Атам қазақ: “Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің” деген ғой. Өйткені, көш бастар көсемдер де, сөз бастар шешендер де, ғұлама ғалымдар мен арқалы ақындар да, яғни тумысы бөлек тұлғалар аналарының ақ сүтінен нәр алып, тәрбиесінен тәлім алған. Айтса айтқандай, ұлдарын ұяға, қыздарын қияға қондырып, немерелерінің қызығын арқа-жарқа көріп отырған Батыр ана – Досмағанбетова Рсалды апамыз бүгінде 5 ұл, 5 қыз өсіріп, 24 немересін аялы алақанына салып, маңдайларынан шөп-шөп сүйіп отыр.
– Байлық та, билік те уақытша,– дейді ол, – ал, менің басты байлығым – балаларым. Еліміздің ертеңі үшін балдәурен балаларым еңсере еңбек етіп, аналарының ақ сүттерін ақтаса, мұнан артық бақыт бар ма?!
“Заманына қарай адамы” деген. Заманына, тағдыр талабына орай әлдекімдер ертерек есейсе, ал бәзбіреулердің ақыл-естері есейгенше енбейді-ау, енбейді. Рсалды апамыздың балалық бал дәурені кешегі қуғын-сүргін, бертін келе сұрапыл соғыс жылдарымен тұспа-тұс келіп, ерте есейді. Ол 1938 жылдың қытымыр қыс айы – желтоқсанда Амангелді ауылында (кезінде Ленин колхозы) дүниеге келген. Әкесі Сүлейменнің еңбек жолы қолына кетпен, күрек ұстаудан бастау алып, бертін келе басшылық қызметте болып, ауыл асыраушысына айналады. Ал анасы Рахима 10 баланы өмірге әкеліп, солардың өсіп, өркен жаюына төселіп төсек болып, ұлдарын ұяға қондырып, қыздарын қияға ұшырады. – “Ата көрген – оқ жонар, ана көрген – тон пішер” деп атам қазақ айтқандай, аяулы анамның жолын қуып, мен де 10 бала өсіріп, өркен жайдырып отырмын,-деген Рсалды апамыз аңқылдай сөйлеп, жарқылдай күледі.
Отбасының тұңғышы – Рсалды апа буыны бекіп, бұғанасы қатпай жатып-ақ еңбекке араласып, жеңіс күнін жақындатуға үлес қосқан. Егін еккен, мал баққан, шөп шапқан, масақ терген, қойшы әйтеуір жыл бойы тіртінектеп тіршілік еткен. Содан да Рсалды апа нан қадірін, дән қадірін біліп, тұрмыс тауқыметін тартпай бойжеткен.
– Отбасымыздың тұңғышы мен болған соң 10 жылдық мектептен кейін оқуға түсуге маған мүмкіндік болмады. Өйткені, ізімнен еріп келе жатырған іні-сіңілілерімді тәрбиелеуге анама қосшы болып, олардың оқуларын жалғастыруына жол бердім. Бүгінде бір шаңырақтан өркен жайған онымыздың да төрт көзіміз түгел. Бауырларым өздерінің қарақан бастары үшін емес, ел үшін сан-алуан салада қызмет етіп келеді. Бәрін бірдей санамалап айтып, уақытыңды алмайын, ұяда көргенін ұшқанда ілген тетелес інім – Сейтсұлтан Әйімбетовты өзің де білетін боларсың?
– Білгенде қандай, есімі маған ғана емес, елге танымал Парламент Мәжілісінің депутаты Сейітсұлтан Әйімбетов емес пе?
– Дұрыс айтасың. Айналайын бауырымның елім деп елжіреп жүргені бізді қуаныш құшағына бөлеумен келеді.
...Рсалды апамызбен екеуміздің әңгімемізді қос құлындай тебісіп өсіп келе жатырған қос немере Аружан мен Шыңғыс жарыса жүгіріп, үзіп жіберді. Немерелерінің беттерінен кезек-кезек шөпілдете сүйіп мауқын басқан әжелері үзілген әңгіме жібін қайта сабақтады.
–Құдай қосқан қосағым – Сейіткамалмен тұрмыс құрып, үбірлі-шүбірлі болдық. Кезінде еңбек жолын механизатор болудан бастаған Сейіткамал бертін келе инженер болып, ауыл тұрғындарының ахуалын жақсартуға жан-тәнімен еңбек етті. Еңбегі елеусіз қалған жоқ.
Әттеген-ай, деймін. Сейіткамалым 52 жасында мәңгілік сапарға кетіп, қара шаңырағымыз шайқалып қалды. Ол кезде тұла бойы тұңғышым – Сәрсенкүлім тұрмыс құрып, Әуезбегім шаңырақ көтерген. Сөйтіп, мен 50 жасымда жесір қалып, ұл-қыздарымның ақ жолдан адаспай, адам болуына бойымдағы бар қуатымды жұмсаумен жүрдім. Аллаға ризамын. Ақ сүтімді ақтаған, айналайын балаларым – менің басты байлығым.
– Апа, он балаңыз да жоғары білім алыпты. Бұл сізге тым қиын тиген шығар дегенбіз.
–Оңай болмады. Әйтсе де құлындарым бір-біріне сүйеу болады ғой, – деді ол.
Дүйсенбаевтар отбасының тұңғышы Сәрсенкүл халық шаруашылығы институтын бітіріп, бүгінде “Денсаулық”ЖШС-ында есепші қызметін атқарса, Әуезбек Алматыдағы экономикалық университет пен Заң академиясын тәмамдап, қазір облыстық салық департаменті бастығының орынбасары қызметінде. Сұлтан әскери бөлімшеде, ал Нұрлан электр жүйесін тарату мекемесінде бөлім бастығы, Гүлфарида №11 орта мектептің оқу ісінің меңгерушісі. Гүлмира мен Ерлан Алматыда қызмет етеді. Гүлайым кәсіпкер болса, Еркіні мұнай саласындағы КУТТ мекемесінде бөлім бастығы, ал кенже қызы Гүлжайна белгілі кәсіпкер.
–Өткен жылы балаларым 70 жасқа келген тойымды дүркірете өткізді. Сонда өткен өміріме көз жіберіп, бүгінгі және келер ұрпақтарға ұлағат болар деген ниетпен аналық жүректен шыққан ақ тілегімді ақтарғаным бар.
Айтайын, бұл дүниеге келген адамның басына үш бақыт құсы қонады екен. Бірінші бақыт “шыр” етіп дүниеге келу, екінші бақыт – қосағыңмен қоса ағарып, ұл-қызды болу, ал үшінші, ең басты бақыт - әдемі қартаю.
Иә, Рсалды апамыз айтқандай, әдемі қартайып, бақытқа кенеліп отырған Ардақты ана Рсалды десек, асыра айтқандығымыз болмас. Осындай аяулы да ардақты аналарымыз азаймасын дейміз. Осындай өнегелі отбасы көбейе берсін дейміз. Бар бақыт осында.
Еркін ӘБІЛ, Қызылорда.