігін пайдалана алмады. Енді біздің конькишілеріміз төрт рет бағын сынап көреді.
Олимпиаданың алғашқы күні немістер, нидерландтар мен корейлер үшін сәтті басталды. Биатлоннан спринтерлер жарысында немістің Лаура Дальмайер атты сайыпқыраны алтыннан алқа тақты. Өкінішке қарай біздің қыздар Галина Вишневская, Дарья Климина, Ольга Полторанина және Алина Райкова көштің соңында қалды. Жеті жарым шақырымдық скиатлон сайысында да қыздарымыз жерге қаратты.
Жүлдеден үмітті болған Вишневская спринттік жарыстың бірінші оқ ату кезеңінде бес нысананың екеуін көздей алмай, айып айналымын екі рет жүгіріп өтіп, біраз уақыт жоғалтып алды. Ал екінші ату кезеңінде бес нысананың барлығына дәл тигізді. Бірақ алғашқы екі қателіктің кесірінен ол спринттік жарысты тек 30-шы нәтижемен аяқтады. Вишневская осы қашықтықта чемпион болған германиялық Лаура Далмайерден 1 минут 46 секундқа қалып қойды.
Дәл 10 ақпан күні 24 жасқа толған Галина Вишневская сол күнгі сәтсіздігі үшін қазақстандық жанкүйерлерден кешірім сұрап, алдағы уақытта үздік нәтиже көрсетуге тырысатынын айтты. «Бүгінгі сәтсіздік үшін жанкүйерлерден кешірім сұраймын. Барымды салдым. Аяғым, шаңғым жақсы жүрді. Бірақ ату кезеңіндегі екі қателік көп нәрсені шешті. Жел қатты болды әрі қатты толқып, жинала алмадым. Алдағы жарыста толғанысымды жеңіп, үздік нәтиже көрсетуге тырысамын», деді Вишневская жарыстан кейін еліміздің БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында. Ол спринтте 30-орын алған спортшы ретінде алдағы із қуу жарысында сөреден кешігіп, 30-болып шығады.
Оңдасын ЕЛУБАЙ,
журналист, арнайы
«Егемен Қазақстан» үшін Пхенчханнан
(Оңтүстік Корея)