ТМД мемлекеттерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету туралы заң жобалары мақұлданды

Ішкі істер органдарының қызметін жетілдіру мәсе­ле­леріне қатысты заң жоба­сы бойынша Ішкі істер ми­нистрінің орынбасары Ерлан Тұр­ғымбаев баяндама жасады. Оның айтуынша, құжат ая­сында аумақтық ішкі істер департаменттері мен жер­гілікті полиция қызметін бі­ріктіріп, оларды Ішкі істер министрлігіне бағындырып, полиция жүйесін жаңғырту көзделіп отыр.

«Жергілікті полиция жә­не ішкі істер органдары бас­қармаларының арасында қайшылық фактілері тіркелді. Полиция бөлімдері өзара жасырын қақтығыстарға жол берген. Тіпті, аудандағы бас­шы­лар­дың облыстық жергі­лікті полиция басшыларына бағын­бау фактілері анықталған. Осын­­дай жағдай тексеру бары­сында расталды. Әсіресе мұндай жайттар Оңтүс­тік Қазақстан, Жамбыл, Ақмола облыстарында тіркелді. Әлемдік тә­жі­рибе көр­сет­кендей, құқықтық тәр­тіп­тің негізі – ол қатаң бағы­ну», деді Е.Тұрғымбаев.

Жаңа заң жобасы осындай мәселелерді ескере отырып әзірленген. Осыған сәйкес, іш­кі істер департаменттері негі­зінде полиция департа­менттері құрылмақ. Вице-ми­нистрдің айтуынша, полиция департаменттері мен жер­гілікті полиция қызметін қосу – туындаған мәселелерді жойып, тікелей бағыну ұстанымын сақтауды қамтамасыз етпек.

Сонымен бірге әкімдерге полиция департаменттеріне қатысты бірқатар құзыреттер берілу қарастырылып отыр. Е.Тұрғымбаевтың сөзі­не қа­рағанда, мұндай қа­дам әкім­дерге құқықбұзу­шы­лық­тың алдын алуда олардың рөлі мен жауапкершілігін күшейтуге жағдай жасайды.

«Әкімдерге полиция ор­ган­дарына құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету міндеттерін қою, Ішкі істер министрінің ұсынысы бойынша полиция департаменті басшыларын тағайындау және босату құ­қығы беріледі. Осыған сәйкес, департамент басшы­сы жылына бір рет әкім мен ха­лық­тың алдында есеп береді», деді Е.Тұрғымбаев.

Сонымен қатар сот­тал­ған­­дарға қатысты бірқатар өз­герістер енгізілмек. Мәселен шартты түрде мерзімінен бұ­рын босатылғандарға алко­гольді сусын ішуге тыйым са­лынады.

«Мас күйінде жасала­тын және рецидивтік құқық­бұ­зушылықтардың қосымша әдістері мен формалары орнатылады. Атап айтқанда, жазасын өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адамдарға алкогольдік ішімдік ішуге толық тыйым салынады», деді Е.Тұрғымбаев.

Вице-министрдің сөзіне сүйенсек, бұрын сотталған адамдарға қатысты әкімшілік қадағалау белгілеу үш жылдан бастап, соттылығы жойы­латын мерзімге дейін ұзар­тылады. Бұдан бөлек әкім­шілік ұстау мерзімін 3-тен 24 са­ғатқа дейін ұлғайту көзделіп отыр. Олар­дың құқықтары мен мін­дет­тері, ұстау шарты бе­кітіледі.

Баяндамадан кейін Мәжі­ліс депутаттары заң жо­басына қатысты өз сұрақтарын қойды. Халық қалаулылары қызметтік бас­пананы жекешелендіру жөнінде сауал қойған болатын. Е.Тұрғымбаев оған жан-жақты жауап берді.

«Қазіргі таңда полиция қыз­меткерлері жасарып ке­леді. Бұрын ішкі істер орган­дарына 30 жасында келіп, 20 жыл қызмет істейтін. Со­дан кейін зейнетке шығып, қыз­меттік баспананы жекеше­лендіруге құқылы болды. Бү­гінде орта есеппен 22 жаста қызметке келеді. Яғни 20 жылдан кейін, 42 жасында пә­терді жекешелендіру үшін зейнетке шығуға мәжбүр. Ал 42 жастағы қызметкер бірнеше жыл жұмыс істей алады. Ондай мамандар ішкі істер органдарына қажет еке­ні анық», деп түсіндірді Е.Тұр­ғымбаев.

