«Біздің жобамыздың негізгі мақсаты – әлемдік студияның отбасымен көруге арналған қазақ тіліндегі сапалы контентін шығару және оны қолжетімді ету. Және аталған мақсатты тиімді жүзеге асыру аясында отандық кинематография әртістерімен белсенді қарым-қатынас орнатып, оннан астам танымал актер сынақтан өтуге шақырылды», деп атап өтті «Болашақ» ҚҚ директоры Динара Шайжүнісова.
2011 жылдан бері «Болашақ» ҚҚ мен «Меломан» компаниясы 27 голливудтық кинокартинаның қазақ тіліндегі дубляжын жүзеге асырды. Қор директоры Динара Шайжүнісованың айтуынша, осы жылы кішкентай көрермендер назарына қазақ тіліне аударылған 5 фильмнің тұсаукесері дайындалуда: 28 наурызда – «Дамбо», 22 мамырда – «Аладдин», 20 маусымда – «Ойыншықтар хикаясы – 4», 19 шілдеде – «Арыстан патша» және 28 қарашада – «Мұзды өлке».
Мақаланың басында атап өткендей, көршілес Ресей жалпы дубляж өнерін өткен ғасырдың ортасында-ақ дамытқан еді. Бұған біз «Үндістанның Чарли Чаплині» атанған Радж Капурдың 50 жыл бұрын орыс тіліне дубляждалған фильмдері арқылы көз жеткіземіз. Бұл жалпы көркем фильм жанрына қатысты жағдай. Ал енді анимациялық фильм жанрына келетін болсақ, 80-жылдары Кеңес Одағында шетел анимациялық туындыларын біртіндеп дубляждау үрдісі жүре бастады. Бұған дәлел ретінде келесі мультфильмдерін мысалға келтіре аламыз: жапондық режиссер Кимио Ябуки 1969 жылы түсірген «Кот в сапогах» және америкалық режиссер Тед Берман 1981 жылы түсірген «Лис и пес» мультфильдері. Дисней студиясының туындыларының басым көпшілігі тек 1991 жылдан кейін ТМД елдеріне келе бастады. Ресейде дубляж мектебінің іргесі берік болғандықтан, олар дубляж ісін бірден қолға алып кетті. Ал бізде тіпті ресейлік көркем фильмдерді дубляждау кешірек дамыды. Біз бұл «кешігіп даму» үрдісінің ащысы мен тұщысын корей, түрік телесериалдарының дубляждалуынан-ақ соңғы 15 жылдың ішінде айқын аңғардық.
Алайда «Көш жүре түзеледі» демекші, бұл тұстағы мәселелер алда шешімін табатын сыңайы бар. Мұның бір нышаны ретінде отандық актерлердің өзі аталған мәселенің маңыздылығын тереңнен ұғынып, сол жолда аянбай тер төгіп жатқаны қуантады. Мәселен, басты рөлді дубляждаушы актерлердің бірі Нұрлан Әлімжанов: «Дубляж жасау – күрделі іс. Өз кейіпкеріңді түсіну, оның даусын салу және бет қимылдарын келтіру үлкен еңбекті талап етеді және оның нәтижесі өз жемісін әкеледі. «Болашақ» ҚҚ біз бен Голливуд арасында көпір болу арқылы үлкен жұмыстар жүргізуде», деп пікір білдірді.
Аталған жобаның тек өнерді дамыту ғана емес, әлеуметтік міндеті де бар екенін айта кеткеніміз жөн. Себебі, жобаны ұйымдастырушылар қазақ тілінде дубляждалған туындыларды халыққа кеңінен тарату мақсатында ivi.ru онлайн-кинотеатрымен бірлесіп, ауқымды қайырымдылық кинофестивалін өткізуді жоспарлап отыр. Осы жазда «Болашақ» қорымен дубляждалған фильмдер бірнеше күн бойы Алматы тұрғындары үшін ашық аспан астында көрсетілетін болады.
Бұл жобалардың нәтижесінде еліміздегі дубляж өнері қарқынды дамиды деген сенім мол. Осы тұста дубляждан бөлек, анимациялық фильмдерді дыбыстайтын актерлердің біліктілік деңгейі мен кәсіби шеберлігіне де баса мән берген жөн. Мәселен, бүгінде Нұр-Сұлтан мен Алматы қалаларында дубляж бойынша «Cinematone» және «Арай Медиа Груп» атты екі лицензиялық студия ашылды. Мұнда Диснейдің студия стандарттарына сәйкес фильмдерді дубляждау бойынша 200-ге жуық шығармашылық және техникалық мамандар оқытылды, 100-ден астам қазақстандық актер Дисней студиясының базасында тұр.
Белгілі кинотанушы Бауыржан Нөгербек айтқандай: «Қазақ анимация өнерінің бірден-бір іргетасы – ұлттық фольклор». Демек, өзге елдердің анимациялық (және кез келген жанрдағы) туындыларын қазақ тіліне тәржімалау және дубляждау кезінде тек сауаттылықты ғана емес, сонымен қатар ұлттық нақышқа да көңіл бөлген дұрыс. Бұл – біріншіден өскелең ұрпақ алдында қазақ тілінің аясын кеңейтсе, екінші жағынан жалпы ұлттық дубляж саласын дамытуға серпін берері сөзсіз! Риза ЫСҚАҚ