Соңғы жылдары, өкінішке қарай, саны азая бастаған қазақтың құмай тазы итінің жанашырлары Түркістан облысындағы Ордабасыда бас қосты.
Осы бір қасиетті тазының тұқымын сақтап, санын көбейту, даңқын дәріптеп, оны өз ұлтымыздың атына патенттеп алуға күш салу мақсатындағы шараны республикалық «Қансонар» қауымдастығына қарасты Түркістан облыстық өңірлік филиалы ұйымдастырған.
Халқымыз тазының ең күштісіне, жүйрігіне, аң алғышына «нағыз құмай екен, қанатты құмай екен» деген секілді мадақ сөздер айтып, оның ерекше қабілеттеріне сүйсінген. Өз бойына біткен ептілік, жылдамдық, әдісқойлық, түлкі-қоянды құйындай соғатын, тіпті арқарға, қасқырға шабатын қасиеттердің бәрі осы құмайға тән. Сондай-ақ құмай тазы өзінің ізшілдігімен, сұлу мүсінімен өз тұқымдастарының ішіндегі сырттаны, төресі деп есептелген. «Бүгінде таза қанды қазақы құмай тазыны табу қиын. Оның тұқымы азайған. Ал бар дегендерінің көпшілігінің қаны араласып кеткен. Сондықтан бүгінгі шараға жиналғандар аңшылық иттерін арнайы мамандардың көмегімен сараптамадан өткізіп, оның қаншалықты таза тұқымды екендігін арнайы құжаттармен бекітті. Сонымен қатар дәріптей отырып, тазы итінің даңқын асыру, әлемге таныту, әрі осы шараларды өткізе отырып шетелде болатын жарыстарға дайындалуды мақсат етіп отырмыз», дейді қауымдастықтың өңірлік өкілдігінің директоры Абай Бердібеков. Кейінгі кезде тазыны иеленгісі келетін өзге ұлттар да пайда бола бастаған. «Жоқ олай емес. Тазы қазақтікі. Оның 3 мың жылдық тарихы бар. Оған біздің жердегі тасқа қашалып түскен суреттер дәлел», дейді селекционер Қажымұрат Күлпешов.
Ордабасы ауданында өткен іс-шараға облыстың барлық аумағынан 100-ге жуық тазы итінің жанашырлары жиналды. Арнайы тіркеуден өткен тазылар арасында құмайлар сайысы өткізілді. Аңға түсуден алғырлық танытып, жүйрік шыққан құмайлардың иелеріне арнайы марапаттар табыс етілді.
Түркістан облысы