Бес тілде сөйлейтін бойжеткен

Би­ыл Қостанайда бірінші рет «Та­тар қызы» арулар бай­қау­ына қа­тысқан ол кө­рер­мен­дер­ді қа­зақ, татар, баш­құ­рт тіл­дерінде еркін сөй­леу­імен, сол тілдерде ән шыр­қап, өзін өлеңдете таныс­ты­руы­мен таңғалдырды. Кө­рер­мен­нің башқұрт қызы­на таңғалатындай-ақ жөні бар еді. Себебі байқауға қа­тыс­қан бойжеткендердің татар-баш­құрт халқының негізінен чак-чак, учбучмақ және бал қосып жасайтын тәттілерден тұ­ратын дастарқан мәзірін дайындауда, ұлттық киім үл­гілерін көрсетуде де мін болған жоқ, бірінен бірі асып түсті. Бірақ тілге келген­де сахнадағы арулардың кібір­тік­тей бергені анық еді. Бай­қаудың негізгі әрі басты шар­ты да тілді білу болатын.

– Мен қазақ, татар, баш­құрт тілдерінде ер­кін сөй­леймін. Туыс­қан үш тіл­ді біл­генім өзіме қат­­ты ұнай­ды, олар бірін-бірі то­лық­­т­ыратындай сезі­не­мін. Осы үш тілде де ән шыр­қай­мын, әде­биетін де оқи­мын, дәс­түр-салт­тарын да жақ­сы білемін, – дейді «Та­тар қызы» байқауының бас жүл­­десіне ие болған Дина Абдрахманова.

Жиырмаға енді толған, өзі шалғайдағы Аман­гелді ау­да­нындағы Аманто­ғай ауыл­ында туып-өскен, қа­зақ мек­­тебін бітірген қыздың та­­тар, баш­құрт тілдерінде осын­ша еркін сөй­леуі байқау қы­зы­ғын та­ма­ша­лауға келген татар хал­қы­ның аға ұр­пақ өкілдерін де сүйсінтті.

– Динаның татар-баш­құрт тілдерінде еркін сөйлеуі ж­а­ныма шуақ төккендей болды. Әнді де әдемі айта­ды екен. Оның тілінен қазақ ма­­қамының есіп тұруы да жа­расады, себебі ол – қазақ­стан­дық башқұрт қызы ғой, – дейді Сәрия Сеиит.

Қанша түркітілдес деген­мен өзге тілде сөйлеп кету де ең­бек­ті, ықыласты, мүм­кін уақыт­ты да қа­жет ете­рі сөз­сіз. Ал Динаның пі­кі­рін­­ше, тілге деген ықылас та, пат­риоттық сезім де, жауапкер­­ші­­лік те ең алдымен отбасында қа­лы­птасады. Бұл ол үшін – аксио­ма.

– Біз таза қазақ ауылында тұрамыз. Ата-анам қа­зақ тілі­не судай. Мен қа­зақ мектебін бітірдім. Ме­нің ата-анам баш­құрт, үй­де башқұрт тілінде сөй­леседі. Сондықтан менің құ­ла­ғым башқұрт тіліне қа­нып өсті. Бала кезімде демалыстарда Ресейдің Пермь облысындағы, Баш­құрт­стандағы туыстарыма, на­ға­шыларыма жиі баратынмын. Ол жақтағы татар ауы­лын­­да татар тілі үстемдік ете­ді. Мен татар тілін де тез үйреніп кеттім, – дейді Дина. Татардың әндеріне деген қызығушылық та Динаны татар тілін үйренуге «мәж­бүр­лей» түсіпті. Бай­қау­да оның татар тілінде шыр­­қаған ән­дері кімнің де бол­са құлақ құрышын қан­дыр­ды.

Қазір университетте са­бақ орыс, қазақ, ағылшын тіл­­дерінде өтеді. Болашақ ма­ман­дығы туризмге қатыс­ты болғандықтан, орыс, ағыл­шын тілдерін еркін мең­геруге күш салады.

– Орыс тілінде сабақты еркін айтамын, ағылшын ті­лін де дәл солай еркін мең­геретініме сенемін. Бірақ мен үшін жаныма ең жа­қы­ны – қазақ тілі. Өйткені осы тілде ойланамын, ер­кін сөйлеймін, білімнің не­гізін алдым. Отанымның мем­ле­кеттік тілі. Қалған тілдің бар­лығы да мен үшін өмірлік ол­жам, – дейді Дина.

Жас қыздың қоғамдық бел­сенділігі де оны ерекшелеп тұрады. Ол – «Қызыл Ай» қоға­мы­­ның волонтері, Тө­­тенше жағ­дай­лар депар­т­­аментінде штаттан тыс «Ал­­ғашқы көмек көрсету» нұс­қаушысы. Мектептерге ба­рып адам қиын жағдайға ұшырағанда оған алғашқы көмек беру жөнінде әңгі­ме­лер, тренингтер өткі­зуге де уа­қыт табады. Өзі жартасқа өрмелеу спортымен айналысады.

– Маған не нәрсеге де жау­апкершілікпен қара­ған ұнай­ды. Тілге де жауап­кер­шілік болуы тиіс. Бізде үл­кен кісілер баласының ал­дын­да орысша сөйлеп оты­ра­ды, сосын жастар да сол сүр­леумен келе жатыр. Бұл ана тілдің алдындағы жау­ап­кершіліктің осалдығы деп түсінемін. Мен татар, башқұрт тілдерін білемін, орыс, ағылшын тілдерін әлі-ақ таза меңгеріп алатыны­ма көзім жетеді. Бірақ қа­зақ тілінде сөйлеймін, өйт­кені ол менің – ана ті­лім, – дейді Ди­на. Жас қыздың бой­ын­дағы өжеттік пен пара­сат­ты­лықтың қатар өрілуі үл­кен­нің де, кішінің де жанын жылытқандай.

Нәзира ЖӘРІМБЕТ,

«Егемен Қазақстан»

ҚОСТАНАЙ