Іс-шара басталғанға дейін музейдің баспасөз қызметі «Егемен Қазақстан» республикалық газеті» АҚ басқарма төрағасы Дархан Қыдырәлі мен Ұлттық музейдің директоры Алмаз Нұразханмен брифинг өткізді.
Музей басшысы А.Нұразхан акцияның маңыздылығын атап өтті. «Бұл шара – Ұлттық музейдің 5 жылдығына орай және Халықаралық музей күні мерекесіне арналып, «Бес жыл бірге» деген тақырыппен ұйымдастырылып отыр. «Музей түнінің» биылғы бағдарламасында мұражай қонақтары тұңғыш рет Ұлттық музейдің 5 жылдығына орай, музей қорынан жаңа экспонаттармен толықтырылған Этнография залы мен жаңадан ашылған «Асыл мұра» залдарын тамашалай алады. Сондай-ақ ел газетінің ғасыр тойына орай ашылған «Жүз жылдық жылнама» көрмесі мұражай қонақтарын бейжай қалдырмақ емес», деді А.Нұразхан.
Газет басшысы Д.Қыдырәлі жаңадан шымылдық түріп отырған көрмеде көпшілік назарына басылымның бір ғасырда жүріп өткен жылнама тарихы ұсынылғанын жеткізді.
«Жалпы, аталған көрмеге газет тарихымен тікелей байланысты түрлі деңгейдегі 100-ден астам жәдігер қойылды. Басылымның көне тігінділері, газет қызметкерлері қолданған құнды заттар «Егемен Қазақстан» жүріп өткен жүз жылды «Музей түні» акциясы аясында баян етеді. «Жүз жылдық жылнама» көрмесі 18 маусымға дейін жалғасады», деді «Егемен Қазақстан» республикалық газеті» АҚ басқарма төрағасы Дархан Қыдырәлі.
Сонымен қатар газет басшысы алдағы айда «Egemen Qazaqstan» газеті сериясымен жарық көрген кітаптардың тұсаукесері өтетінін хабарлады. «Біздің 100 жылдық іс-шаралар жоспарымыздың ішіндегі негізгі тармақтарының бірі – газеттің 1919 жылдан бергі архивін сканерлеп, цифрлы форматқа көшіру және газет материалдары негізінде арнайы 5 томдық кітапты басып шығару болатын. Бұл кітапты былтырдан бері дайындадық. Осы ауқымды жұмысқа белгілі ғалымдар мен газеттің ардагерлері атсалысты. 1919-1976 жылдар аралығын қамтитын осы 5 томдық кітап дайын болды. Онда аталған кезеңде көтерілген көптеген маңызды ұлттық мәселелерді қамтыдық», деді Д.Қыдырәлі.Мұражай мұрағаттарымен сырласқанда
Төл мерекесінде мерейтойлы «Егемендей» ел газетін төріне шығарып ерекше ұлықтаған Ұлттық музейдің бұл түнгі бағдарламасы бай болды. Ауа райының қолайсыздығына қарамай, осынау мәдениет ордасына қарай ағылған қарақұрым халық ақ жауынның астында кезекте тұрды. Талай ғасырлық тарихын танып-білуге құмартқан ағайынның талпынысын көріп, көңіл толқыды. Өткеннің өнегесін қазіргі күннің қазынасына айналдыруды мақсат еткен Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында мұнда айтуға тұрарлықтай ауқымды істер атқарылып жатқандығына көз жеткіздік.
Бұрыннан келіп-кетіп жүрген жеріміз болса да, бүгін сәл басқашалау сезімге бөленгенімізді жасырып қайтейік. Айналамыздың бәрі арғы-бергі замандардың құнды жәдігерлеріне тұнып тұр. Жеті ықылымның тағылымы жетемізге жеткендей. Күллі түркінің Күлтегіні бізді бірлікке шақырып тұрғандай. Тәу етер тәуелсіздігіміздің арқасында алты мұхит, асқар тауларды аттап өтіп әлемді шарлап кеткен анау «Алтын адам» ежелден еркіндік аңсаған ел-жұртымыздың еңсесін биіктетіп, айбынын асырғандай. Үлде мен бүлдеге оранған «Үржар ханшайымы» сұқтана қарар сұлулықтың символы сияқты. Адамзаттың бесігіндей Алтайдағы атақты «Берел» қорымынан аршып алынған асыл жабулы арғымақтар баяғы бабаларымыздың бақуатты тірлігінен мол мағлұмат бергендей. Құм жұтқан қалаларымыздың орнындағы көмбелерден табылған көрнекіліктер де көп нәрсені аңғартады. Өздерін барлық өркениеттің бастауында тұрғандай сезінетін батыстағылар жаяу-жалпылап жүргенде жылқыны жүгендеп, қолға үйреткен, әйгілі Коперниктен әлдеқайда бұрын ай қарап, жұлдыз санар обсерватория салған, ас ішер аяғын, үстіне киер киімін алтынмен аптап, күміспен күптеген аталарымыздың даңқы санамызды сілкінтіп, рухымызды асқақтатуға тиіс.
