«Ана тілі» апталығында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Қазақ халқының тағдыры тарих таразысында тұр» (25 маусым 2020 жыл) атты сұхбаты жарияланды. Сұхбаттың тақырыбынан-ақ Президенттің бүгінгі проблеманы ғана емес, болашақтағы мәселелерді де жан-жақты қамтығанын аңғаруға болады. Пандемия, мемлекеттік тіл мәселесінен бастау алған келелі әңгіме ұлттық мүддеге ұласады.
«Тіл мәселесіне бейжай қарап, немқұрайдылық танытатын болсақ, мемлекеттігіміз бен ұлттық қауіпсіздігімізге қатер төндіріп алуымыз мүмкін» дей келіп Мемлекет басшысы мемлекеттік тілдің аясын кеңейтуге байланысты өрелі тұжырымдарын ортаға салады. «Қазақ тілінде сөйлеу мақтаныш болуы үшін қоғамда оған деген қажеттілікті арттырған жөн. Мемлекеттік қызметке, оның ішінде, халықпен тығыз жұмыс істейтін лауазымға тағайындау кезінде кәсіби біліктілігіне қоса, қазақ тілін жақсы білетін азаматтарға басымдық беру керек». Мемлекеттік қызметшілер мемлекеттік тілді білуі тиіс деп жиі айтылатын әңгіменің басты тетігі осы. Президент қазақ тіліне қажеттілікті арттыру қажет екенін, халықпен етене жұмыс істейтін лауазымға кәсіби біліктілігіне қоса, қазақ тілін жақсы білетін азаматтарға басымдық беру керек екендігін тайға таңба басқандай айтып отыр емес пе. Алдағы күндері Президенттің осы ой орамдары билік тарапынан жүзеге асырылатын болса, мемлекеттік тілге қатысты қордаланған мәселенің түйіні тарқатыла түсетіні анық.
Тағы бір тілге тиек етер жайт, Мемлекет басшысы ана тілінен бейхабар азаматтарға байланысты қатқылдау сыни пікірін білдірді. Яғни «Парламентте немесе баспасөз мәслихаттарында мемлекеттік тілде сөйлеп, пікір алмаса алмайтын мемлекеттік қызметкер ұғымы, ең алдымен, қазақ азаматтарының арасында – анахронизмге айналуға тиіс». Биліктегі қазақтар ана тілін білуі тиіс деп ұқтық біз мұны.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың сұхбатында елдік мәселесі де, елдікті көркейтетін еңбек мәселесі де қозғалған. Елдік демекші, Президент елімізді өркендету өз қолымызда екеніне де айрықша тоқталған. «Біздің осындай сындарлы сәтте қателесуге еш қақымыз да, құқымыз да жоқ. Және мемлекет құрушы ұлт ретінде бұл мәселені бірінші кезекте өзіміз терең сезінуіміз қажет. Өйткені қазақ халқының тағдыры тарих таразысында тұр…» деп түйіндеді мемлекеттілікке қатысты тұжырымын Мемлекет басшысы.
Ал еңбекке қатысты ойы әлі күнге бейқам қазаққа, жаһандану заманында, бәсекелестік кезең белең алған тұста тойшыл дағдысынан арылмаған ағайынға қарата айтылған арнау сөз деп қабылдадық.
«Қазір «Тойың тойға ұлассын» деп әндетіп, той тойлап жүретін уақыт емес. Бүгінгідей технологияның заманында той-томалақтың әңгімесін айтып, бір-бірін асыра мақтап, ас ішіп, аяқ босатқанға риза кейіпте жүру әдетінен арылу керек». Президент Қ.Тоқаевтың елдік кредосы бұл. «Халықтың қазынасы той емес», тынымсыз тірлік, үздіксіз еңбек, сол арқылы елдің өркендеуі, халықтың көркеюі екендігін аңғартады.
«Мемлекеттің өзі өлермендікпен өмір сүретін кезге келдік. Сондықтан еңбек ету – өмір сүру салтына айналып, басты міндет саналуға тиіс. Той қуалайтын емес, ой қуалайтын кезеңмен бетпе-бет келдік. Бұл дәуір – ақыл-ойдың, ғылым мен білімнің, еңбектің дәуірі!» Парасатты Президенттің пайымы бұл. Ой қуалаған қазақтың өрісі де кеңейіп, өркениеттегі де орны бөлек болуға тиіс. Ендеше, сол күндерге тезірек жету үшін еткен еңбегіміздің есесін берсін.