Біз осыған дейін Еуразиялық экономикалық одақ елдері зейнетақымен қамсыздандыру туралы келісімге қол қойғанын, ол күшіне енгеннен кейін одақ аумағында жұмыс істейтін жұмысшылар өз отанында жұмыс істеген кезеңдер үшін ғана емес, сонымен қатар ЕАЭО-ның басқа елдерінде жұмыс істеген кезеңдер үшін де зейнетақы алатынын, әр мемлекет өз заңдары бойынша зейнетақы төлейтінін жазғанбыз.
«ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің жұмысшыларының зейнетақысы туралы келісім күшіне енгеннен кейін, Одақ елдерінің жұмыс істейтін тұрғындары өздерінің отандарында жұмыс тәжірибесі үшін ғана емес, сонымен бірге басқа мемлекеттердегі жұмыс тәжірибелері үшін де зейнетақы алады. Бұл жағдайда Келісім күшіне енгеннен кейін алынған тәжірибе ескерілетін болады. «Келісім барлық ЕАЭО елдері ратификациялау рәсімінен өткеннен кейін 2021 жылдан кешіктірмей күшіне енеді» деп атап өтті БЖЗҚ. Келісімге сәйкес, ЕАЭО-ға мүше мемлекет басқа мүше мемлекеттердің азаматтарына және олардың отбасы мүшелеріне ұқсас шарттарда өз азаматтарына берілген құқықтар мөлшеріне тең зейнетақы құқықтарының мөлшерін қамтамасыз етуге міндетті.
Осыған дейін Еңбек министрлігі Қазақстанда келісім БЖЗҚ-ға зейнетақы жарналарын төлеу және БЖЗҚ-дан төленетін зейнетақы төлемдеріне қатысты құқықтық қатынастарға қолданылатынын айтты.
Зейнет жасына жеткенде 1-ші және 2-ші топтағы мүгедектікті белгілеу кезінде, егер мүгедектік мерзімсіз белгіленсе қолданылады.
Келісім күшіне енгеннен кейін қазақстандықтар ЕАЭО жұмыс істеген ел азаматтарымен бірдей зейнетақы алуға құқылы болады.
«Зейнетақыны тағайындау және төлеу туралы тұрғылықты және (немесе) жұмысқа орналасқан мемлекеттің құзыретті органына жүгінуге болады. Зейнетақыларды тағайындау және төлеуге арналған құжаттар тізімі ЕАЭО-ға мүше әрбір мемлекеттің ұлттық заңнамасымен реттеледі» деді БЖЗҚ.
Егер бір мүше мемлекеттің аумағында алынған жұмыс тәжірибесі зейнетақы алу құқығының пайда болуы үшін жеткіліксіз болса (жинақталған зейнетақыны қоспағанда), онда ЕАЭО-ның басқа елдерінің аумағында алынған жұмыс тәжірибесі ескеріледі. Бұл жағдайда тәжірибе әрбір мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес ескерілетін болады. Мұндай жұмыс тәжірибесі уақытында сәйкес келетін жағдайларды қоспағанда ғана ескеріледі.
«Зейнетақыны тағайындау және төлеу туралы тұрғылықты және (немесе) жұмысқа орналасқан мемлекеттің құзыретті органына жүгінуге болады. Зейнетақыларды тағайындау және төлеуге арналған құжаттар тізімі ЕАЭО-ға мүше әрбір мемлекеттің ұлттық заңнамасымен реттеледі» деді БЖЗҚ.
Егер бір мүше мемлекеттің аумағында алынған жұмыс тәжірибесі зейнетақы алу құқығының пайда болуы үшін жеткіліксіз болса (жинақталған зейнетақыны қоспағанда), онда ЕАЭО-ның басқа елдерінің аумағында алынған жұмыс тәжірибесі ескеріледі. Бұл жағдайда тәжірибе әрбір мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес ескерілетін болады. Мұндай жұмыс тәжірибесі уақытында сәйкес келетін жағдайларды қоспағанда.
«Келісім бойынша мүгедектік бойынша зейнетақы тағайындау үшін мүгедектікті белгілеу үшін медициналық тексеру оның тұрғылықты жерінде тұратын елдің заңнамасына сәйкес жүргізіледі. Мүгедектік тобын және кезеңін анықтау үшін медициналық тексеру – жұмыс істейтін елдің заңнамасына сәйкес, заңнамаға сәйкес мүгедектік бойынша зейнетақыны тағайындау және төлеу жүзеге асырылады» – делінген БЖЗҚ хабарламасында.
Азамат зейнетақы тағайындаған ЕАЭО-ға мүше мемлекеттің немесе тұратын мемлекеттің аумағында зейнетақы алуға құқылы. «ЕАЭО-ға мүше әрбір мемлекет зейнетақы мөлшерін Келісімнің ережелерін ескере отырып тағайындайтын мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен есептейді», деп атап өтті зейнетақы қоры. БЖЗҚ мысал ретінде Қазақстан азаматы Келісім күшіне енгеннен кейін ЕАЭО-ға мүше елдің аумағында жұмыс тәжірибесін (мысалы, 3-5 жыл) алса, онда егер жұмыс істейтін елдің зейнетақы заңнамасына сәйкес зейнетақы құқығы туындайтын болса, онда мигрант жұмыс істеген ел жұмыс істеген еңбегі үшін зейнетақы тағайындайтынын мысал ретінде ескертіп өтті.
Бұл ретте, Қазақстан азаматы зейнетақы тағайындау және төлеу туралы құжаттармен жұмыс істейтін елдің зейнетақы қорына немесе БЖЗҚ-ға өтініш беруге құқылы.
Айта кету керек, 2019 жылғы 20 желтоқсанда Санкт-Петербургте Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің отырысы өтті, онда Еуразиялық экономикалық одақтың (ЕАЭО) мемлекет басшылары ЕАЭО мүше мемлекеттердің жұмысшыларына зейнетақымен қамтамасыз ету туралы келісімге қол қойды.