Тарихпен тілдескің келсе – музейге бар. Өйткені тағылымды мекен төрінен орын алған шежіре тұнған жәдігерлер галереясы тарих тарамдарын көне заманнан бүгінге дейін шебер тарқатады. Осы дәстүрден жаңылмай жұманың кешінде біз де елордадағы Ұлттық музейге қарай бағыт бұрдық.
Мәдениет және спорт министрлігінің жалпыреспубликалық «Музейлер шеруі» акциясы аясында ұйымдастырылған музей түні жобасы Конституция күнімен орайласа кетті. Мейрамды желеу етіп, Ұлттық музей төріндегі тарихпен тілдесу мүйісіне асықтық. Есіктен кіргеннен сыпайы қарсы алған қызметкерлер қолымызға «Ұлы дала мұрасы» аталатын кеш бағдарламасын ұстатып, шараның ресми ашылу салтанаты өтетін алаңға қарай бастап жүрді. Мерекелік акцияны музей директоры Арыстанбек Мұхамедиұлы ашып берді.
– Биыл Ұлттық музейдің ашылғанына 5 жыл толып отыр. Осыған орай Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен «Музейлер шеруі» жобасын қолға алып, тарихын танығысы келген құрметті қонақтарымызға арнап естен кетпес мерейтойлық кеш ұйымдастырып отырмыз. Өйткені кемел елдің келешегі төл тарихын танудан басталады. Оны Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев өзінің «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» және «Ұлы даланың жеті қыры» атты бағдарламалық мақалаларында да айрықша атап өткен болатын, – деді А.Мұхамедиұлы.
Келушілер, Қазақстанның ежелгі дәуірінен қазіргі заманға дейінгі тарихы мен мәдениетін, шетел мәдениеті, нақтырақ атап айтсақ, классикадан авангардқа дейінгі бірегей мұражай коллекцияларын, экспозициялар мен арнайы тақырыптық көрмелерді тамашалады. Түркістан, Ұлытау сынды еліміздің қасиетті жерлері мен жалпы музей тарихы турасында 3D форматта ақпараттық-танымдық бейнесюжеттер көрсетілді. Қолөнершілер әшекей жасау, басқұр тоқу, киіз басу, қыш ыдыстар жасау бойынша шеберлік сыныптарын өткізді. Суретші, гипперреалист-мүсінші, «100 жаңа есім» жобасының жеңімпазы Айдос Есмағамбетовтің жұмыстары да көрме төрінен орын алып, келушілерді тәнті етті.
– Силиконнан мүсін жасау өнері елімізде кең таныла қойған жоқ. Осыдан он шақты жыл бұрын Мадам Тюссо музейінен Барак Обаманың балауыздан жасалған мүсінін көріп, қатты қызықтым. Санамда бірден халқымыздың тарихи тұлғаларының мүсіндерін жасау идеясы жарқ ете қалды. Ерекше өнер түрін Қазақстанда да кеңінен насихаттағым келді, деді мүсінші.
Айдос жұмыстарының жанына келіп, адам бойымен қатарлас мүсіндерге таңырқай назар салып, фотосуретке түсушілердің қарасы көп. Шетелдік қонақтардың да қызығушылығы зор. «Мүсінді айнытпай жасапты» деген таңырқаныстарын да естіртіп айтып қалып жатыр. Жас мүсінші жұмысының осыншалық ілтипатқа ие болғанын сырттай тамашалап тұрып-ақ көз сүйсінеді. «Келешекте АҚШ, Еуропа елдерінде әлдеқашан дамып, шырқауына жеткен осы бір өнер түрін Қазақстанда да дамытып, тарихи тұлғаларымыздың тұтастай галереясын жасап, жеке музей ашсақ та жарасар еді» деген ой қылаң берді санада. Оған Айдостай талантты замандастардың қажыр-қарымы да, қабілеті де әбден жетеді.
Музей түнінің тағы бір естен кетпес тосын сыйы – «Заманауи өнер» залына қойылған америкалық поп-арттың негізі қалаушы, ХХ ғасырдың көзқарасы да, қолтаңбасы да ерекше суретшісі Энди Уорхолдың туындысы болды. Бейнелеу өнеріндегі дәстүрлі бағытты бұзған айрықша стильді суретшінің туындылары осы бір қалыпқа сыймайтындығымен-ақ өткен ғасырдың жаңалығына айналған болатын. Энди Уорхол есімін жаһанға мәшһүр еткен негізгі еңбектерінің көшін Coca-Cola мен Campbell компанияларына арнап салған сериялы жұмыстары бастайды. Осы арқылы әлемдік атақ пен абырой жиған суретшінің картиналары дүние жүзіндегі ең қымбат жұмыстар санатында.
Бұдан бөлек, келушілердің көңілін қуантқан тағы бір сәт – музейдің «Асыл мұра» залына қойылған Әміре Қашаубаев, Қаныш Сәтбаев, Кемел Ақышев, Шәмші Қалдаяқов, Роза Бағланова бастаған ғылым мен өнер майталмандарының, қоғам қайраткерлерінің тұтынған жеке заттары мен жұмыс құралдары, музыкалық аспаптарынан құралған жәдігерлер қоры болды.
«Музейлер шеруі» – бұл мәдениет ұйымдарының әрбір қазақстандық үшін ұлттық мәдени мұраның қолжетімділігін қамтамасыз етуге бағытталған заманауи форматтағы мәдени-әлеуметтік жоба. Акцияға жыл бойы республикалық және аймақтық музейлер толықтай қатысады деп күтілуде. Бүгінде елімізде жалпы жәдігерлер қоры 2,5 миллионнан асатын түрлі бейіндегі 245 музей жұмыс істейтіндігін ескерсек, арнайы алдын ала құрылған кесте бойынша 30 тамыздан бастап жалпыреспубликалық «Музейлер шеруі» акциясы аясында әр айдың үшінші жұмасы кешкі сағат 21.00-ден түнгі 3.00-ге дейін отандық музейлер өз келушілеріне тарихпен танысуға тегін мүмкіндік жасап қана қоймай, түрлі форматтағы қызықты ойындар мен бағдарламаларын да қоса ұсынатын болады.
Елордалық Ұлттық музейден басталған акцияға атсалысқан алғашқылардың қатарында Алматы қаласындағы Орталық мемлекеттік музей, Ә.Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер музейі, М.Тынышбаев атындағы Алматы облыстық тарихи-өлкетану музейі, Павлодар қаласындағы П.Васильевтің музей үйі, Қостанай облысының тарихи-өлкетану музейі бар. Алдағы уақытта акция бүкіл республика бойынша өткізілетін болады. Бұл күні келушілер үшін музейге кіру тегін.
Рас, музей мәдениеті десек, ойымызға бірден Санкт-Петербургтегі Эрмитаж, Париждегі Лувр, Версаль, Лондондағы Ұлттық галерея, Тауэр, Британ музейі бастаған жәдігерлер ордасы оралады. Аталған елдерге барып тұрып, айтулы мәдени орындарға соқпай кетуді орны толмас олқылық көретін сана қалыптасқан жаһандық түсінікте. Қаншама мыңжылдық тарихты бір шаңырақ астына түйістірген сол мекендер мерейін Ұлттық музей төріне көшірсек, қандай ғаламат болар еді. Оған Қазақстанның бай тарихы да, құнды жәдігерлері де сөзсіз септесер еді. Музей түнінде әр экспонатқа зерделей қарап, таңырқай тіл қатқан шетелдік қонақтардың ықыласы да осы ойымызды бекіттіре түскендей.