Үкімет отырысында Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Роман Скляр, Ауыл шаруашылығы министрі Сапархан Омаров халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету жөнінде баяндады. Сондай-ақ Алматы облысының әкімі Амандық Баталов, Қызылорда облысының әкімі Қырымбек Көшербаев, Жамбыл облысының әкімі Асқар Мырзахметов және Қарағанды облысының әкімі Ерлан Қошановтың баяндамалары тыңдалды.
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Р.Склярдың айтуынша, республика деңгейіндегі 18,4 млн адамның 90,2%-ы немесе 16,5 млн адам орталықтандырылған сумен жабдықталған. Қалалардағы тұрмыс сапасын арттыру үшін биыл осы көрсеткішті 97%-ға дейін, ал 2023 жылы 100%-ға дейін арттыру жоспарланған.
Ауылдарда орталықтандырылған сумен 6,5 млн адам немесе 84%-дан астамы қамтылған. Бұл ретте басқа ауылдар ауыз су үшін жергілікті су көздерін пайдаланады. Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі биылғы көрсеткішті 88%-ға дейін жеткізуді және 2023 жылы халықтың 100%-ын тиісті инфрақұрылыммен қамтамасыз етуді жоспарлап отыр.
− Халқының саны 200 адамнан аз шағын ауылдарды санитарлық нормаларға сәйкес келетін ауыз сумен қамтамасыз ету мақсатында суды тазартатын кешенді блок-модульдер орнату жоспарланған, бұл 1 333 ауылды сумен қамтуға мүмкіндік береді. Ал тұрғындары 200 адамнан көп 1 274 ауыл орталықтандырылған сумен қамтылатын болады. Осылайша 2 607 ауылда тұратын 1,2 млн адам санитарлық нормаларға сай келетін сумен қамту қызметімен қамтамасыз етіледі, – деді Р.Скляр.
Ауыл шаруашылығы министрі С.Омаров өз кезегінде өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде топтық су құбырларын пайдалану, салу және реконструкциялау «Қазсушар» республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жүктелгенін баяндады, бұл кәсіпорын теңгерімінде ұзындығы 12 мың шақырымнан асатын 33 топтық су құбыры бар. – 2011-2018 жылдары 1 035 шақырым желі салынып, 1 441 шақырым желі реконструкцияланды, бұл 49 объектіні пайдалануға беруге мүмкіндік берді. Соның нәтижесінде халық саны 553 мың адамды құрайтын 268 ауылдық елді мекенде сумен жабдықтау жағдайы жақсартылды. Жалпы топтық су құбырларындағы желілердің тозу деңгейі 75%-дан 56%-ға дейін қысқарды, – деді С.Омаров. Белгілі болғандай қазіргі уақытта 2 281 шақырым желіні реконструкциялау қажет.Бұдан өзге, тапсырыс берушінің барлық топтық су құбырларын және олармен жалғасқан ауылдардағы кент ішіндегі желілерді салу мен реконструкциялау функциясы бірыңғай операторға бекітіп берілмек. Соның нәтижесінде суды жеткізу оны топтық су құбырларынан субсидияланған тарифпен сатып алып, халыққа үстеме құнмен сататын делдалдарды болдырмай, сумен жабдықтау көзінен бастап түпкілікті тұтынушыға дейін көрсетілетін болады.
Өңірлерді ауыз сумен қамтамасыз ету тапсырылды
Мәселені қарау барысында сумен жабдықтау және су тарту секторына белсенді түрде қатысатын ұйымдардың өкілдері сөз сөйледі. Шымкент қаласындағы «Су ресурстары – маркетинг» ЖШС жеке су арнасының қадағалаушы кеңесінің төрағасы А.Орман халықаралық қаржы ұйымдары салған инвестициялардың нәтижесінде азаматтарға ұсынылатын қызметтердің сапасы артқанын айтты. 2010 жылдан бастап 2 МВт бойынша күн және су қуаты стансалары салынып, пайдалануға берілді, 947 шақырым сумен жабдықтау желісі және 67 шақырым кәріз желісі реконструкцияланды. Цифрлы технологияларды қолдану арқылы ауыз суды өндіру және тасымалдау тәсілдері жаңғыртылды. Бүгінде тазарту нысандары автоматты режімде басқарылады. Жиында Еуропа қайта құру және даму банкі өкілдігінің директоры Агрис Прейманис ТКШ секторы аталған банк жұмысының басым бағыттарының бірі екенін атап өтті. Ел өңірлерінде іске асырылып жатқан сумен жабдықтау және су тарту секторына 30 млрд-тан астам теңге инвестицияланды. Бірлесіп атқарған жұмыстың нәтижесінде ауыз су сапасы жақсартылды, су беру көлемі ұлғайтылды, шығындар төмендетілді, жеткізілген суды есепке алу пайызы артты.Жиында белгілі болғандай, Алматы және Қызылорда облыстарында ауылдарды ауыз сумен қамту мәселелері әлі күнге өзекті болып отыр. Үкімет басшысы тарапынан Жамбыл, Қостанай және Павлодар облыстарының әкімдіктеріне аталған бағыттағы жұмысты жандандырып, ауылдарды сумен тұрақты түрде қамтамасыз ету шараларын күшейту тапсырылды.
− Әкімдіктер атқарып отырған жұмыстың нәтижесі халықтың таза ауыз суға қолжетімділігін қамтамасыз етумен анықталды, – деген А.Мамин ауылдық, топтық су таратқыштарды жақсарту мақсатында осы функцияларды Ауыл шаруашылығы министрлігіне өткізу мәселесін пысықтауды тапсырды. Сонымен қатар алдағы төрт жылда қалалар мен ауылдарды сумен жабдықтаумен жүз пайыз қамтамасыз ету мақсатында өңірлік жоспарларға түзетулер енгізіп, барлық сумен қамту нысандарын пайдалануға беру шараларын қабылдауды тапсырды.
– Қалаларда кәріздік тазарту нысандарын (КТН) салу және жаңғырту жұмыстарын жеделдетуге жекелей көңіл бөлінді. Бұл бағытта КТН жобаларының инвестициялық тартымдылығын арттыру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Көптеген халықаралық қаржы институттары осыған ұқсас жобаларды қаржыландыруға қызығушылық танытуда, – деді Үкімет басшысы.
Премьер-Министр халықаралық тәжірибені ескере отырып, мемлекеттік-жекешелік әріптестік аясында қаржыландыру тетіктерін пысықтауды тапсырды.
– Елбасының Қауіпсіздік кеңесінің отырысында азаматтардың тұрмыс сапасын, қолайлылығын жақсарту, қала немесе ауылдық жер екеніне қарамастан, халықты сапалы ауыз сумен қамту және сумен жабдықтау бойынша алға қойған міндетін орындау қажет, − деді А.Мамин.