Министрдің орын­ба­са­рының айтуынша, жаңа заң жобасы бойынша 20 жыл ең­бек өтілі­нен кейін полиция қыз­метінде қала отырып, бас­панасын жекешелендіреді. Қыз­меткер қаза тапқан жағ­дайда, оның от­ба­сы аталған пәтерді өз мүл­кі ре­тінде тір­кеуіне мүмкін­дік туады.

Сондай-ақ Палата ТМД мемлекеттерінің ақпа­раттық қауіпсіздікті қам­та­масыз ету жөніндегі келі­сім­ге байланысты ратифи­ка­­ци­я­лық заң жобасын мақұлдады.

Бұл заң жобасы жөнінде Қорғаныс және аэроғарыш өнер­кәсібі министрі Бейбіт Атам­құлов баяндама жасап, мә­селенің мән-жайын түсін­дірді. Жоғарыда аталған келісім ақпаратты транс­шекаралық беруді ұйымдас­тыру, әлеуетті және нақты қауіп-қатерлерден ақпарат­тық жүйелер мен ресурстар­ды қорғау технологиясын жетіл­діруге мүмкіндік береді. Сон­дай-ақ ақпаратты қорғау құ­ралдарын сертификат­тау­дың және сертификаттау нә­тижелерін өзара танудың ке­лісілген тәртібін белгілеу бағытындағы ынтымақтас­тықты арттыру көзделіп отыр.

Заң жобасын талқылау барысында депутаттар интернет кеңістігіндегі қауіп­сіздік мәселелері туралы сауал жолдады. Бұл сұраққа Ұлттық қауіпсіздік комитеті төрағасының орынбасары Дәулет Ерғожин жауап берді. Оның айтуынша, ақпа­рат­тық лаңкестік актілері, теріс бағытқа насихаттайтын ақ­параттар, қасақана іс-қимыл­дар туындаған жағдайда Қа­зақстан заңнамасына сәй­кес, ондай интернет ресурс­тарға шектеу қойылады.

«Интернет кеңістігінде жаппай ықпал ету жасалып жат­са, тиісті аймақтарда ға­лам­­тор желісі бұғатталуы мүм­кін. Алайда мұндай жағдай аса қа­жетті жағдайларда ғана жү­зеге асады», деді Д.Ерғо­жин.

Ал мемлекеттік органдарға қатысты ақпараттық шабуылдар жасалса, онда тех­ни­калық мүмкіндіктерге сүйе­ніп, IP-адресті бұғаттау немесе басқа да тиісті шаралар қа­растырылады.

Халық қалаулылары жал­пы отырыста архив ісі жө­ніндегі түзетулерді талқы­лады. Бұл құжат туралы Әлеу­­меттік-мәдени даму коми­тетінің мүшесі Кеңес Абса­­тиров баяндама жасады. Де­пут­аттар талқылаудан кейін, осы заң жобасына да қолдау білдірді.

Бұл күні Мәжіліс Қазақ­стан мен АҚШ мемлекеттік әуе кемелеріне аэронавигациялық қызмет көрсету үшін төлемақы алуға қатысты, сонымен бірге, Қазақстан Үкіметі мен БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ФАО) арасындағы ФАО-ның біздің елдегі Байланыс және әріптестік жөніндегі бюросын құру туралы заң жобаларын жұмысқа қабылдады.

Сондай-ақ «Қазақстан Үкіметі мен Қытай Үкіметі ара­сындағы Қорғас өзенінде «Шү­кірбұлақ (Алмалы)» бірлес­кен сел ұстайтын бөгет салу­дағы ынтымақтастық туралы келісімді ратификациялау туралы» заң жобасының жұ­мысын бастады. Осы заң жобасы жөнінде баяндама оқы­ған Экология мәселелері және табиғат пайдалану ко­ми­теті­нің төрағасы Глеб Щегель­ский жобаға екі мемлекет тең­дей етіп қаржы бөлетінін мәлімдеді.

Бұдан бөлек, Мәжіліс де­пу­таттары 2009 жылғы 17 қа­рашадағы Ресеймен «Бай­қоңыр» кешенін жалға алу жағдайында Байқоңыр ға­рыш айлағының персоналына, Байқоңыр қаласының, Төретам және Ақай кенттерінің тұрғындарына медициналық қызмет көрсету тәртібі туралы үкіметаралық келісімге өзгерістер енгізу туралы хаттаманы ратификациялауға қатысты заң жобаларын жұ­мысқа қабылдады.

Абай АСАНКЕЛДІҰЛЫ,

«Егемен Қазақстан»