Аумағы ат шаптырымдай музей алаңдарына қойылған артефактілер тарихтың талай сырын ақтарады. Есте жоқ ескі дәуірлердің куәсіндей тастан істелген еңбек құралдары, орта ғасырлардағы қару-жарақ, зергерлік бұйымдар, тұрмыстық заттар, тағысын тағылар көрмеге келуші көпшіліктің таным кеңістігін кеңейте түсері талассыз.
Бұл жолғы «Музей түнінің» атап өтер бір жаңалығы – Этнография залының жаңа экспонаттармен толықтырылуы және «Асыл мұра» бөлімінің ашылуы. Этнографияға қызығушылық білдірушілер қазақтың байырғы мәдениетімен жан-жақты танысуға мүмкіндік алды. Әсіресе әлімсақтан бергі әйбат мұрамыз – киіз үйді тамашалаушылар қарасы молдау көрінді. Естияр немерелерін ерткен әжей жанындағыларға әлденені түсіндіріп әлек. Сірә, жүн түту, киіз басу, алаша тоқу тәрізді тұрмыстық технологияға байланысты өз тәжірибесін ортаға салып жатса керек. Дұрыс қой, ескінің есті әңгімесін кеудесі кең сарайдай осындай үлкендер айтпағанда кім айтады.Ал «Асыл мұра» аясындағы әртүрлі жәдігерлер «Ұлттық музейге сый тарту» акциясы барысында жер-жерден жиналған мүлік-мүкәмалдар қойылыпты. Көрнекті мемлекет және қоғам қайраткерлерінің, Ұлы Отан соғысы батырларының ұрпақтары, сондай-ақ жеке коллекционерлер ұсынған дүниелер көпшілік көзайымына айналғаны қандай ғанибет. Осы орайда есімі елге танымал И.Тасмағамбетов секілді азаматтың таңдап, талғап жинаған зергерлік әшекейлері, әйелдер мен ерлердің белдіктері, ат әбзелдері айрықша тоқталуға лайық.
«Музей түні» аясында бұлардан бөлек, тарихи құндылықтарды құрмет тұтатындарды еліктіріп-желіктіретін басқа да қызықтар өтіп жатты. Музейдің қақ төрінде Қазақстан Жазушылар одағы Нұр-Сұлтан қалалық филиалының ұйымдастыруымен өткен «Ақшамдағы ақындар жыры» атты поэзия кеші де ерекше сипат алды. Республиканың түкпір-түкпірінен жиналған қырыққа жуық ақын ғажайып түнде мұражайға келушілерге жырдан шашу шашты.
Бір сөзбен айтқанда, ұлттық рухани байлығымызды ұлықтау – ұлы борыш дегіміз келеді.
Жүз түп ағаш – журналистерден сыйлық
Жоғарыда атап кеткеніміздей, ел газетінің 100 жылдығы – қазақ баспасөзінің де ғасырлық межесі. Аталған көрмеге дейін мерейтойға орай елордамыздың Есіл ауданы әкімдігінің қолдауымен Сығанақ көшесінің бойында «Egemen Qazaqstan» газетіне – 100 жыл» аллеясы ашылып, газет ұжымының ұйымдастыруымен 100 түп ағаш егілді. Бұл шараға да Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дәурен Абаев бастап, Мәжіліс депутаттары, ардагер журналистер, БАҚ басшылары қатысты.«Egemen Qazaqstan» газетінің мерейтойы аясында өтіп жатқан әр іс-шара өте маңызды. Бүгін Нұр-Сұлтан қаласының төрінде біз жүз көшет отырғызуға жиналдық. Осы игі шара құтты болсын! «Бабалар еккен шынарды балалар саялайды» дейді ғой, сондықтан да бүгін отырғызылған ағаштарымыз үлкен саябаққа айналсын. Өсіп келе жатқан ұрпақ бұл саябақты біздер «Egemen Qazaqstan» газетінің құрметіне еккенімізді біліп жүрсін. Еліміз, Нұр-Сұлтан қаламыз, «Egemen Qazaqstan» газетіміз өркендей берсін, гүлдей берсін!», деді министр Дәурен Абаев.
Сонымен қатар игі іске газеттің бұрынғы басшылары, ардагер журналистер қатысып, бірқатары сөз сөйледі. «Жыл басынан бері «Жүз жылдық жылнама» деп газеттің маңдайына жарқыратып жазып, газет осы ұлы белесті жақсы атап келе жатыр. Алдағы уақытта бұл саябақ газеттің 100 жылдығын біздің есімізге салып тұратын болсын. Жақсы күндеріміз көп болсын, басылымның абыройы арта берсін!», деді Мәжіліс депутаты Сауытбек Абдрахманов.
Талғат БАТЫРХАН,
Мирас АСАН,
«Egemen Qazaqstan»